Samfélagið - Miðtaugakerfislyf, mannkostamenntun og matarsóun | RÚV Sjónvarp

Samfélagið

Miðtaugakerfislyf, mannkostamenntun og matarsóun

Við fjöllum um lyfjarannsóknir með aðstoð zebrafiska og hvernig Karl Ægir Karlsson prófessor við Háskólann í Reykjavík og félagar í 3Z ehf. eru að búa til nýja þekkingu á því sviði. Við höfum áður fjallað um rannsóknir þeirra á ADHD og lyfjum sem gagnast við því en nýverið var birt grein sem fjallar um hvernig stökkbreytingar í ákveðnu geni sem áður hefur verið sýnt fram á að leiða til ofvirkni í zebrafiskum leiði einnig til hvatvísi. Karl Ægir sest hér eftir smástund.

Í menntavísindum er nú mikið fjallað um farsæld. Liður í því að auka farsæld barna er sérstök námsgrein, mannkostamenntun. Hvað felst í henni? Á skólakerfið markvisst að kenna börnum það að vera góðar manneskjur? Við ræðum við Önnu Halldórsdóttur um lokaverkefni hennar í listkennslufræðum sem ber yfirskriftina leitin að týnda tónskáldinu.

Umhverfisstofnun hefur birt niðurstöður nýrra rannsókna á matarsóun á Íslandi. Þar kemur meðal annars fram að tæpur helmingur allrar matarsóunar á sér stað í frumframleiðslu matvæla en um 40% á heimilum. Jóhannes Bjarki Urbancic Tómasson sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun segir okkur allt um þessar rannsóknir.

Frumflutt

3. okt. 2023

Aðgengilegt til

Rennur ekki út

Samfélagið

Samfélagið

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Þættir

Stóri Plokkdagurinn, Torg í borg, málfar og fjör og furðuverur í Austurstræti

Stóri plokkdagurinn er á sunnudaginn. Þá flykkjast plokkarar víða um land út á götur, út í móa og í fjörur þessa lands með ruslapokana sína og plokktangir og tína rusl. Mikið rusl.

Slow food, varist eftirlíkingar, málfarsmínúta og vísindaspjall

Við forvitnumst um Slow food-hreyfinguna svokölluðu, en sú hugmyndafræði hefur breiðst út um allan heim. Það er viðhorf þeirra sem fylgja þessum lífsstíl að matur eigi að bragðast…

Sorpbrennsla, frí molta í Gaju og málfarsspjall: misseri, sumarmál, hrafnahret o.fl.

Við fjöllum um það sem kallað hefur verið hátækni-sorpbrennsla. Helgi Þór Ingason prófessor í verkfræði við Háskólann í Reykjavík fór fyrir hópi sem vann úttekt á fýsileika þess að…

Skiptistöðin í Mjódd - staðan og viðhorf gesta, Kristín Eysteinsdóttir rektor Listaháskóla Íslands um aðsókn og húsnæðismál, málfar og heimsókn á Þjóðskjalasafn Íslands.

Á föstudag fjölluðum við um þau tengsl sem fólk myndar við almannarými í borginni. Við ætlum að halda áfram að fjalla um almannarými ýmis konar- skiptistöðin í Mjóddinni hefur verið…

Staðartengsl, einmitt og spellvirkjar úr dýraríkinu

Hvernig tengjumst við stöðum og hvaða tök hafa þeir á okkur? Þetta hafa þjóðfræðingar við Háskóla Íslands rannsakað í nokkur ár í rannsóknarverkefni sem kallast aðdráttarafl arfleifðar…

Rannsókn á áhrifum náms- og starfsvals á lífshamingju, Forbes-listinn og ríkukallafélagið, neytendaspjall - gjafabréf

Hefur það sem við veljum að læra eða starfa við áhrif á velferð okkar og jafnvel lífshamingju? Skiptir máli að starfa við það sem við höfum ástríðu fyrir eða er það aukaatriði í stóra…

Bruni í Kaupmannahöfn, HM í handbolta 2031, knepra og örplast

Mikill eldur kom upp í sögufrægu húsi; gömlu kauphöllinni, Børsen, í Kaupmannahöfn í gær. Um helmingur byggingarinnar er sagður hafa brunnið til kaldra kola og ljóst að tjónið er gríðarlegt.

Hönnun og mannréttindi, mannætubókmenntir og pistill frá Páli Líndal

Við tölum um hönnun og samspil hönnunar og mannréttinda. Anna María Bogadóttir arkitekt ætlar að ræða þau mál í tengslum við Hönnunarmars sem hefst síðar í mánuðinum og þar sem hún…

Áhrif sumarhúsa á fugla, umhverfispistill, málfar og þernustörf um borð í Gullfossi

Hvaða áhrif hefur það þegar fólk byggir sér sumarbústað úti í móa, í kjörlendi lóu, spóa og jaðrakans? Hvað þá þúsundir sumarbústaða? Á undanförnum tveimur áratugum hefur sumarbústöðum…

Samtökin Akratorg, hleðsluinnviðir á Vestfjörðum, málfar og súrdeigsbakstur og samlíf fólks og örvera

Miðbæjarsamtökin Akratorg á Akranesi safna núna undirskriftum í því skyni að fá bæjaryfirvöld til að skoða þann kost að láta breyta gamla húsi Landsbankans við Akratorg í ráðhús. Bjarnheiður…

Hvernig getur gervigreindin létt undir á vinnustöðum, Veðrið á Seyðisfirði - „eins og tveir heimar“, handbók loftslagsaktivistans.

