Morgunvaktin - Fólk var nánast þvingað til þátttöku í þjóðaratkvæðagreiðslunni 1944 | RÚV Útvarp

Morgunvaktin

Fólk var nánast þvingað til þátttöku í þjóðaratkvæðagreiðslunni 1944

Áttatíu ár eru liðin frá þjóðaratkvæðagreiðslu um sambandsslitin við Dani og nýju stjórnarskrána, í aðdraganda lýðveldisstofnunarinnar. Ragnheiður Kristjánsdóttir og Erla Hulda Halldórsdóttir, prófessorar í sagnfræði við Háskóla Íslands, rifjuðu atkvæðagreiðsluna upp. Þátttaka var næstum 100 prósent en rannsóknir þeirra Ragnheiðar og Erlu Huldu sýna að fólk hafi nánast verið þvingað til að taka þátt og greiða atkvæði með.

Borgþór Arngrímsson fór yfir dönsk málefni og Ívar Benediktsson handboltablaðamaður á handbolti.is talaði vítt og breitt um handbolta.

Sólin er komin - Mugison,

Summertime - Stan Getz,

Den danske sommer - Kandis,

Kletturinn - Mugison.

Frumflutt

22. maí 2024

Aðgengilegt til

Rennur ekki út

Morgunvaktin

Morgunvaktin

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Þættir

Utanríkismál skipta kjósendur í Bandaríkjunum litlu máli

Fjórar vikur eru til forsetakosninga í Bandaríkjunum. Fjallað er um kosningabaráttuna á þriðjudögum á Morgunvaktinni. Að þessu sinni var rætt um bandaríska utanríkispólitík og áherslur…

Ár frá árásum Hamas, Evrópumál og öryggi þjóðar

Á þessum degi í fyrra gerðu Hamas samtökin umfangsmikla árás á Ísrael með þeim afleiðingum að um 1200 manns létust og 250 voru tekin sem gíslar. Nánast strax í kjölfarið hófu Ísraelsmenn…

Stjórnmál, Sameinuðu þjóðirnar og sígild tónlist

Landsfundur VG hefst í dag og stendur fram á sunnudag. Formannsskipti verða á morgun og að öllum líkindum verður Svandís Svavarsdóttir næsti formaður. Fylgið við flokkinn hefur hrunið…

Hægt er að draga úr líkum á að fá heilabilun

Í Heimsglugganum fjallaði Bogi Ágústsson einkum um ástand mála fyrir botni Miðjarðarhafs. Almennt er álitið að ástandið muni versna, með tilheyrandi frekari hörmungum, áður en það…

Friður, aðgengi að sálfræðiþjónustu, dönsk mál og stýrivaxtalækkun

Alþjóðlegur dagur gegn ofbeldi er í dag. Íslenskir friðarsinnar koma saman á Klambratúni í kvöld af því tilefni og mynda saman mannlegt friðarmerki. Sanna Magdalena Mörtudóttir, borgarfulltrúi…

Bandarísk stjórnmál, Berlínarspjall og Kvennaskólinn 150 ára

Fimm vikur eru til kjördags í Bandaríkjunum. Donald Trump og Kamala Harris eru í framboði til embættis forseta. Þau eru gjörólík í háttum og fasi en hvað skilur á milli í pólitíkinni?…

Málefni fólks sem svipt hefur verið frelsi hljóta litla athygli

Skúli Magnússon var gestur þáttarins. Hann lætur af embætti Umboðsmanns Alþingis í dag og verður Hæstaréttardómari á morgun. Spjallað var um embættið vítt og breitt og stjórnsýsluna…

Ísland um 1700, konur og kirkjan og Arvo Pärt

Út er komið viðamikið rit um lífshætti og lífskjör Íslendinga fyrir rúmum 300 árum. Ástand Íslands um 1700 nefnist það og hefur að geyma yfirlit og greinar um íslenskt samfélag á því…

Heimsglugginn, listir undir jökli og gervigreind í krabbameinsrannsóknum

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann. Stjórnmál í Bretlandi voru einkum á dagskrá en flokksþing og landsfundir flokkanna eru haldnir þessa dagana. Dönsk, sænsk og norsk málefni…

Siðferði, loftslagsaðgerðir og sjálfstæðisbarátta í Vestur-Papúa

Er rúm fyrir siðfræðileg sjónarmið þegar teknar eru ákvarðanir inni í kerfinu þar sem fólki er gert að vinna eftir þröngum ramma laganna? Höfum við komið okkur upp svo stífu regluverki…

Efnahagsmál, Berlínarspjall og rúnir

Þórður Snær Júlíusson blaðamaður fjallaði um nýja samantekt Hagstofunnar á eignum og skuldum landsmanna. Virði eigna okkar er víst nokkuð yfir 12 þúsund milljarðar króna - þá er allt…

Grindavík, Evrópa og Stjórinn

Árni Þór Sigurðsson, formaður Grindavíkurnefndarinnar, sem svo er kölluð. Um hana gilda sérstök lög og í þeim segir meðal annars að nefndin eigi að stuðla að því að: Grindavíkurbær…

15 prósent barna upplifa sig utangarðs í skóla

Við héldum áfram að fjalla um samfélagið og líðan fólks. Dóra Guðrún Guðmundsdóttir, sviðsstjóri lýðheilsu hjá Landlæknisembættinu og doktor í lýðheilsu, ræddi um félagsleg tengsl…

Gervasoni-málið rifjað upp

Í byrjun þáttar var lesið úr fyrsta tölublaði Ísafoldar en 150 ár eru í dag síðan ritið, undir stjórn Björns Jónssonar, hóf göngu sína.

Mál Yazans, lagaþekking almennings og fuglar

Bjarni Már Magnússon lagaprófessor við Háskólann á Bifröst var fyrsti gestur þáttarins, en hann ræddi við okkur um lagaþekkingu almennings. Við eigum að þekkja lögin, en gerum það…

Fjárlagafrumvarp, Berlínarspjall og þjóð í sorg

Þórður Snær Júlíusson blaðamaður ræddi um fjárlagafrumvarpið og um vaxtahækkanir bankanna síðustu daga í spjalli um efnahag og samfélag.

Málefni barna og samfélagsins, Evrópumál og saga kommúnista á Íslandi

Við fjölluðum áfram um samfélagið sem við eigum með okkur hér í landinu, í framhaldi af spjalli okkar við . Ólöf Ásta Farestveit, forstjóri Barna- og fjölskyldustofu, ræddi við okkur…

Hitamet á heimsvísu, húðkrabbameinum fækkar og klassísk tónlist

Torfi Stefán Jónsson, fræðslufulltrúi í Þjóðgarðinum á Þingvöllum, var í símanum í upphafi þáttar og sagði frá nokkrum viðburðum þar á morgun.

1891 mátti hýða börn fyrir brot á lögreglusamþykkt Reykjavíkur

Ársfundur Árnastofnunar er í dag. Steinþór Steingrímsson rannsóknalektor fjallar þar um notkun gervigreindar hjá stofnuninni. Hann sagði stuttlega frá í símaspjalli.

Samfélagið hefur týnt sjálfu sér

Samfélagið er firrt og hefur tapað sjálfu sér. Allt stjórnast af hinu efnahagslega í stað þess manneskjulega. Þetta er mat Viðars Halldórssonar, prófessors í félagsfræði við Háskóla…

Útgjöld forsetaframbjóðenda, Volkswagen í vandræðum og kappræður Trump og Harris

Þátturinn hófst á spjalli í síma við Ólöfu Ýri Atladóttur, framkvæmdastjóra ferðaþjónustufyrirtækisins Sóta á Tröllaskaga. Illviðri var spáð en svo virðist sem lægðin hafði misst einhvern…

Málefni barna, Evrópumál og góð ráð í haustbyrjun

Regína Ásvaldsdóttir, bæjarstjóri í Mosfellsbæ, var fyrsti gestur Morgunvaktarinnar. Hún ræddi um samgöngumál og uppfærðan samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Hún talaði líka um…

Vestfirðir, bókasöfn og sálmar

Í fyrsta viðtali dagsins var fjallað um Vestfirði en forsvarsmenn fjórtán fyrirtækja í fjórðungnum hafa sett á fót Innviðafélag Vestfjarða. Það á að beita sér fyrir bættum innviðum,…

Úkraína, Grundarfjörður og bragfræði

Í Heimsglugganum var einkum fjallað um stríðið í Úkraínu. Bogi Ágústsson fékk til sín Val Gunnarsson sagnfræðing sem fylgist grannt með gangi mála.

Framfarir í krabbameinslækningum og ástæður þess að okkur líður vel í náttúrunni

Fjallað var um framfarir í læknavísindum. Hafnar eru tilraunir með bólusetningar við lungnakrabbameini. Sigurdís Haraldsdóttir yfirlæknir sagði okkur frá þessum tilraunum og öðru tengdu.

Læknar án landamæra, Berlínarspjall og er kreppa?

Þórður Snær Júlíusson blaðamaður ræddi um tölur um landsframleiðslu en samkvæmt þeim hefur verið samdráttur tvo ársfjórðunga í röð. Þumalputtareglan er að þá sé talað um kreppu, en…

Vondir vegir í Dölunum, lagarannsóknir, stöðug framför íþróttafólks og Biblíukviss

Margir vegir í Dalabyggð eru illa farnir og þarfnast viðhalds. Sama má segja um vegi um allt land. Í því ljósi undrast Bjarki Þorsteinsson, sveitarstjóri Dalabyggðar, þá miklu áherslu…

Ólympíumót fatlaðra, ljóðadjass og Franz Schubert

Einar Már Guðmundsson rithöfundur hefur tekið höndum saman með danska saxafónleikaranum Dorthe Højland við svokallaðan ljóðadjass. Þau kynna nú verk sín fyrir Íslendingum þar sem mætast…

Heimsglugginn, almenningssamgöngur og sveitarfélög á Norðurlandi vestra

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann að venju á fimmtudagsmorgni. Norræn málefni voru til umfjöllunar: fundur danska ríkissambandsins og óánægju bæði Grænlendinga og Færeyinga.

Skólastarf, kirkjutónlist og Íslendingasögurnar fyrir börn

Skólastarf er hafið á ný eftir sumarfrí; nemendum öllum vonandi til ánægju og gleði. Já og kennurunum líka. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ er með yngstu framhaldsskólum landsins, fimmtán…

Viðskipti, Berlínarspjall og hljómsveitin Umbra

Stutt saga Havilland bankans í Lúxemborg var rakin í spjalli Þórðar Snæs Júlíussonar um efnahagsmál og viðskipti en bankinn sá var stofnaður á grunni Kaupþings í Lúxemborg. Yfirvöld…

Bandarísk stjórnmál, fótbolti í Sádí-Arabíu og hringvegurinn 50 ára

Sumarið var viðburðaríkt í bandarískum stjórnmálum, reynt var að ráða frambjóðanda Repúblikana af dögum og Demókratar skiptu um frambjóðanda á síðustu stundu. Fyrir helgi lauk landsfundi…

Þórarinn Eldjárn, Hrund á Fanø og Ave Maria

Í byrjun þáttar var sagt frá Bandaríkjaför Sveins Björnssonar forseta í ágúst 1944, fyrir áttatíu árum. Hann fór til Washington í boði Roosevelts Bandaríkjaforseta. Þá var Halldórs…

Erlend málefni og skólarnir hefjast

Í Heimsglugganum fjallaði Bogi Ágústsson um fíkniefnaefnaneyslu í Skotlandi. Þar deyja hlutfallslega fleiri af völdum fíkniefna en annars staðar í Evrópu. Barátta löggæsluyfirvalda…

Vindorka, dönsk málefni og saga Þorpsins

Virkjun á vindorku er umdeilt viðfangsefni sem um hefur verið rætt undanfarið, ekki síst nú eftir að leyfi var á dögunum veitt fyrir fyrsta virkjanaleyfinu í þessum málaflokki - Búrfellslundi.

Verðbólga, Berlínarspjall og hvenær fer að gjósa?

Þórður Snær Júlíusson var með okkur í þættinum. Við spjölluðum um fyrirtækið Alvotech en rekstur þess virðist kominn á rétt ról eftir skrykkjótt gengi misserum saman. Við ræddum líka…

Hrunamannahreppur, táknfræði krossins og hitaveitan

Við slógum á þráðinn til Aldísar Hafsteinsdóttur, sveitarstjóra. Íbúum Hrunamannahrepps hefur fjölgað talsvert á árinu - svo nemur tæpum sex prósentum - og allt stefnir í að Hrunamenn…

Tímamót fyrir ME sjúklinga, sveitaball í minningu Hreins Friðfinnssonar og andanum lyft

Yfirþyrmandi þreyta er eitt helsta einkenni ME sjúkdómsins; það er krónískur taugasjúkdómur sem margir þjást af. Í dag verður sett á fót þekkingar- og ráðgjafarmiðstöð um ME og langvarandi…

Bandarísk stjórnmál, Woodstock og framúrskarandi þjálfarar

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann. Hann fór í fyrstu yfir eitt og annað úr fréttum síðustu daga og vikna, og svo bættist Jón Óskar Sólnes við hópinn og fjallað var um kosningabaráttuna…

Netglæpir, lofthræðsla og þjóðbúningar

Kaupmáttur og hlutabréf, Berlínarspjall og Benedikt Gröndal í Bandaríkjunum

Við fjölluðum um eignaumsýslu Seðlabankans eftir hrun í spjalli með Þórði Snæ Júlíussyni, en nýverið upplýsti bankinn um plúsa og mínusa eftir ástarbréfaviðskiptin margfrægu á bóluárunum.

Efnahagsmál, Evrópa og samgöngur

Farið var yfir ástand og horfur í efnahagsmálum, Katrín Ólafsdóttir hagfræðingur kom til okkar- við veltum fyrir okkur áhrifum verðbólgunnar og háu vaxtanna á samfélagið; það er samdráttur…

Kosningar í Frakklandi, ferðamál og klassísk tónlist

Fyrri umferð þingkosninga í Frakklandi fer fram á sunnudag og í gærkvöldi fóru þar fram kappræður. Rósa Björk Brynjólfsdóttir þekkir franskt samfélag, er með annan fótinn í París og…

Fangelsaðir blaðamenn, eldri borgarar í safnastörfum og skýrslur sáttanefnda gerðar opinberar

Heimsglugginn var á sínum stað, Bogi Ágústsson ræddi meðal annars um upphafið að máli Julians Assange, sem nú er laus úr haldi eftir 12 ár, og um mál bandaríska blaðamannsins Evan…

Fjarlækningar í bráðaþjónustu, samsæriskenningar og ríkasta fjölskylda Bretlands

Bráðaheilbrigðisþjónusta í landinu hefur verið bætt með nýjung í tilraunaskyni; svonefndar fjarskiptalækningar hafa verið teknar upp. Í því felst að sérmenntaður læknir í Reykjavík…

Kosningar í Bretlandi, Berlínarspjall og sameining Skagabyggðar og Húnabyggðar

Kosið verður til breska þingsins í næstu viku. Enn eru niðurstöður kanna Sunak forsætisráðherra í óvil og fari sem horfir er ekki nóg með að ósigur Íhaldsflokksins verði sögulegur…

Landsfundur kvenna 1944, evrópsk stjórnmál og fálkaorðuhafi

Í aðdraganda þjóðhátíðardagsins fjölluðum við svolítið um lýðveldisstofnunina fyrir áttatíu árum. Karlar voru þar í öllum hlutverkum; bara karlar sátu á þingi, aðeins karlar voru í…

Stjórnmál, myndlist og sígild tónlist

Fjallað var um stjórnmálin og stöðu ríkisstjórnarinnar nú þegar hyllir undir þingfrestun. Gestir voru Drífa Snædal, talskona Stígamóta, og Þorsteinn Víglundsson, forstjóri Hornsteins.

Heimsglugginn, bílar og lykt

Kosningarnar í Frakklandi eftir tíu daga voru meginumfjöllunarefnið í Heimsglugganum í dag. Bogi Ágústsson fór yfir stöðuna með Damien Degeorges sem starfar að norðurskautsmálum en…

Lýðræði og ungt fólk, dönsk málefni og lán til kvenna

Yngstu hópar kjósenda eru ólíklegri en þeir sem eldri eru til að skila sér á kjörstað. Það er tilfellið í flestum kosningum og ekki bara á Íslandi, heldur í flestum vestrænum lýðræðisríkjum.

Stjórnmál í Bretlandi og Þýskalandi, fótbolti og bragðskyn

Kosið verður til breska þingsins eftir tvær vikur. Allt bendir til sigurs Verkamannaflokksins og að Keir Starmer verði næsti forsætisráðherra Bretlands. En hver er hann og fyrir hvað…

Þjóðhátíð og Þingvellir, fjallkonan og sígild tónlist

Í fyrsta hluta þáttarins sagði Kolbrún Valbergsdóttir Valby rithöfundur sögur af Melrakkasléttu en hún kemur fram á þjóðhátíðardagskrá á Snartarstöðum á mánudaginn.