Við ætlum að tala um gervigreind og þá sérstaklega Chat GPT. Þessi tækni sem á íslensku hefur verið kölluð spunagreind, er á fleygiferð og er nú aðgengileg öllum sem vilja. En hvernig…

Gagnaglíma, öryggi undir stýri, málfarsmínúta og endurröðun DNA

Hvað er gagnaglíma og hvað gerir Gagnaglímufélag Íslands? Við komumst að því þegar Hjalti Magnússon sérfræðingur í netöryggi og formaður Gagnaglímufélagsins sest hjá okkur og segir…

Fallandi fæðingartíðni, fíknsjúkdómur og meðferð og neip

Fæðingartíðni lækkaði mikið á Íslandi eftir efnahagshrunið en í Covid tók hún hins vegar kipp og hækkaði töluvert. Þessi aukning í frjósemi varð á sama tíma og fæðingarorlof var lengt…

Fiskmerkingar, eldflugur, málfar og gömul viðbragðsáætlun fyrir Vestmannaeyjar

Við ætlum að forvitnast um fiskmerkingar við Ísland í Samfélaginu í dag. Slíkar rannsóknir hafa verið stundaðar hér í meira en hundrað ár og tæknin hefur auðvitað þróast í þessum rannsóknum…

Auglýsingaherferðin Blanksy, Óskar og Saxófónninn

ÖBÍ, réttindasamtök öryrkja, hrundu á dögunum af stað auglýsingagjörningi þar sem þau virkjuðu áhrifavalda og sköpuðu dularfullan huldulistamann, Blanksy, sem gefið var að sök að hafa…

Gos við Sundhnúkagíga, snjóflóðaeftirlit og snjallmælar

Við ætlum að ræða aðeins um eldgosið við Sundhnúksgígaröðina. Gosið hefur nú staðið frá 16. mars og virknin talin stöðug. Tveir gígar eru nú virkir og samkvæmt nýjustu upplýsingum…

Gömul hús og gagnrýni á skipulagsmál, Havana-heilkennið, málfar og vísindaspjall

Til stendur að rífa skátaskálann Fálkafell, ofan Akureyrar, Alþýðuhúsið eða Allinn var nýlega rifinn, það hefur verið í umræðunni árum saman að rífa hinn fræga skemmtistað, Sjallann…

Lífsferill bygginga, barnamatur og pistill Páls Líndal

Við ætlum að tala um það sem er kallað lífsferilsgreining bygginga en slík greining verður hluti af byggingarreglugerð þar sem mælt verður kolefnisspor mannvirkja yfir lífsskeið þeirra.

Akureyrarborg, tölvuleikjaiðnaður, leppur og erfðabreytt svínsnýru

Stjórnvöld stefna að því að innan skamms verði Akureyrarbær Akureyrarborg. Í samráðsgátt stjórnvalda liggur til umsagnar borgarstefna þar sem sjónum er beint að því að efla tvö borgarsvæði…

Framtíð Náttúruminjasafns Íslands, kostnaður við fermingar, málsháttaspjall

Það hefur lengi verið beðið eftir að Náttúruminjasafn Íslands komist í sómasamlegt húsnæði og ýmis áform verið uppi. Núna er sýning safnsins Vatnið í náttúru Íslands hýst í Perlunni.

Ólympíuleikar í nánd, loftslagsspjall, refaát á Patró

Ólympíuleikarnir verða settir í París eftir 123 daga. Enn er óljóst hversu margir keppendur verða þar fyrir Íslands hönd en nokkrir eru líklegir og einn hefur þegar tryggt sér þátttökurétt.

Gasmengun frá gosinu, snjallvæðing íþrótta, málfar og dýr í geimnum

Útlit er fyrir að brennisteinsdíoxíðsmengun frá elgosinu á Reykjanesskaga nái til meginlands Evrópu, jafnvel Rússlands. Í fyrradag var starfsmaður Bláa lónsins fluttur á sjúkrahús…

Skemmtiferðaskipin koma, háskólamál - fleiri með gráðu en færri af þeim sem byrja útskrifast, nemendur GRÓ-skólanna hittast í Kampala í Úganda

Fyrsta skemmtiferðaskip þessa árs lagðist að bryggju við Skarfabakka í Reykjavík í morgun. Og það eru um 90 önnur á leiðinni í hátt í 260 ferðum. Þeim fylgja hundruð þúsunda farþega.

Orkumálastjóri, matarprentun, málfarsmínúta og afnæming mjólkurofnæmis

Við ætlum að ræða orku- og auðlindamálin við Höllu Hrund Logadóttur, orkumálastjóra, og það er af mörgu að taka. Við ræðum aukna ásókn erlendra fyrirtækja í íslenska orku og auðlindir…

Rammáætlun endurskoðuð, Arnar Páll á þöglu ströndinni, málfar og pistill frá Páli Líndal

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra stofnaði á dögunum starfshóp sem á að endurskoða hlutverk rammaáætlunar - þess ferlis sem á að meta heildrænt og með langtímahagsmuni að leiðarljósi,…

Hrossatað og nýsköpun, Jarðvísindastofnun HÍ greinir hraunið, rætt um forvörslu á Þjóðskjalasafni

Við ætlum að forvitnast um nýsköpun og sprota. Klak er félag í eigu Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Origo, Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins og Samtaka iðnaðarins. Hlutverk KLAK…

Saltfisksherferð, geimtilraunir SpaceX, málfar og Dýraþjónusta Reykjavíkur

Við ræðum um saltfisk við Kolbrúnu Sveinsdóttur, verkefnastjóra hjá Matís - er lífið enn saltfiskur? Fiskneysla hefur dregist verulega saman svo að kannski er það ekki raunin en Kolbrúnu…

Sálræn áhrif hörmunganna á Gaza, Reykjavíkurskákmót, umhverfispistill

Við ætlum að ræða hvaða áhrif eyðilegging, endurtekinn missir, ótti, matarskortur og linnulausar árásir hafa á andlega líðan fólks, bæði í núinu og til frambúðar - einkum í samhengi…

Landsþing Samtakanna 78, Grænþreyta hjá almenningi og vísindaspjall

Þróun dragsenunnar á Íslandi, saga tvíkynhneigðra og áhrif HIV á kynslóðir homma, tví- og pankynhneigðra karla - þetta og margt fleira mátti fræðast um á Landsþingi Samtakanna 78 sem…