Heimsglugginn, söfnunarröskun og sungið með landinu

Í fyrsta hluta þáttarins var rætt við Ólöfu Hallgrímsdóttur, ferðaþjónustubónda í Mývatnssveit. Talað var við hana þegar óveðrið gekk yfir í síðustu viku en nú er komin sól og blíða…

Gildi, stúkan við Laugardalslaug og hátíðarhöld á Hrafnseyri

Nokkuð var rætt um gildi í kosningabaráttunni fyrir forsetakosningarnar 1. júní. Haraldur Hreinsson, trúarbragðasagnfræðingur og lektor við guðfræði- og trúarbragðadeild HÍ, skrifaði…

Bresk stjórnmál, íslensk list í Berlín og Circolo Scandinavo

Kosið verður til breska þingsins 4. júlí. Hjörtur J. Guðmundsson, alþjóðastjórnmálafræðingur, ræddi um stöðu Rishi Sunaks, forsætisráðherra og leiðtoga Íhaldsflokksins, og helstu stefnumál…

Íslenskt mál í erlendum tölvuforritum, Evrópuþingskosningarnar og lýðveldisstofnunarmynd Lofts

Í fyrsta viðtali dagsins var rætt um Almannróm sem er sjálfseignarstofnun sem hefur það hlutverk að tryggja að íslenska sé notuð í allri tækni. Lilja Dögg Jónsdóttir sagði frá starfinu…

Vongóður um að lífið í Grindavík verði eðlilegt á ný

Gunnar Tómasson, framkvæmdastjóri Þorbjarnarins í Grindavík, var gestur þáttarins. Spjallað var um starfsemi fyrirtækisins þá sjö mánuði sem liðnir eru frá rýmingu Grindavíkur, uppsagnir…

Erlend málefni, óveðrið í Mývatnssveit og verkfallið í Færeyjum

Í Heimsglugganum ræddi Bogi Ágústsson við Jón Orm Hallldórsson um úrslit kosninganna á Indandli og í Suður-Afríku. Einnig var stuttlega rætt um kosningabaráttuna í Bretlandi.

Erfitt ástand í Suður-Afríku

Bágt ástand er í Suður-Afríku, mikið atvinnuleysi og fátækt auk þess sem alnæmi er útbreitt. Þá er spilling viðvarandi. Kosið var í landinu í síðustu viku. Magnfríður Birnu Júlíusdóttir,…

Efnahagsmál, þýsk málefni og óveðrið

Í spjalli um efnahag og samfélag ræddi Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, m.a. um hríðlækkað gengi hlutabréfa íslensku flugfélaganna og bankanna. Hann fór líka yfir þá…

Halla Tómasdóttir, Evrópuþingskosningarnar og Trump

Fjallað var um nýafstaðnar forsetakosningar. Rætt var við Eirík Bergmann stjórnmálafræðing um kjör Höllu Tómasdóttur og kosningabaráttuna.

Forsetaembættið og grín, staða Icelandair og gömul tónlist og ný

Má gera grín að forseta Íslands? Já, það má í dag en þótti óviðeigandi fyrir ekki svo löngu síðan. Leikið var viðtal frá 2016 við Karl Ágúst Úlfsson Spaugstofumann um forsetaembættið…

Erlend málefni, staðarhald á Bessastöðum og málefni framhaldsskólanna

Bogi Ágústsson ræddi erlend málefni eins og vanalega á fimmtudögum. Fyrst á dagskrá var fundur um norrænt samstarf í Norræna húsinu í gær, þar sem óánægja Grænlendinga með stöðu sína…

Kjörsókn í Kaupmannahöfn og hatursorðræðuumræða

Rætt var við Hörpu Rún Kristjándsóttur ritstjóra Goðasteins en ranghermt var í þættinum í gær að útgáfu þess rits, sem hóf göngu sína 1962 hefði lokið tuttugu árum síðar. Goðasteinn…

Efnahagsmál, þýsk málefni og Heilbrigðisstofnun Suðurlands

Í spjalli um efnahag og samfélag sagði Þórður Snær Júlíusson m.a. frá nýju mati Alþjóðagjaldeyrissjóðsins á stöðu efnahagsmála. Hún er þokkaleg og ætti að fara batnandi. Vaxtamál Neytendasamtakanna,…

Ísrael og Palestína, Evrópuþingskosningarnar og kosningabarátta fyrri ára

Alþjóðadómstóllinn í Haag úrskurðaði á föstudaginn að Ísraelar skyldu hætta árásum á Rafah sem talist geta til þjóðarmorðs. Þá hefur alþjóðasakamáladómstóllinn farið fram á handtökuskipanir…

Forsetakosningarnar og kosningabaráttan

Fjallað var um komandi forsetakosningar og kosningabaráttuna. Gestir voru Magnús Skjöld og Hjörtur J. Guðmundsson. Rætt var um niðurstöður skoðanakannana, frammistöðu frambjóðenda…

Boðað til kosninga í Bretlandi, kannanir á Íslandi og snjallfækkun á dreifbýlum svæðum

Bogi Ágústsson fjallaði um bresk málefni í Heimsglugganum. Rishi Sunak forsætisráðherra boðaði í gær til sumarkosninga; sannfærður um að geta nokkuð snarlega snúið heldur döpru gengi…

Fólk var nánast þvingað til þátttöku í þjóðaratkvæðagreiðslunni 1944

Áttatíu ár eru liðin frá þjóðaratkvæðagreiðslu um sambandsslitin við Dani og nýju stjórnarskrána, í aðdraganda lýðveldisstofnunarinnar. Ragnheiður Kristjánsdóttir og Erla Hulda Halldórsdóttir,…

Þýska stjórnarskráin 75 ára

Í spjalli um efnahag og samfélag fór Þórður Snær Júlíusson m.a. yfir umsagnir sem borist hafa um fjármálaáætlun. Sveitarfélögin gagnrýna ónóg framlög, verkalýðshreyfingin ónóga skattheimtu…

Lýðveldisafmæli, ferðamál og hvítasunnukirkjan

Í dag er 17. maí - þjóðhátíðardagur Norðmanna - og það er mánuður í þjóðhátíðardag okkar Íslendinga; 17. júní. Þá verða 80 ár liðin frá stofnun lýðveldisins. Afmælinu verður fagnað…

Heimsglugginn, utankjörfundaratkvæðagreiðsla og krakkafréttir

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann. Stjórnmál voru til umfjöllunar, annars vegar í Svíþjóð þar sem Svíþjóðardemókratar virðast hafa stundað skipulagt og umfangsmikið netníð -…

Ferðamenn á heilbrigðisstofnunum, Georgía og nýtt sveitarfélag

Til Íslands koma um 2,3 milljónir manna sem ferðamenn á hverju ári. Óhjákvæmilega þurfa einhverjir þessara ferðamanna að leita til heilbrigðisstofnana hér á landi, hvort sem þeir veikjast…

Efnahagsmál, á slóðum Njáls og Bessastaðir

Í spjalli um efnahag og samfélag sagði Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, m.a. frá nýrri skýrslu um efnahagsleg áhrif þess fyrir Liverpool á Englandi að Söngvakeppnin…

Forsetakosningar, riða og kennaranám

Það styttist í forsetakosningarnar, og alltaf meira eftir því sem dagarnir líða. Forsetaefnin hafa nú nítján daga til að sannfæra okkur um að kjósa sig. Margir virðast reyndar þegar…

Stúdentamótmæli og bandarísk málefni, Fuglafit og fuglarannsóknir

Háskólastúdentar í yfir 80 háskólum í Bandaríkjunum hafa síðustu vikur mótmælt stríðinu á Gaza og hvatt til þess að háskólarnir slíti fjárhagsleg tengsl við Ísrael. Mótmælin hafa vakið…

Stýrivextir og efnahagsmál, dönsk málefni og Katrín Pálsdóttir

Í nýútkominni hagspá til næstu tveggja ára spáir hagfræðideild Landsbankans litlum hagvexti í ár og næstu ár: háir vextir halda aftur af umsvifum í hagkerfinu. Verðbólgan verður þrálát…

Fjármál sveitarfélaga, Berlínarspjall og Hvalfjarðargöng

Afkoma sveitarfélaganna á síðasta ári var misjöfn eins og gengur. Staða þeirra heilt yfir er líka misjöfn. Lykiltölurnar eru margar og umsvifin og áherslurnar af ólíku tagi. Við sökktum…

Rannsóknarnefnd um Súðavíkurflóðið, 100 ár frá hnattflugi og Evrópuspjall

Sérstök rannsóknarnefnd verður skipuð til að rannsaka málsatvik í tengslum við snjóflóðið í Súðavík í janúar 1995. Fjórtán létust í flóðinu.

Grunnavíkur-Jón, tillögur stjórnlagaráðs um forseta og ferðamál

Já, varðandi forsetaembættið; við skoðuðum stjórnarskrána stuttlega í gær; það sem þar segir um forsetann og hver hugsunin að baki sumum ákvæðum var á sínum tíma. Forsetakaflanum hefur…

Heimsglugginn, verkalýðsmál, forsetakosningar og stjórnarskrá

Bogi Ágústsson settist við Heimgsluggann. Við spjölluðum um vandræði Skoska þjóðarflokksins, það má segja að hann sé í vondum málum. Kosið verður til bæjar- og sveitarstjórna á Englandi…

Breytingar á viðbótarlífeyri, fregnir frá Berlín og staða bólusetninga barna

Mislingar, hettusótt og kíghósti eru dæmi um sjúkdóma sem hafa skotið upp kollinum hér á landi undanfarið, en hversu vel erum við varin fyrir þessum vágestum? Við fórum yfir það uppúr…

Hátt íbúðaverð, lítil bílakaup, forsætisráðherra Spánar í klandri og Neyðarlínan 112

Háir vextir og verðbólga leiða gjarnan til þess að fólk heldur að sér höndum, kaupir minna af vörum og þjónustu og skuldsetur sig minna en í venjulegu árferði. Þetta hefur hins vegar…

Stjórnmál, forsetakosningar, gjörunnin matvæli og sumardagurinn fyrsti

Við fjölluðum um stöðuna í stjórnmálunum og forsetakosningarnar fram undan í þættinum í dag. Ríkisstjórnin nýja hefur nú starfað í rúmar tvær vikur og segja má að kosningabaráttan…

Barnavinafélagið Sumargjöf hundrað ára

Öld er liðin frá stofnun Barnavinafélagsins sumargjafar. Félagið sinnti margvíslegum verkefnum er varða börn en í lögum þess sagði að félagið skildi stuðla að andlegu og líkamlegum…

Fjármálaáætlun, Kant og siðfræði lífs og dauða

Fyrri umræðu um fjármálaáætlun fyrir næstu fimm árin lauk á Alþingi á tíunda tímanum í gærkvöldi. Við fórum ítarlega yfir fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar í spjalli við Þórð Snæ Júlíusson,…

Samstarf milli Norðurlanda, Evrópuþingskosningar og enskumælandi ráð á Vík

Uppfæra þarf samstarfssamninginn milli Norðurlandanna, Helsingsforssáttmálann, svo hann endurspegli nýjar áskoranir og tækifæri sem Norðurlöndin standa frammi fyrir. Samningurinn ætti…

Innviðaskuld í vegakerfinu, ferðamál og bíó

Við fjölluðum um vegina í landinu og ástand þeirra. Það er ekki gott, á heildina litið. Það þekkja vegfarendur.

Heimsglugginn, rafmagnsbílar og orkuskipti, hraunvarnargarðar í Grindavík

Í Heimsglugganum sagði Bogi Ágústsson okkur meðal annars frá nýútkominni bók Liz Truss, skammlífasta forsætisráðherra Bretlands. Í bókinni fer Truss yfir dagana 49 í Downingstræti…

Dómur mannréttindadómstólsins, Bolungarvík og umdeildur geðlæknir

Við ræddum um dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í talningarmálinu í Norðvestur 2021. Hann féll í gærmorgun og er íslenska ríkinu í óhag. Þingmennirnir Berglind Ósk Guðmundsdóttir Sjálfstæðisflokki…

Salan á TM til Landsbankans, þungunarrof, þýskir skógar og tónleikar fyrir Grindvíkinga

Við fjölluðum um Landsbanka/TM málið með Þórði Snæ Júlíussyni, ritstjóra Heimildarinnar. Nýr kafli var skrifaður í þá sögu á dögunum þegar stjórn Bankasýslunnar blés á skýringar stjórnar…

Ísrael og Íran, ný búvörulög, fregnir frá Brussel og sjúkratryggingar á ferðalögum

Íranir gerðu árás á Ísrael um helgina, og það er í fyrsta sinn sem þeir gera beina árás með þessum hætti þrátt fyrir langvarandi skuggastríð á milli ríkjanna. Við ræddum um árásina,…

Vorverkin í garðinum, siðareglur ráðherra og vefsvæðið island.is

Á dögunum kom út handbók um siðareglur ráðherra. Í henni eru siðareglurnar tíundaðar; þær eru útskýrðar og dæmi tekin um góða siði og ósiði. Handbókin er í raun leiðarvísir fyrir ráðherra…

Velferð iðkenda í íþróttum, framtíð tónlistarskóla og kosningar á Indlandi

Indversk stjórnmál voru einkum til umræðu í Heimsglugga dagsins. Kosningar í þessu fjölmennasta ríki heimsins hefjast í næstu viku, en það tekur nokkrar vikur að kjósa þar. Bogi Ágústsson…

Ný ríkisstjórn, dönsk málefni og tunglið

Guðmundur Ingi Guðbrandsson, ráðherra og starfandi formaður VG, var fyrsti gestur dagsins. Ný ríkisstjórn var kynnt í gær; fjórum sólarhringum eftir að Katrín Jakobsdóttir upplýsti…

Efnahagsmál, þýsk stjórnmál og afmælisveisla á Seltjarnarnesi

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, kom til okkar. Við ræddum um Seðlabankann en ársfundur hans var í síðustu viku. Það fer ekki hátt að þrettán milljarða tap varð á rekstri…

Stjórnmál og kosningar

Stjórnmál og kosningar voru á dagskrá hjá okkur í dag. Starfsstjórn er við völd í landinu. Samkomulag um framhald samstarfs stjórnarflokkanna hefur ekki náðst. Við ræddum stöðuna í…

Forsetakosningar og áhrif á stjórnmálin, ferðamál og hugleiðsla

Forsetaembættið virðist eftirsótt sem aldrei fyrr. Útlit er fyrir að fleiri verði í framboði en nokkru sinni áður þótt ólíklegt sé að allt það fólk sem nú safnar meðmælum rati á kjörseðilinn…

75 ár frá stofnun Atlantshafsbandalagsins

75 ár eru í dag síðan Atlantshafssáttmálinn var undirritaður og Atlantshafsbandalagið varð til. Af því tilefni ræddi Bogi Ágústsson við Björn Bjarnason, fyrrverandi ráðherra, um bandalagið…

Öldrunarráð, Meyvant Sigurðsson og Camorra mafían

Öldrunarráð Íslands eru regnhlífasamtök þeirra sem starfa að hagsmunum aldraðra. Jórunn Ósk Frímannsdóttir, forstöðumaður Droplaugarstaða, er formaður ráðsins, hún sagði frá hlutverki…

Frumvarp um sölu Íslandsbanka komið fram

Frumvarpi um sölu á eftirstandandi hlut ríkisins í Íslandsbanka var dreift á Alþingi fyrir páskaleyfi. Fjármálaráðherra fer með söluna en ekki Bankasýsla ríkisins sem annaðist síðustu…

Passíusálmar, páskahefðir og að njóta litlu hlutanna í lífinu

Páskahátíðin er fram undan og þátturinn tók að nokkru leyti mið af því. Það er orðin hefð hjá okkur að fjalla um passíusálma Hallgríms Péturssonar í aðdraganda páska og í hana höldum…

Áfram deilt um kaup Landsbankans á TM, Berlínarspjall og breytingar á námslánum

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, var fyrsti gestur Morgunvaktarinnar í dag og við héldum áfram umfjöllun um áformuð kaup Landsbankans á TM. Síðan Þórður var hér síðast…

Forsetakosningar, bresk málefni og Norðurlandasamstarf

Forsetakosningar fara hér fram eftir rétt rúma tvo mánuði; fyrsti júní er kjördagur. Óvíst er enn hve margir verða í kjöri en tugir afla meðmæla. Enn er nokkuð í að framboðsfrestur…

Grindavík, Kjósarhreppur og pylsur

Enn gýs í nágrenni Grindavíkur og í gær var hafist handa við að hækka enn frekar varnargarða til reyna að forða því að hraun flæði yfir þá. Grindvíkingar eru margir enn í mikilli óvissu…

Ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, saga Möðruvalla og stórtæk áform á Vestfjörðum

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann og með var honum Magnús Þorkell Bernharðsson, doktor og prófessor í sögu Mið-Austurlanda. Til umræðu var ástandið og átökin fyrir botni Miðjarðarhafs.