Svifryk, vetrarfuglatalning og neytendaspjall

Í gær var hægur vindur á höfuðborgarsvæðinu, snjóinn hafði tekið upp, göturnar þurrar og eftir hádegi barst tilkynning frá Reykjavíkurborg - styrkur svifryks mældist hár víða um borgina…

Hjálparstarf í Kampala, umbúðamál hjá Kóka kóla, málfar og gamalt skíðamót

Við heimsækjum Kampala höfuðborg Úganda í þætti dagsins en fyrir skemmstu heimsótti starfsfólk Hjálparstarfs kirkjunnar landið til að skoða verkefni sem þar eru rekin fyrir framlög…

Falsaðar raddupptökur og gervigreind, ný umbúðareglugerð ESB drepur litla sjampóbrúsa, málfar.

Nýlega fór í dreifingu fölsuð upptaka af borgarstjóra Lundúna sem olli talsverðu uppnámi. Þar heyrðist rödd hans tala um að göngur mótmælenda sem eru hliðhollir málstað Palestínu,…

07.03.2024

Heimsókn í flokkunarstöð Sorpu, hvað er úrvalsmjólk og hvernig er hún framleidd, málfar og vísindaspjall

Frauðplastsdemantar, villt dýr og ást íslendinga á VHS-spólum koma við sögu í Samfélaginu í dag. Við fjöllum á næstunni um plast og plastumbúðir - og ætlum að hafa spakmælið: Í upphafi…

Erfið mál á Grænlandi, Læst úti - þjóðfundur ungs fólks, málfarsspjall um bændur

Við hringjum til Nuuk í Grænlandi og tölum við Ingu Dóru Guðmundsdóttur eins og við gerum nokkuð reglulega. Að þessu sinni ætlum við að fjalla um tvö alvarleg mál. Um 150 grænlenskar…

Mælirinn fullur hjá háskólakennurum, Fundur með börnum frá Grindavík og Oddrúnarmálið

Samkvæmt nýlegri könnun er meira en þriðjungur starfsmanna í háskólum í hættu á kulnun. Nemendafjöldi hefur aukist en kennurum hefur ekki fjölgað að sama skapi, vinnuvikan er löng…

Dúfur, áhrif COVID-19 á Vestfjörðum, útför Navalnís

Við ætlum að tala um COVID-19 en fyrr í vikunni voru 4 ár liðin frá fyrsta covid 19 smitinu hér á landi. Lára Jóhannsdóttir prófessor í umhverfis- og auðlindafræðum fór fyrir rannsókn…

Opið samtal um aldursfordóma í íslensku samfélagi

Erum við einhvern tímann of gömul? Skilgreinir aldurinn okkur? Mótast viðhorf okkar til annarra af aldursfordómum - og hvað með viðhorfin til okkar sjálfra?

Gervigreind og persónuvernd, það sem brennur á ungu fólki, málfar og vísindaspjall

Hvernig getur það farið ef ríkisstofnanir fara að nýta gervigreindina til að vinna persónuupplýsingar um borgara, fela henni það jafnvel alfarið. Félag forstöðumanna Ríkisstofnana…

Sprettur og fjölmenning í HÍ og víðar, staðlar og staðlaráð Íslands, umhverfissálfræði

Innflytjenda- og útlendingamál hafa verið í brennidepli í þjóðfélagsumræðunni undanfarið og ríkisstjórnin kynnti á dögunum aðgerðir til að sporna gegn því að fólk sæki hér um vernd.

Þórólfur um sýklalyfjaónæmi, Ísland og fyrsta hnattflugið 1924, Sigur Íslands í heimsmeistarakeppninni 1989 rifjaður upp

Starfshópur um aðgerðir til að bregðast við auknu sýklalyfjaónæmi hefur lokið störfum og skilað tillögum sínum. Þær eru viðamiklar og taka til áranna 2025-2029. Þórólfur Guðnason fyrrverandi…

Jarðkönnun í Grindavík, sjálboðaliðar í dreifbýli og nýr kolkrabbi

Almannavarnir kynntu fyrr í vikunni stöðuna á jarðkönnunarverkefni sem hefur staðið yfir í nokkrar vikur og er hluti af heildaráhættumati fyrir Grindavík. Verkefnið hefur samkvæmt…

Veðurskeytastöðvar á hverfanda hveli, heilbrigðisstarfsfólk um nikótínpúða, umhverfispistill - vistkjöt

Samfélagið fjallaði á þriðjudag um markaðssigur nikótínpúðanna á Íslandi Þriðjungur karla undir 35 ára aldri notar púðana daglega og fimmtungur ungra kvenna. Púðarnir hafa nánast jarðað…

Vannærð börn á Gaza, vegamál og upplýsingatækni, málfar og vísindaspjall

Við sáum og heyrðum fréttir í gær af skelfilegu ástandi á Gaza þar sem komið hefur í ljós að hlutfall vannærðra barna hefur stóraukist undanfarið. 1 af hverjum 6 börnum undir tveggja…

Fagfélag um mengum, markaðssigur nikótínpúða og málfarsspjall

Við fáum að heyra allt um nýstofnað fagfélag um mengun á Íslandi - FUMÍS. Félagið einbeitir sér að mengun í jarðvegi og vatni og vill stuðla að aukinni þekkingu á góðum og vönduðum…

Stefna um móttöku skemmtiferðaskipa, „leikskólavandinn“ í fjölmiðlum, málfar og Graf Zeppelin.