Hjúkrunarheimili, hamingja og fjársjóður á hafsbotni

Fyrsti gestur þáttarins var Sigurður Ágúst Sigurðsson, nýkjörinn formaður Félags eldri borgara í Reykjavík og nágrenni. Einkum var rætt um vöntun á hjúkrunarheimilum en um 250 eru…

Farið yfir fyrirhuguð kaup Landsbankans á TM

Tilkynning um kaup Landsbankans á TM á sunnudag kom flestum á óvart. Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, fór yfir málið og rakti atburðarásina.

Alþingi, leiðtogafundur og Kína

Oft eru vinnubrögðin á Alþingi gagnrýnd, það er gert af ýmsum ástæðum og af misalvarlegu tilefni. Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur er einn þeirra sem hefur mikinn áhuga á störfum…

Sveitarstjórnarmál, ný sýning um Vigdísi og ferðamál

Heiða Björg Hilmisdóttir og Íris Róbertsdóttir voru gestir Morgunvaktinnar í dag. Þær sátu í allan gærdag Landsþing Sambands íslenskra sveitarfélaga og halda áfram fundarsetum í dag…

Heimsglugginn, félagsleg samvera og Tækniskólinn

Í áratugi hefur ríkið Haítí í Karabíska hafinu glímt við mikil vandræði, sem hafa magnast vegna ofbeldis, náttúruhamfara og afskipta annarra ríkja, meðal annars. Löng og sorglega saga…

Heilbrigðiseftirlit, skattahneyksli í Danmörku og ný lög um skák

Eftirlit með veitingastöðum hefur verið í deiglunni, en í stóru vinnumansalsmáli sem nú er í rannsókn virðist heimsókn Heilbrigðiseftirlitsins í lager að Sóltúni hafa spilað ákveðið…

Metafkoma Landsvirkjunar, kjarasamningar, árás á Teslu-verksmiðju í Þýskalandi og myndvinnsla Katrínar prinsessu

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, fór ítarlega yfir kjarasamningsmál á Morgunvaktinni í dag. Búið er að semja fyrir hönd tugþúsunda, aðrir eru enn eftir, en ríkið hefur…

Svíþjóð, Evrópuþingskosningar og upplýsingaóreiða í kringum mat

Sænski fáninn verður dreginn að húni við höfuðstöðvar Atlantshafsbandalagsins eftir nokkrar klukkustundir, eftir að formlega innganga Svíþjóðar í varnarbandalagið gekk í gegn í síðustu…

Kjarasamningar, útlendingamál, Happdrætti HHÍ og bandarísk stjórnmál

Málefni útlendinga hafa verið fyrirferðarmikil á Alþingi undanfarnar vikur. Þingkonurnar Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir og Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir komu til okkar…

07.03.2024

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann að venju upp úr klukkan hálf átta. Á dögunum var póstsending frá Færeyjum opnuð. Það er kannski ekki í frásögur færandi nema vegna þess að…

Sniðganga, fjölgun læknanema og tíu ár frá hvarfi malasísku farþegarþotunnar

Sniðganga hefur verið töluvert í umræðunni undanfarið, sérstaklega þegar viðkemur málefnum Ísraels og Palestínu. En sniðgönguhreyfingin er ekki ný af nálinni, um sniðgöngu eru þónokkur…

Hagvöxtur, hlerunarmál í þýska hernum og lág fæðingartíðni í Japan

Hagvöxtur mældist 4,1% á síðasta ári, en á síðustu mánuðum ársins hægðist á hagkerfinu. Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, fór ítarlega yfir þessar tölur á Morgunvaktinni.

Kjaraviðræður hjá hinu opinbera, Evrópumál og stytting framhaldsskóla

Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB, kom á Morgunvaktina og ræddi um kröfugerð BSRB í komandi kjarasamningsviðræðum. Samningar á opinberum vinnumarkaði losna í lok mánaðarins. Hún…

Fleiri leita til umboðsmanns skuldara

Enn er umtalsverð verðbólga í landinu þótt ekki sé hún jafn mikil og fyrir ári þegar hún fór yfir tíu prósent. Að sama skapi eru vextir háir og hafa verið undanfarin misseri. Allt…

Hlaupársdagur: söguskoðun, lífið á Kanarí og íslenskir töframenn

Þáttur dagsins var óvenjulegur, enda hlaupársdagur óvenjulegur.

Rafbílasala, dönsk málefni og Ásahreppur

Snemma í þættinum var umfjöllun um Guðrúnu Á. Símonar. 36 ár eru í dag síðan hún lést og á laugardaginn, 24. febrúar, var öld síðan hún fæddist. Leikið var brot úr viðtali Jökuls Jakobssonar…

Salan á Íslandsbanka, endurheimt votlendis og lögleiðing kannabis í Þýskalandi

Ríkisstjórnin hefur ákveðið að selja eftirstandandi hlut ríkisins í Íslandsbanka; rúmlega 40 prósent hlutafjár. Stefnt er að því að allir fái að kaupa – ekki sérvalinn hópur eins og…

Rússland, Úkraínustríðið, NATO og örnefni á Reykjanesi

Undanfarna daga hefur Morgunvaktin fjallað um Rússland og Úkraínu, í tilefni þess að á laugardag voru tvö ár liðin frá innrás Rússa í Úkraínu. Jón Ólafsson, prófessor við Háskóla Íslands,…

Stríðsátök í heiminum, Fisktækniskólinn í Grindavík og ný rannsókn á votlendi

Það eru víða stríð og átök í heiminum í dag. Mest fer fyrir hernaði Rússa gegn Úkraínu, og átökunum fyrir botni Miðjarðarhafs. Friðarumleitanir hafa ekki borið árangur; ekki enn –…

Heimsglugginn, Sjávarklasinn og brunabótamat

Alexei Navalny hefur bæst í hóp andstæðinga Pútíns Rússlandsforseta sem deyja – beint eða óbeint - vegna andstöðunnar við forsetann. Við fórum yfir nokkur dæmi um þessi andlát þegar…

Úkraína og Rússland, útlendingamál og Páskaeyja

Fyrsti gestur þáttarins í dag var Rósa Magnúsdóttir, sagnfræðingur og prófessor við Háskóla Íslands. Á laugardag eru tvö ár síðan Rússar réðust inn í Úkraínu. Langur aðdragandi var…

Málefni útlendinga, Íslendingasamfélagið í Danmörku og verkefni Þjóðskrár

Málefni útlendinga eru fyrirferðarmikil í þjóðfélagsumræðunni þessa dagana og hafa reyndar verið um allnokkurt skeið. Umræðan er óneitanlega nokkuð þvæld eins og gjarnan gerist þegar…

Skriffinnska lækna og áramót í Kína

Heimilislæknar eru hættir að skrifa út tilvísanir vegna barna í þeim tilvikum þar sem þeir sjálfir hafa enga beina aðkomu að málum þeirra. Þeir segja a.m.k. þrjú ársverk fara í það…

Þingmenn samstíga í málefnum Grindvíkinga

Frumvarp um kaup á heimilum Grindvíkinga er komið inn í þingið og sitt sýnist hverjum. Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknarflokksins, og Oddný G. Harðardóttir, þingmaður Samfylkingarinnar,…

Listin að sjóða málma

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann og ræddi við Jón Óskar Sólnes sem býr í Washington í Bandaríkjunum og fylgist vel með gangi mála, ekki síst nú fyrir kosningarnar í haust.

Lögreglumenn vantar víðast hvar

Við fjölluðum um löggæslu í landinu í þættinum í dag. Of fáir lögregluþjónar eru við störf miðað við fólksfjölda og verkefni, samkvæmt flestum eða öllum hlutaðeigandi. Rætt var um…

Grindavíkurfrumvarp, Berlínarspjall og rektor Háskólans á Hólum

Skiptar skoðanir eru um frumvarp ríkisstjórnarinnar um uppkaup á eignum Grindvíkinga, en frumvarpið er meðal þess sem við ræddum þegar Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar,…

Hitaveitulögn á Reykjanesi, reykingar og nýr forseti Finnlands

Við fjölluðum um veituumálin á Suðurnesjum; um vatn og rafmagn og lagnir. Hver er staðan nú í byrjun viku eftir tjónið af völdum eldgossins á fimmtudaginn? Og hver eru verkefnin næstu…

Staðan á Reykjanesi

Þátturinn var að mestu helgaður stöðunni á Reykjanesskaga, þar sem fór að gjósa fyrir rétt rúmum sólarhring. Í kjölfarið fór hitavagnslögn í sundur með þeim afleiðingum að tugþúsundir…

Fylgst með eldgosinu og rætt um loftrýmisgæslu, íþróttastarf og Hannes Hafstein

Fylgst var með eldgosinu sem hófst á Reykjanesskaga rétt upp úr klukkan sex í morgun og greint frá nýjustu upplýsingum. Ítarlega var fjallað um gosið í fréttatímum.

Ungverjaland, tónlistarskólar og Amelia Earhart

Í dag ætlum við meðal annars að fjalla um Ungverjaland; um lífið í landinu og stöðu þess í samfélagi þjóðanna. Miklar breytingar hafa orðið undir stjórn Viktors Orban forsætisráðherra…

Erfitt en gott að koma til Grindavíkur

Við huguðum að Grindvíkingum í þætti dagsins. Ásrún Helga Kristinsdóttir, forseti bæjarstjórnar Grindavíkur, ræddi við okkur. Hún er ein þeirra sem fór inn í bæinn í gær til að sækja…

Vill hærra aldurstakmark á samfélagsmiðla

Vísbendingar eru um að ójöfnuður í tengslum við krabbamein færist í aukana hér á landi. Til dæmis býr fólk sem hefur hærra menntunarstig og tekjur almennt við betri heilsu en þau sem…

Háskólamál, ferðaþjónusta og Vetrarhátíð

Við ræddum áfram umfjöllun um fyrirhugaða, eða mögulega, sameiningu Háskólanna á Akureyri og Bifröst. Grétar Þór Eyþórsson, deildarforseti viðskiptadeildar HA var gestur okkar. Efasemda…

Landbúnaður á tímamótum

Í dag er fyrsti febrúar og hann er merkisdagur í Íslandssögunni. Það var jú 1. febrúar 1904 sem við Íslendingar fengum heimastjórn frá Dönum. Fyrir 120 árum í dag. Af því tilefni rifjuðum…

Sameiningar háskóla, dönsk málefni og bókmenntir

Viðræður standa um sameiningu Háskólanna á Akureyri og Bifröst. Um ágæti sameiningar, námið á Bifröst og háskólamál almennt ræddum við við Ólínu Kjerúlf Þorvarðardóttur, deildarforseta…

Óvissa í kjaraviðræðum

Í spjalli um efnahag og samfélag fór Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, yfir stöðuna í kjaraviðræðunum. Samningar þorra fólks í aðildarfélögum Alþýðusambandsins renna…

Mikil óvissa á vinnumarkaði vegna Grindavíkur

Niðurskurður samkeppnissjóða Vísinda- og tækniráðs nemur rúmum milljarði á árinu, samkvæmt fjárlögum. Vísindafólk hefur mótmælt þessu og jafnvel talað um að þetta jafngildi hópuppsögn…

Kjaramál, upphaf kvenréttindabaráttunnar og styttur

Þórarinn Eyfjörð, formaður Sameykis, var gestur þáttarins í dag. Rætt var um kjaramálin vítt og breitt og ástand og horfur í samfélaginu.

Heimsglugginn, áfallasaga kvenna og húsaflutningar

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann í þætti dagsins. Svíar eru einu skrefi nær aðild að Atlantshafsbandalaginu og kosningar verða um helgina í Finnlandi og hlaupin er spenna í…

Ýmislegt spennandi varðandi rannsóknir og meðferð við Alzheimer

Í gær bárust fréttir af því að mögulegt sé að notast við algengar blóðprufur til þess að greina Alzheimer sjúkdóminn, sem er algengasta orsök heilabilunar. Þetta gæti skipt sköpum…

Ánægja með aðgerðir en óvissan alltumlykjandi

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, spjallaði um efnahag og samfélag á Morgunvaktinni í dag. Málefni Grindavíkur verða rædd, sem og húsaleigumarkaðurinn, kjaraviðræðurnar…

Verðum lengur að ná niður verðbólgu

Við fjölluðum um efnahag landsins; reyndum að átta okkur á stöðunni með Katrínu Ólafsdóttur, dósent í hagfræði við Háskólann í Reykjavík. Enn er hér talsverð verðbólga og háir vextir,…

Þurfum að kortleggja allt Reykjanesið betur

Við fjölluðum um Grindavík í dag, um gosið á sunnudag og ástand mála í jörðu niðri - hjá okkur var Ármann Höskuldsson eldfjallafræðingur. Við töluðum líka um aðgerðir sem gripið hefur…

Kúnst að semja

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann. Á efnisskránni var áframhaldandi umfjöllun um réttarfarshneykslið sem kennt er við bresku póstþjónusta. Fleira breskt var rætt sem og yfirlit…

Valdaskipti af ýmsum toga

Forsetakosningar verða í Bandaríkjunum 5. nóvember og forkosningar Repúblikana hófust í Iowa-ríki í fyrradag. Það fór eins og spáð var, Trump vann yfirburðasigur. Við fjölluðum um…

Fjármálaráðherra um málefni Grindvíkinga

Í spjalli um efnahag og samfélag fór Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar m.a. yfir fjárhagshlið skemmda á húsum og öðrum mannvirkjum í Grindavík. Hann ræddi líka um yfirstandandi…

Helstu tíðindi af eldgosinu og ljúfir tónar

Hlustendum voru færð nýjustu tíðindi af eldgosinu í og við Grindavík.

Hugmyndafræði góðtemplara og Margrét Þórhildur drottning í 52 ár

Í tilefni þess að fyrr í vikunni voru liðin 140 ár frá stofnun fyrstu Góðtemplarastúkunnar á Íslandi var fjallað um hugmyndafræði og áhrif stúkunnar í samfélaginu. Nanna Þorbjörg Lárusdóttir…

Póstþjónustuhneykslið í Bretlandi, golfklúbbur berst gegn verðbólgu og Gaupi og EM

Í Heimsglugga dagsins fjallaði Bogi Ágústsson um hneykslismál í Bretlandi, svo nefnt Póstþjónustuhneykslið. Frá 1999 og nokkuð fram á þessa öld voru yfir 700 póstafgreiðslumeistarar…

Forsetakosningar á Íslandi og í Finnlandi og íslensk bindindishreyfing í 140 ár

Í tilefni af forsetakosningum á Íslandi 1. júní var endurleikið viðtal við Svan Kristjánsson, prófessor emeritus í stjórnmálafræði, frá sumri 2020 þegar síðast voru forsetakosningar.

Fjárhagur stjórnmálaflokka, þýsk málefni og álag á Sjúkrahúsinu á Akureyri

Í spjalli um efnahag og samfélag fór Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar m.a. yfir fjármál stjórnmálaflokkanna en þeir hafa flestir skilað ársreikningum til Ríkisendurskoðunar…

Jafnrétti, EES-samningurinn og íslenskt táknmál

Mögulegt er að ná jafnrétti á Íslandi fyrir árið 2030, sagði Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra í áramótaávarpi sínu fyrir viku síðan. Við ætlum að velta því fyrir okkur hver staðan…

Meiri aðskilnaður í búsetu milli tekjuhópa

Við fjölluðum um hagi fólks; þeir eru æði misjafnir; og þeir eru æði misjafnir eftir því hvar fólk býr. Kolbeinn H. Stefánsson félagsfræðingur hefur rannsakað tekjur og eignir fólks…

Heimsglugginn, frumkvöðlaverkefni í Kenía og svefnrannsóknir

Bogi Ágústsson talaði um stöðuna í Mið-Austurlöndum og Ísrael. Þar dró til tíðinda á dögunum þegar næstráðandi Hamas-samtakanna var veginn. Að auki var farið yfir kosningar sem efnt…

Kjarasamningar, tímamót í Danmörku og orð ársins

Stóra málið fram undan í þjóðlífinu eru kjarasamningarnir sem vonir standa til, að um náist þjóðarsátt og til verði þjóðarsáttarsamningarnir hinir seinni. Ágætt hljóð er í forystufólki…

Áramótaávörp og fastir liðir

Við fáum nýjan forseta 1. ágúst - Guðni Th. Jóhannesson gefur ekki kost á sér til endurkjörs. Hann upplýsti um ákvörðun sína í nýársávarpinu í gær. Um þá ákvörðun fjölluðum við klukkan…

Aðventa Gunnars er fáanleg á arabísku

Boðið var upp á bland í poka á síðustu Morgunvakt ársins.

Óstöðugleiki snúinn aftur í íslensk stjórnmál

Ólafur Þ. Harðarson, prófessor emeritus í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands, kom á Morgunvaktina og ræddi um stjórnmálaárið sem er að líða. Hann sagði árið hafa einkennst af því…

Stóuspeki, gervigreind og alþjóðleg efnahagsmál

Endurleikin voru tvö viðtöl frá því fyrr á árinu, annað við Svavar Hrafn Svavarsson, prófessor í heimspeki, um stóuspeki og hitt við Jörgen Pind, prófessor emeritus, um gervigreind.