Það koma hátt í 200 þúsund farþegar með skemmtiferðaskipum til Ísafjarðar á þessu ári. Sem hlýtur að teljast ansi mikill fjöldi en í Ísafjarðarbæ búa um fjögur þúsund manns. Nú hefur…

Trjágróður á Akureyri, Ívar gröfukall á Flateyri og flóðsvín í heitum laugum

Samfélagið sendir út frá þremur stöðum á landinu. Frá Efstaleiti þar sem Jón Þór Helgason tæknimaður situr, frá Flateyri þar sem Guðmundur Pálsson er og frá Akureyri - þar er Arnhildur…

Keppt í púsluspili, heimsókn til rannsóknarnefndar samgönguslysa, pistill um umhverfisáhrif sætuefna

Við tölum um púsluspil og púslmenningu. Svanhildur Eva Stefánsdóttir í Spilavinum er sérfræðingur í púsli og öllu sem viðkemur þeirri ágætu dægradvöl. Og það má segja að hún sé í rauninni…

Málþing um grænmetisrækt, svikasímtöl sjaldan algengari, málfar og vísindaspjall

Samtök grænkera á Íslandi boða í dag til málþings um hindranir og tækifæri í framleiðslu grænkerafæðis á Íslandi. Borghildur Gunnarsdóttir umhverfis- og auðlindafræðingur er aðalfyrirlesari…

Viðlagakassinn, Trukkaveitan, sprengidagsspeki og pistill umhverfissálfræðings

Eru til 12 lítrar af vatni á hvern heimilismeðlim, þurrmatur, hleðslubanki, prímus. Hér á landi er lagt upp með að fólk geti bjargað sér í þrjá daga ef neyðarástand skapast og innviðir…

Brú yfir Fossvog, söguhópur Ský, málfar og heimsókn frá Safni RÚV

Við kynnum okkur stöðuna á nýrri brú sem á að leggja yfir Fossvog innan fárra ára. Hönnunarsamkeppni fór fram árið 2021 og það stefnir í að útboð vegna landfyllinga fari fram innan…

Heitavatnsleysi, algóriþminn sem elur okkur upp, tilraunaeldhús Matís og fræskiptamarkaður

Dregið hefur verulega úr eldgosinu á Reykjanesskaga - en enn er heitavatnslaust og sums staðar kaldavatnslaust. Þorgils Jónsson, fréttamaður sem er búinn að vera á vaktinni á Suðurnesjum…

Íslenska með hreim, opinberar ráðleggingar um hreyfingu fyrir öll, málfar og vísindaspjall um sjónhimnuna

Við ræðum um hreim og hvernig fólk sem talar íslensku að móðurmáli bregst við erlendum hreim, hvað það les í hann og hvaða ályktanir það dregur um fólk sem talar með hreim. Stefanie…

Kynfræðsla í grunnskólum, landvarðanámskeið og málfarsspjall með Önnu Sigríði

Hvernig á að fá grunnskólakennara til að kenna kynfræðslu? Hvernig má styðja betur við þá og gera kennsluna markvissari? Þetta rannsakaði Íris Valsdóttir í meistaraverkefni sínu í…

Bólusetningar og viðbrögð við mislingum, niðurrif húss við Laugaveg, málfar og fyrsti falsaði peningaseðillinn á Íslandi

Á dögunum greindist erlendur ferðamaður með mislinga, maðurinn var tiltölulega nýkominn til landsins með flugi og því fjöldi fólks sem kann að hafa orðið útsettur fyrir smiti. Mörg…

Nýtt bann við aldursmismunun, framgangur Vaxa technologies og umhverfispistill

Um verslunarmannahelgina í fyrra mátti fólk undir 23 ára aldri ekki tjalda á tjaldsvæðinu á Flúðum, stundum eru haldin böll þar sem engum undir þrítugu er hleypt inn og fyrir nokkrum…

Þingmaður um aldurstakmarkanir, nýtt eldsneyti þróað á skip, málfar og vísindaspjall um lyfleysur.

Við höldum áfram að ræða aldurstakmarkanir í lögum - kíktum í heimsókn á Alþingi til Lilju Rannveigar Sigurgeirsdóttur, þingmanns Framsóknar, en hún hefur mikið velt þessu fyrir sér…

Aldurstakmarkanir í lögum, undirbúningur landtengingar við Reykjavíkurhöfn, umhverfispistill

Baldur S. Blöndal, lögfræðingur, varð nýlega 25 ára og má því taka að sér hlutverk skiptastjóra þrotabús. Það eru hins vegar tíu ár í að hann megi gera atlögu að því að verða hæstaréttardómari.

Opið samtal, íðorðabankinn, málfar og þorrablót í heita pottinum

Við ætlum að ræða um lýðræði, umræðuhefð og samtöl. Borgarbókasafnið hefur í nokkur ár boðað til Opins samtals um ýmis málefni, fólk getur þá komið og speglað sig í samborgurum sínum…

Heimsókn í höfuðstöðvar Orkuveitunnar, Sjálfbærniráðstefna Festu, dýraspjall

Við heimsækjum höfuðstöðvar Orkuveitu Reykjavíkur. Þar hafa sem kunnugt er staðið yfir mjög umfangsmiklar framkvæmdir vegna alvarlegs galla í húsinu og skemmda vegna leka. Einn möguleiki…

Nýsköpun í kirkjugörðum, engin loðna, umhverfispistill Stefáns Gíslasonar

Þegar rætt er um kirkjugarða eru nýsköpun, ratleikir og partístand kannski ekki það fyrsta sem kemur upp í huga fólks - en það er heilmikil nýsköpun sem á sér stað í kirkjugörðum um…

Gervigreind í heilbrigðiskerfinu, hvalir í Hafnafjarðarhöfn, málfar og vísindaspjall

Fjórða iðnbyltingin er hafin og gervigreindin er farin að létta undir með ýmsum starfsstéttum, taka að sér að greina gögn, flokka þau og jafnvel spá fyrir um framtíðina. Nýlega hafa…

Smáfuglar, uglur og fjármálalæsi í aðalnámskrá

Samtök fjármálafyrirtækja berjast fyrir því að fjármálalæsi verði gert að skyldufagi í grunnskólum landsins, en nýleg Gallup-könnun sýnir að fjármálalæsi Íslendinga er verulega ábótavant…

Alþingi kemur saman, fjármálalæsi, málfar og Þjóðaskjalasafn

Alþingi kom saman í dag og verkefnin eru ærin. Náttúruhamfarir við Grindavík og framtíð íbúanna þar ber hæst og mörg erfið úrlausnarefni sem tengjast því. Svo hefur verið boðað vantraust…

Síberíu-Blesi og heimkynni kuldans, fjarskiptaöryggi, málfar og nýjar dýrategundir

Það er kalt úti, hörkufrost víða um land og búið að vera í nokkra daga. Hvaðan kemur kuldinn sem nú nístir inn að beini, á kuldaboli sér ákveðin heimkynni? Hvaða veðrakerfi eru það…

18.01.2024

Stafrænt Ísland og gervigreind, saga íbúa í Grindavík, vísindaspjall

Að hve miklu leyti getur gervigreindin komið í stað þjónustufulltrúa? Samskipta almennt? Stefnir í að flest samskipti okkar við stjórnvöld verði samskipti við spjallmenni gædd spunagreind?…

Áfallastjórnun og Grindavík, Loftslagsspjall við Halldór Björnsson, umhverfispistill

Áfallastjórnun er ung fræðigrein í hröðum vexti, hún snýr að forvörnum og viðbúnaði, viðbrögðum, lærdómi og endurreisn samfélaga í kjölfar áfalla. Við ætlum að ræða áfallastjórnun…

Eldsumbrot í Grindavík, Náttúruhamfaratrygging Íslands, líðan Grindvíkinga og óvissan framundan

Það hefur dregið mikið úr virkni eldgossins sem hófst norðan við Grindavík í gærmorgun en það eru enn merki um áframhaldandi landris við Svartsengi. Við ræðum eldgosið og stöðuna á…

ÍSÍ um Þjóðarhöll, skordýraspjall og EM í handbolta

Við færðumst í vikunni skrefi nær því að sjá Þjóðarhöll rísa í Laugardal í Reykjavík. 14 milljarða króna mannvirki sem á að geta tekið 8600 manns í sæti. Ríki og borg undirrituðu í…

Umbrot í Grímsvötnum, veðurviðvaranir ársins 2023 og umhverfispistill

Snarpur jarðskjálfti varð í Grímsfjalli í Vatnajökli, snemma í morgun, hlaup er hafið í jöklinum, aukið streymi í Gígjukvísl og auknar líkur á eldgosi. Eyjólfur Magnússon, vísindamaður…

Ferðamannaspá, vargöld í Ekvador, málfar og örverur

Brottfarir erlendra farþega frá landinu um Keflavíkurflugvöll voru um 2,2 milljónir árið 2023 eða tæplega hálfri milljón fleiri en árið 2022 samkvæmt nýjum tölum frá Ferðamálastofu.

09.01.2024

Þráðaþon, Neandertalsmaðurinn í herberginu og lakkplötuviðtal við bónda úr Fljótavík.

Um helgina fór fram óvenjulegt mót, lausnamót gegn textílsóun sem bar yfirskriftina þráðaþon. Aðsóknin fór langt fram úr væntingum mótshaldara, fjöldi teyma lagði nótt við dag í þann…

05.01.2024

Litið um öxl með Jóni Björgvinssyni, nýárspistill um umhverfismál.

Hann hefur flutt okkur fréttir frá víglínunni í Úkraínu, frá hamfarasvæðum í Marokkó og Tyrklandi og þegar hann byrjar að lýsa aðstæðum á íslensku, vopnaður hljóðnema merktum RÚV færast…

Jarðskjálfti, Flugskóli Reykjavíkur, málfar og vísindaspjall

Jarðskjálfti gerði mörgum bylt við á höfuðborgarsvæðinu í morgun, og starfsfólk Veðurstofunnar tók strax til við að fara yfir hann. Við ræðum við Benedikt Halldórsson, jarðskjálftaverkfræðing,…

Rafbátar, ný lyf við Alzheimer og pistill Páls Líndal

Við ræðum um orkuskipti í fiskibátum. Tölum við Kolbein Óttarsson Proppé sem er framkvæmdastjóri Grænafls á Siglufirði en Grænafl vinnur nú í samstarfi við fyrirtæki í Suður Kóreu…

Þórhildur Ólafsdóttir, málfar, dýraspjall

Við fáum góðan gest til okkar sem tengist Samfélaginu sterkum böndum en hélt um mitt ár á vit nýrra ævintýra í rúmlega átta þúsund kílómetra fjarlægð. Þetta er Þórhildur Ólafsdóttir…

Á rúntinn með sjúkraflutningamönnum, borholubruni, málfar

Við kynnum okkur störf slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna, förum í heimsókn í björgunarmiðstöðina í Skógarhlíð í Reykjavík, spjöllum við fólk og förum svo í óvissuferð í forgangsakstri.

Árið 2023 gert upp í vísindum

Í dag verðum við með með hugann við ýmis vísindi; stofnfrumur, geimvísindi, gervigreind. Hvað gerðist í heimi vísindanna á þessu ári sem innan skamms líður í aldanna skaut?

Grýla og jólafólin, möndlugrautur og jólablót

Við ætlum að fjalla um heiðin jól. Jólablót Ásatrúarfélagsins fara fram víða um land í dag, við ræðum þessa hefð og heiðnina almennt við Ragnar Elías Ólafsson Þveræingagoða.