Litlu jólin á Morgunvaktinni

Morgunvaktin hélt litlu jólin í þætti dagsins. Leikin voru fjölmörg jólalög, jólasögur voru lesnar og við rifjuðum upp jólastemmninguna á Þorláksmessu árið 1949.

Sorg um hátíðar, efnahagsmál og raddir barna

Sorgin bankar oft upp á um hátíðarnar, við hugsum til þeirra sem eru horfnir á braut og heimsækjum kirkjugarðana. Sorgarmiðstöð veitir stuðning við syrgjendur og við fengum til okkar…

Líklegt að dragi úr barneignum

Samkvæmt nýrri mannfjöldaspá Hagstofunnar eru líkur á að landsmenn verði hálf milljón fyrir miðja öldina og 600 þúsund árið 2074. Mannfjöldaspár eru ónákvæm vísindi en gefa vísbendingar…

Eldgos á Reykjanesskaga

Fjallað var eldgosið sem hófst á Reykjanesskaga í gærkvöldi. Páll Einarsson jarðeðlisfræðingur kom í þáttinn og greindi frá stöðunni auk þess að bera gosið saman við fyrri eldgos.

Munur á trausti til stjórnmála eftir kaupmætti

Við ætlum í dag að fjalla um nýja greiningu á íslensku samfélagi. Niðurstöðurnar sýna að mikill munur er á trausti gagnvart ráðamönnum eftir fjárhagsstöðu. Eignafólk treystir stjórnvöldum…

Þingmenn líklega í frí á morgun

Jólaleyfi þingmanna hefst líklega á morgun, ef tekst að afgreiða fjárlög og tengd mál. Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknarflokksins, og Andrés Ingi Jónsson, þingmaður…

Stubb líklega næsti forseti Finnlands

Í Heimsglugganum ræddi Bogi Ágústsson m.a. um leiðtogafund ESB sem hefst í Brussel í dag. Búist er við að samþykkt verði að hefja aðildarviðræður við Úkraínu. Einnig var fjallað um…

Skólamál, alþjóðleg efnahagsmál og Sameinuðu arabísku furstadæmin

Við tókum upp þráðinn þar sem frá var horfið í síðustu viku; við héldum áfram umfjöllun um námsárangur unglinga. Ársæll Guðmundsson, sem nú er skólameistari Borgarholtsskóla, hefur…

Stjórnmál, fjármál og kuldi í Skagafirði

Ríkisfjármálin voru til umfjöllunar þegar Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, kom í vikulegt spjall. Fjárlagafrumvarpið hefur breyst töluvert frá því það var lagt fram…

Skipulagsmál, Evrópuspjall og mannréttindi

Samfélag eftir máli heitir nýútkomin bók. Í henni fjallar Haraldur Sigurðsson skipulagsfræðingur um skipulag þéttbýlis á síðustu öld; um stefnur og strauma, hugsjónir og átök. Haraldur…

Traust, ferðamál og PISA

Síðasti örþáttur Árna Snævarr um Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna fór í loftið í þættinum í dag. Rætt var við Guðna Th. Jóhannesson, forseta Íslands, um yfirlýsinguna.

Allsherjar endurskoðunar þörf í kerfum og samfélaginu

Bogi Ágústsson settist við Heimsglugginn og á dagskrá voru bresk stjórnmál. Boris Johnson kom í gær fyrir sérstaka rannsóknarnefnd vegna viðbragða stjórnvalda við Covid-faraldrinum…

Horfinn heimur, Vesturbyggð, dönsk málefni og mannréttindi

Árni Snævarr fjallaði áfram um Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna í tilefni af 75 ára afmælis hennar. Í örþætti dagsins var sjónum beint að því hvað felist í því að mannréttindi…

Öld frá fæðingu Mariu Callas

Snemma í þættinum var fluttur fyrsti hluti stuttþáttaraðar Árna Snævarr, upplýsingafulltrúa hjá Sameinuðu þjóðunum, um Mannréttindayfirlýsingu SÞ í tilefni þess að 75 ár eru liðin…

Borgarmál, stjórnmál í Evrópu og Háskólinn á Bifröst

Sanna Magdalena Mörtudóttir, borgarfulltrúi Sósíalistaflokksins, spjallaði vítt og breitt um málefni Reykjavíkur. Fjárhagsáætlun næsta árs verður tekin til afgreiðslu á borgarstjórnarfundi…

Hvernig mun gervigreind nýtast í stjórnmálum?

Í fyrsta viðtali dagsins var rætt við Guðmund Magnússon sagnfræðing um séra Friðrik en bók hans um æskulýðsleiðtogann hefur vakið mikla athygli vegna upplýsinga um kynferðislegar hneigðir…

Heimsglugginn, ráðlagður dagskammtur og sálumessa Mozarts

Bogi Ágústsson ræddi við dr. Sigurð Emil Pálsson, sérfræðing í netöryggi og fjölþáttaógnum, í Heimsglugganum í dag. Sigurður Emil starfar á vegum utanríkisráðuneytisins hjá Öndvegissetri…

Aðventuganga, loftslagsráðstefna og Elgin-styttur

Það líður að aðventu; hana nota margir til að undirbúa jólahaldið; sækja aðföng, baka smákökur og þar fram eftir götum. Einar Skúlason er ekki í þeim hópi. Hann ætlar á aðventunni…

Efnahagsmál, Berlínarspjall og samgöngubætur í Árneshreppi

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, spjallaði meðal annars um efnahagsleg áhrif jarðhræringanna á Reykjanesskaga - þau eru talsverð - og um Marel, líkt og síðustu vikur.

Líkur á að vopnahlé verði framlengt um nokkra daga

Silja Bára R. Ómarsdóttir, prófessor í alþjóðasamskiptum við Háskóla Íslands og formaður Rauða krossins á Íslandi, var gestur Morgunvaktarinnar. Hún ræddi um vopnahléið á Gaza, sem…

Fólk njóti forgangs í orkuskorti

Fyrsti gestur þáttarins var Halla Hrund Logadóttir orkumálastjóri. Hún sagði frá aðkomu Orkustofnunar að málum tengdum jarðhræringunum á Reykjanesskaga og talaði um fyrirhugaða breytingu…

Argentína, Helena hætt í körfubolta og ferðaspjall

Málefni Argentínu voru í brennidepli í Heimsglugganum. Bogi Ágústsson ræddi við Helga Hrafn Guðmundsson sagnfræðing, sem bjó í Argentínu í áratug og þekkir vel til stöðu mála. Nýr…

Málefni öryrkja, dönsk tíðindi og John F. Kennedy

Alma Ýr Ingólfsdóttir, formaður Öryrkjabandalagsins, var gestur Morgunvaktarinnar. Hún ræddi um nýja herferð bandalagsins, Blanki, þar sem sjónum er beint að kjörum þeirra verst settu…

Efnahagshorfur, Berlínarspjall og reynslan frá Vestmannaeyjum

Þórður Snær Júlíusson ritstjóri Heimildarinnar fjallaði m.a. um efnahagshorfur næsta árs en Hagstofan hefur gefið út nýja þjóðhagsspá; útlit er fyrir minni hagvöxt. Fjáraukalög ársins…

Utanríkisstefna Íslands ekki eitt ákveðið plagg

Við fjölluðum um utanríkisstefnu Íslands í þættinum í dag. Til hennar er annað slagið vitnað og talsvert var um það í tengslum við fræga hjásetu Íslands í atkvæðagreiðslu í Sameinuðu…

Þörf á að taka utan um öll mál Grindavíkur

Staðan í og við Grindavík var rædd í þættinum í dag. Jóhann Friðrik Friðriksson þingmaður Framsóknarflokksins og Ásthildur Lóa Þórsdóttir þingmaður Flokks fólksins, sitja bæði á þingi…

Óvænt tíðindi í breskum og portúgölskum stjórnmálum

Heimsglugginn var á sínum stað. Bogi Ágústsson fjallaði um stjórnmálaástandið í tveimur ríkjum; Bretlandi og Portúgal. RIshi Sunak, forsætisráðherra Bretlands, gerði í vikunni óvæntar…

Lífið verður aldrei samt aftur

Elínborg Gísladóttir, sóknarprestur í Grindavíkurkirkju, var gestur Morgunvaktarinnar í dag. Það hefur mætt mikið á henni eins og öðru forystufólki í samfélaginu í Grindavík og Grindvíkingum…

Þarf að eyða þeirri óvissu sem hægt er fyrir Grindvíkinga

Við fylgjumst með gangi mála í og við Grindavík. Hugur okkar er auðvitað hjá fólkinu sem þurfti að yfirgefa heimili sín í flýti á föstudagskvöldið og býr við þessa miklu óvissu sem…

Katrín Jakobsdóttir og Páll Einarsson

Þátturinn var helgaður yfirvofandi náttúruvá í eða við Grindavík. Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra ræddi um aðstæður Grindvíkinga sem þurftu að yfirgefa heimili sín á föstudagskvöldið…

Venus og Veiga Grétarsdóttir

Stofnun í Suður-Kóreskum fræðum hefur verið komið á fót í Háskóla Íslands. Hér er ríkur áhugi á Suður-Kóreu, tungumálinu og menningunni að sögn Geirs Sigurðssonar prófessors. Það er…

Rishi Sunak hefur ekki tekist að uppfylla markmið sín

Rúmt ár er síðan Rishi Sunak varð forsætisráðherra Bretlands. Við upphaf valdatíðarinnar setti hann sér fimm markmið, sum hafa náðst að einhverju leyti en önnur alls ekki, líkt og…

Saga Ísraels, geimréttur og heilaheilsa

Við fjöllum um átökin fyrir botni Miðjarðarhafs í þættinum í dag. Guðmundur Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði og formaður stjórnar Alþjóðastofnunar Háskóla Íslands var gestur okkar.