Hjálpræðisherinn, neytendajól og umhverfispistill

Neysla nær vissu hámarki fyrir jól, fólk þræðir búðir eða vefverslanir og eyðir peningum í gríð og erg, í allri ösinni er miklvægt að huga að réttindum sínum og það á svo sem ekkert…

Prís, kirkjugarðar um jól, hugheilar kveðjur og mannsheilinn

Alþýðusamband Íslands kannar reglulega verðlag á matvöru og birti fyrr í vikunni könnun á verði á jólamat. Samkvæmt henni hefur jólakarfan hækkað um 6 til 17% milli ára. Og í dag kynnti…

Eldgos, DNA varpar ljósi á útbreiðslu hafíss, umhverfispistill

Eldgos hófst norður af Grindavík í gærkvöldi. Og það hófst með miklu meiri krafti en fyrri gos undanfarið á Reykjanesi. Mikið dró úr kraftinum þegar leið á nóttina og virknin afmarkast…

Próf og námsmat, verkefnið eitt barn - öll börn, upptaka frá 1957

Próf hafa verið svolítið í umræðunni undanfarið; niðurstöður PISA-könnunar, mikilvægi samræmds námsmats og svo er prófatíð margra skóla nýlokið. Við fjöllum um próf og námsmat, eru…

Mansal og tækni, heimsókn á bílaverkstæði, málfar og jólatré

Mansal, hvernig birtist það? Hvernig nýta glæpamenn tæknina til að selja fólk mansali og hvað stendur helst í vegi fyrir því að yfirvöldum takist að uppræta þessi mál? Nú stendur yfir…

Útflutningur á sorpi, jólamarkaður Virknimiðstöðvar, krossfiskar

Sorpa hefur sent út fyrstu gámana með rusli til Svíþjóðar þar sem það verður nýtt til orkuframleiðslu. Þetta er rusl sem annars hefði farið í urðun er hluti af áætlunum Sorpu um að…

Hringvangur, símað til suðurskautslandsins, málfar og vísindaspjall

Í dag verður haldinn stofnfundur félagasamtakanna Hringvangs - en það er vettvangur fyrir samskipti um hringrásarhagkerfið í byggingariðnaði. Samtökin Grænni byggð og Húsnæðis og mannvirkjastofnun…

COP28, matseðillinn 2050 og orð ársins

Síðasti dagur loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Dúbaí í Sameinuðu arabísku furstadæmunum er runninn upp - eða hvað? Í dag átti allt að vera klárt, lokayfirlýsingin undirrituð…

Átök Hamas og Ísraels, leikskólabörn og skjöl úr móðuharðindunum

Við ætlum að fjalla um átökin milli Hamas og Ísraelsríkis. Hvers vegna er ekki einhugur meðal ríkja heims um að styðja vopnahlé, hvers vegna eru viðbrögð vesturveldanna við þessu…

Minjastofnun um útburðarmál í Heiðmörk, framtíð Kringlunnar og málfar

Verslunarmiðstöðvar. Þetta eru stórar byggingar með stóru bílastæði, rúllustigum, raflýsingu, ótal verslunum. Við ætlum að skoða eina ákveðna verslunarmiðstöð, þá elstu á Íslandi,…

Staðan við Svartsengi, heimsókn í skólphreinsistöð, umhverfispistill

Veðurstofan birti í gær uppfært stöðumat vegna jarðhræringanna við Svartsengi og Grindavík og þar kemur fram að nýr kafli sé að hefjast í þeirri atburðarás með auknum líkum á nýju…

06.12.2023

Hlutdeildarlán, nýr heitavatnstankur og umhverfissálfræði

Við forvitnumst um svokölluð hlutdeildarlán sem Húsnæðis og mannvirkjastofnun veitir fyrstu kaupendum í lægri tekjuhópum. Í ár barst metfjöldi umsókna um slík lán og við ætlum að biðja…

Staðan í Grindavík, sendinefnd Íslands á COP28, jólahald í gamladaga

Rúmar þrjár vikur eru síðan Grindavík var rýmd í snatri - það hefur ýmislegt gengið á síðan, ýmis vandamál sem hefur þurft að leysa, Grindvíkingar fá nú að fara heim yfir daginn, fyrirtæki…

Eiturefnalausir leikskólar, skrímsli í náttúru Íslands, dýraspjall.

Í haust rataði inn í aðalnámskrá leikskóla klausa um að leikskólar skyldu vera eins eiturefnalausir og hægt er. Í átta ár hefur leikskólinn Aðalþing í Kópavogi verið í fararbroddi…

Lagnir í hættu, kennsla á Listasafni, neytendaspjall - skrópgjöld.

Lagnir, þær eru þarna, þjóna sínum tilgangi svo lítið beri á, en svo kemur eitthvað upp á sem beinir sjónum okkar að þessum földu en nauðsynlegu innviðum - hvort sem það eru skemmdir…

LJósvist á Íslandi, rústabjörgun, málfar og vísindaspjall

Undanfarna 17 daga hefur staðið yfir mikil björgunaraðgerð í Himalayafjöllunum þar sem 41 verkamaður festist í jarðgöngum sem féllu saman. Mennirnir náðust allir út úr göngunum heilir…

Steypireyður, Jæja og nýyrði

Við ætlum að tala um stærsta dýr jarðar í Samfélaginu í dag, það er vitaskuld steypireyður. Nú er ýmislegt sem bendir til þess að sú tegund sé sumstaðar að ná sér á nokkurt strik eftir…

Viðlagasjóðshúsin í Keilufelli, skjalafals fortíðar og málfarsmínúta

Við kynnum okkur Viðlagasjóðshúsin í Keilufelli í Reykjavík, eða Vestmannaeyjahúsin eins og þau eru stundum kölluð. Ræðum við Ágústu Óskars Kettler og Ernst Kettler, sem fluttu inn…

24.11.2023

Efsta hillan í ísskápnum, plastmengun í norðri, umhverfispistill

Leikhópurinn Kriðpleir stóð fyrir áhugaverðri vinnustofu um síðustu helgi undir yfirskriftinni Efsta hillan. Þátttakendur vinnustofunnar voru beðnir um að taka með sér fjórar krukkur…