Efnahagslegt mikilvægi Svartsengis, Berlínarspjall og internetið.

Þórður Snær Júlíusson spjallaði um efnahag og samfélag. Við ræddum um hlutabréfaverð sem hefur lækkað nokkuð og útsvar sveitarfélaga sem á að hækka í Garðabæ, sem og um möguleg efnahagsleg…

Harðræði gegn börnum, áhrif afsláttardaga og stjórnmál í Evrópu

Og meðal þess sem við ætlum að gera í dag er að reyna að skilja íslenskt samfélag frá því eftir stríð og fram eftir síðustu öld; það samfélag sem lét lítil börn á vöggustofum afskipt…

Gasaborg umkringd, Hvolsvöllur og tengdamömmur

Fjórar vikur verða liðnar á morgun frá mannskæðum árásum Hamas á Ísrael. Ísraelsmenn lýstu yfir stríði og hafa gert enn mannskæðari árásir á Gasa. Nú berast fréttir af því að þeir…

Pólitískir skandalar, ávaxtaneysla á niðurleið og sjónskynjun

Bogi Ágústsson spjallaði um erlend málefni þegar hann settist við Heimsgluggann. Hneykslismál í pólitík í Bretlandi og Danmörku voru til umræðu; rannsókn á viðbrögðum breskra stjórnvalda…

Dómsmál Trump, verðbólga og frumbyggjahneyksli

Samkvæmt skoðanakönnunum eru töluverðar líkur á því að Donald Trump gæti orðið forseti Bandaríkjanna á ný. En í millitíðinni berst hann í dómsölum víða um landið - fjögur mál gætu…

Hagnaður banka, Berlínarspjall og listasafn ASÍ

Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, rýndi meðal annars í nýleg árshlutauppgjör stóru bankanna þriggja, hagnaðurinn er myndarlegur í milljörðum talið - en er hann mikill…

Mígreni, leiðtogafundur og dýrtíð

Hér er gríðarleg dýrtíð, alvarleg húsnæðiskrísa og okurvextir innheimtir. Fákeppni ríkir á lykilmörkuðum. Það er ómögulegt að lifa af á taxtalaunum. Hagsmunir fjármálakerfisins eru…

Hundrað ár frá fæðingu Margrétar Indriðadóttur

Jafnréttismál voru til umfjöllunar í kjölfar kvennaverkfallsins á þriðjudaginn. Gestir voru Dagbjört Hákonardóttir, þingkona Samfylkingarinnar, og Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir,…

Stjórnmál, íslenski fæðuklasinn og Úkraína

Stjórnmál voru til umfjöllunar í Heimsglugganum í dag og þá ekki síst barátta lýðræðisafla og popúlista um völd. Bogi Ágústsson ræddi stöðu mála í Argentíu, Venesúela, Bandaríkjunum,…

Kvennaverkfall um land allt, dönsk málefni og fingrarím

Við fjölluðum í dag um kvennaverkfallið í gær. Við hringdum til Húsavíkur og Víkur í Mýrdal og könnuðum hvernig gekk, forvitnuðumst um ávörp og annað, heyrðum af þátttöku, áhrifum…

Kvennaverkfall

Í spjalli um efnahag og samfélag ræddi Þórður Snær Júlíusson fyrst um ýmislegt sem varðar konur á vinnumarkaði. Hann sagði svo frá afkomu nokkurra fyrirtækja og horfum í efnahagslífinu.

Heilsugæslan, blýhúðun og kvennaverkfall

Við höfum fjallað um heilbrigðisþjónustuna í þættinum, bæði í síðustu og þarsíðustu viku, og héldum því áfram í dag. Nú var sjónum beint að heilsugæslunni á höfuðborgarsvæðinu, þar…

Hvað má og má ekki í stríði?

Árás á spítala á Gaza fyrr í vikunni vakti upp gríðarlega reiði og hefur verið fordæmd sérstaklega. Ástæðan er ekki síst sú að það má ekki sprengja upp sjúkrahús - ekki heldur í stríði.

Hörmungar fyrir botni Miðjarðarhafs, kvennafæði og friðlýsingar

Við fórum út í heim með Boga Ágústssyni. Ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs var til umfjöllunar - skelfingarnar þar - og við minntumst líka Martti Attisari sem lést á mánudaginn. Hann…

Framtíð læknisþjónustu, laxveiði og hagvöxtur í heiminum

Framtíð læknisþjónustu á Íslandi var til umræðu í þætti dagsins. Steinunn Þórðardóttir, formaður Læknafélags Íslands, situr í nýjum starfshópi um málið og ræddi við okkur um áskoranir…

Íbúðirnar heim, Berlínarspjall og Endurmenntun

Í spjalli um efnahag og samfélag ræddi Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Heimildarinnar, m.a. um kaup íslenskra lífeyrissjóða á rúmlega 1.600 íbúðum af norsku félagi en áður voru þær…

Útlit fyrir breytingar í pólskum stjórnmálum

Stólaskipti Bjarna Benediktssonar og Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur voru til umfjöllunar. Sú ráðstöfun kom sumum á óvart en öðrum ekki. Við fórum yfir atburðarásina og mátum…

Skelfilegt ástand og enginn friður í sjónmáli

Við fjölluðum um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs í þættinum í dag. Það er í einu orði sagt skelfilegt. Erlingur Erlingsson hernaðarsagnfræðingur ræddi við okkur um stöðu mála.

Mörg tækifæri í því að bæta heilbrigðisþjónustuna

Claudia Goldin hagfræðingur hlaut Nóbelsverðlaunin í hagfræði í ár. Hún er aðeins þriðja konan sem hlýtur þessi verðlaun, sem eru veitt í minningu Alfreds Nobels en eru í raun hagfræðiverðlaun…

Afsögn Bjarna Benediktssonar og afleiðingar

Við fjölluðum í dag um afsögn Bjarna Benediktssonar, fjármála- og efnahagsráðherra. Hann upplýsti um ákvörðun sína í gærmorgun, um það bil klukkustund eftir að álit Umboðsmanns alþingis…

Friður, efnahagsmál, Þýskaland og hálendið

Alþjóðleg friðarráðstefna Höfða friðarseturs stendur í Reykjavík í dag og á morgun. Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar HÍ og Guðmundur Hálfdánarson stjórnarformaður ræddu…

Heimsmálin og sameining á Vestfjörðum

Fjallað var um ástand mála í Nagorno-Karabakh og það sett í sögulegt ljós. Rósa Magnúsdóttir, prófessor í sagnfræði við HÍ, fór aftur til nítjándu aldar til að útskýra átök Armena…

Utanríkismál, brothættar byggðir og það góða við kennarastarfið

Fyrstu gestir okkar voru alþingismenn; til okkar komu Diljá Mist Einarsdóttir og Logi Már Einarsson. Við töluðum einkum um utanríkismál og afstöðu þeirra til þess sem er að gerast…

Áttatíu ár frá flótta danskra gyðinga til Svíþjóðar

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann og fletti sögubókunum. Áttatíu ár eru um þessar mundir frá því að fjölda gyðinga í Danmörku tókst að sleppa undan Nasistum, yfir til Svíþjóðar.

Óbreyttir stýrivextir gleðiefni

Húsnæðismál voru á dagskrá í dag. Sá mikilvægi málaflokkur er ekki í góðu horfi; það vantar húsnæði og fyrir vikið er verðið; kaupverð og húsaleiga, hærra en góðu hófi gegnir. Fyrir…

02.01.2023

27.12.2022

,