Réttlát umskipti, veirur og pestir, málfar og vísindaspjall

Er hægt að ráðast í harðar loftslagsaðgerðir án þess að það bitni á almenningi? Í hverju felast réttát umskipti? Við ræðum þetta við

Segulhitari, sorpbrennsla og umhverfissálfræði

Við hringjum vestur á firði og tölum við Þorstein Másson framkvæmdastjóra Bláma í Bolungarvík en Blámi einbeitir sér að nýsköpun í orkumálum og orkuskiptum sérstaklega. Hann ætlar…

Loftgæðaspár, staðan í aðdraganda COP28, hugvitsmaður úr fortíðinni

Við veltum fyrir okkur loftgæðum í höfuðborginni, vöktun á þeim og leiðum til að spá fyrir um loftgæði - jafnvel í einstökum hverfum. Þorsteinn Jóhannsson sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun…

Viðbrögð við hamförum í Noregi, sláturbóla og súnur, dýraspjall

Jarðfallið í Gjerdrum í Noregi er mörgum minnisstætt, þetta var í lok desember 2020, mörg hús gjöreyðilögðust og tíu létust. Þessar hamfarir eru um margt ólíkar þeim sem nú standa…

Pallborðsumræður á degi íslenskrar tungu

Samfélagið helgar þáttinn degi íslenskrar tungu.

Varnargarðarnir rísa, breytingaskeið, líffræðileg fjölbreytni

Ríkisstjórnin samþykkti á dögunum að reisa varnargarða til að verja orkuverið í Svartsengi. Þetta er tröllvaxin aðgerð, garðarnir eiga að verða allt að átta metra háir, og teygja sig…

Tjón eftir gliðnun og skjálfta, heimsókn til grindvískrar fjölskyldu

Benedikt Halldórsson jarðskjálftaverkfræðingur ræðir ólíkt tjón eftir gliðnun og skjálfta í Grindavík.

Grindavík í brennidepli; viðbrögð RKÍ, gamlar lexíur og dýrabjörgun.

Samfélagið beinir sjónum sínum að ástandinu á Reykjanesi og yfirvofandi náttúruvá. Yfirvöld standa frammi fyrir ótal verkefnum - það þarf að greiða úr húsnæðismálum, skólamálum, atvinnumálum…

Borea adventures, léttum á umferðinni og dýraspjall

Við ræðum við Nannýju Örnu Guðmundsdóttur, eiganda ferðþjónustufyrirtækisins Borea adventures. Þau eru að undirbúa veturinn en undanfarið hafa þau tekið á móti hópum allstaðar að úr…

Vinnustaðamenning, búseta á hjólum og kolefnismerkingar

Vinnueftirlitið ýtti í gær úr vör átaki, eða aðgerðavakningu eins og þau kalla það, á baráttudegi gegn einelti. Markmiðið er að vekja athygli á því að heilbrigð vinnustaðamenning stuðli…

Fjölmenning og útfararsiðir, hönnun í sýndarveruleika, vísindaspjall

Aukin fjölmenning á Íslandi hefur leitt til breytinga á starfi útfararstjóra sem þurfa að laga sig að siðum og venjum ýmissa trúfélaga. Nýlega hélt samráðsvettvangur trúar- og lífsskoðunarfélaga…

Íþróttarannsóknabylting, stytturnar á Rapa Nui og umhverfissálfræði

Aðbúnaður afreksíþróttafólks á Íslandi er nú með því besta sem gerist á heimsvísu. Ástæðan er ný rannsóknastofa í íþrótta- og heilsufræðum sem var opnuð á dögunum. Við skoðum rannsóknastofuna,…

Kolsýrður sjór, ofþyngd, málfarsmínúta og Eilífðin

Carbfix hóf nýverið tilraunir á niðurdælingu á koltvísýringi með sjó, meðal annars í samstarfi við svissneska aðila. En aðferð Carbfix og niðurdæling við Hellisheiðarvirkjun hefur…

Þjóðarspegillinn 2023

Samfélagið sendir út beint frá Háskólatorgi í tilefni af Þjóðarspeglinum.

Neyðarástand á Gaza, orkusjóður og umhverfisáhrif matreiðsluþátta

UNICEF á Íslandi hefur sett af stað neyðarsöfnun fyrir börn á Gaza. Við höfum undanfarið heyrt og séð sláandi fréttir af börnum í neyð þar og barnahjálp Sameinuðu þjóðanna rær nú öllum…

Gögn í gíslingu, vegandagur og meðgöngueitrun

Fjarskiptastofa hélt í gær málþing undir yfirskriftinni Gögn í gíslingu. Einn þeirra sem þar talaði er Guðmundur Arnar Sigmundsson, sviðsstjóri netöryggissveitarinnar CERT-IS, en hann…

Rannsóknir á bólusetningum, þriðja vaktin og feðraveldi

Við fjöllum um nýjar rannsóknir á bólusetningum á Íslandi. Íris Kristinsdóttir læknir varði á dögunum doktorsritgerð þar sem þrjár rannsóknir lágu til grundvallar. Á hagkvæmni og ávinningi…

Matarsóun verslana, minjar tengdar herspítala og styttan af Leifi

Hvað geta verslanir gert til að minnka matarsóun? Fer mikið til spillis - við förum í hálfgerða eftirlitsferð í verslun Bónus við Skútuvog í Reykjavík og hittum þar Baldur Ólafsson,…

Grenndargralið, hamfarir í jarðsögunni, málfar og svín á golfvelli

Á tímum seinni heimsstyrjaldarinnar hafðist fjöldi breskra og bandarískra hermanna við í Eyjafirði. Þar voru skotæfingasvæði, braggabyggð, flugvöllur og spítali svo dæmi séu nefnd…

Launamunur kynjanna, bransaveisla og umhverfispistill um sjókvíaeldi

Alls konar launamunur kynjanna er staðreynd. En hvað er á bak við allar prósenturnar? Hvernig er launamunur metinn og hvernig metur samfélagið virði ólíkra starfa? Virkar jafnlaunavottun…

Virkjanaviðhorf, ný skip og gömul, málfar og ræktun líffæra

Helmingur landsmanna telur að íslenskt samfélag þurfi að nýta sem flesta virkjunarkosti en ekki hvaða kosti sem er og ekki í hvaða tilgangi sem er. Þetta er niðurstaða nýrrar könnunar…

Kvennaverkfall, Tómas á toppnum og umhverfissálfræði

Það hefur ekki farið framhjá mörgum að konur og kvár leggja niður störf í dag. Tugir samtaka kvenna, hinsegin fólks og launafólks standa að verkfallinu. Þar á meðal eru Stígamót og…

Áhrif kvennaverkfalls, greining strokulaxa, málfar og kvennafrí 1975

Samfélagið verður áfram með hugann við kvennaverkfallið og áhrif þess á Samfélagið og lykilstarfsemi. Við ræðum við bæjarstjóra, framkvæmdastjóra hjúkrunar á Landspítalanum, formann…

Tímavél til 24. október 1975, ferðasumarið 2023 og sindraskel.

Við bregðum okkur í tímavél, rifjum upp Kvennafrídaginn árið 1975 og ræðum við tvær konur sem eiga ljóslifandi minningar frá þessum degi. Önnur var í vinnubúðum uppi í sveit, hin stóð…

Aðstæðuvitund, ráðherra loftslagsmála og félagsþjónustan um bruna

Fyrirtækið Snjallgögn ehf. hefur búið til hugbúnað sem nýtir gervigreind með aðstæðuvitund, eins og það er kallað, þar sem upplýsingar um atburði, veður, komur skemmtiferðaskipa og…

Umbyltingar þörf í loftslagsmálum, bruni á Funahöfða og vísindaspjall

Í morgun kom út fjórða skýrsla Vísindanefndar um loftslagsbreytingar. Þar segir meðal annars að skýrslan staðfesti, svo ekki verður um villst, að loftslagsbreytingar séu byrjaðar að…

17.10.2023

Tækjaþon, viðhaldsmeðferð á Vogi og heimsókn á Þjóðskjalasafnið.

Saman gegn sóun, Úrvinnslusjóður, Sorpa og Tækniskólinn stóðu um helgina fyrir svokölluðu tækjaþoni þar sem nokkur teymi öttu kappi og reyndu að finna leiðir til að nýta raftæki betur…

Líffræðiráðstefnan - bjór, uppruni landnámsmanna og óvinsælir fuglar

Samfélagið sendir út frá líffræðiráðstefnu Líffræðifélagsins. Þessi stóra og fjölmenna ráðstefna fer fram annað hvert ár og er nú haldin í 11. skipti í Öskju - náttúrufræðihúsi Háskóla…

Ópíóíðafaraldurinn, brot á vinnumarkaði og eitruð tíska.

Fíkniefnaheimurinn er orðinn harðari og breytist hratt. Inga Hrönn Jónsdóttir þekkir þennan heim af eigin raun, hún er edrú í dag og ræðir við okkur um sína reynslu og sýn á hvað megi…

Grænir skátar, matjurtaræktun við fjölbýlishús og vísindaspjall

Við kynnumst starfsemi Grænna skáta, þið kannist kannski við flöskugáma þeim merktum, starfsemin er umfangsmikil, tvær móttökustöðvar, þrjátíu starfsmenn flestir með skerta starfsgetu…

10.10.2023

Tóm Laugardalslaug, Dofri, Seðlabanka mótmælt 1973 og málfar

Laugardalslaugin er tóm. Þar er hvorki vatn né fólk þessa dagana vegna endurbóta. Árni Jónsson er forstöðumaður laugarinnar og hann tók á móti Samfélaginu þar í morgun og sagði frá…

Loftslagsaðlögun, Sundabraut, málfar og Guð blessi Ísland

Loftslagsbreytingar ógna innviðum, náttúru og mannslífum á Íslandi og við því þarf að bregðast. Stjórnvöld kynntu á dögunum tillögur að aðlögunaráætlun, Loftslagsþolið Ísland. Hlutverk…

Skaðaminnkun og mismunandi aðferðir við moltugerð

Svala Jóhannesdóttir, sérfræðingur í skaðaminnkun, var meðal þeirra sem horfðu á innslag Kveiks á þriðjudaginn var, um ópíóíðafaraldurinn á Íslandi og aðstæður fólks í mikilli neyslu.

Bólusetningar, gámadýfingar, málfar og vísindaspjall um nóbelsverðlaun

Við tölum um bólusetningar og bóluefni. Nú hefur verið ákveðið að bjóða öllum börnum í 7. Bekk bóluefnið Gardasil sem er notað sem vörn gegn hpv veirum, sem geta meðal annars valdið…

Miðtaugakerfislyf, mannkostamenntun og matarsóun

Við fjöllum um lyfjarannsóknir með aðstoð zebrafiska og hvernig Karl Ægir Karlsson prófessor við Háskólann í Reykjavík og félagar í 3Z ehf. eru að búa til nýja þekkingu á því sviði.

Líffræðileg fjölbreytni, slóðar á hálendinu og ungmennaeftirlitið

Líffræðilegur fjölbreytileiki á alls staðar undir högg að sækja og hnignun tegunda er bæði hröð og ógnvekjandi. Fyrir þremur árum skipaði hópur líffræðinga samráðsvettvanginn Biodice…

Sæsnigillinn svartserkur, refsilaus dómur og Ig nóbelsverðlaunin

Við fræðumst um nýjan landnema, sæsnigil sem nýlega fannst í fjöru við innanverðan Breiðafjörð og hefur ekki fundist áður í Norður-Atlantshafi. Snigillinn er um margt sérstakur og…

Upplýsingaóreiða, andúð á hinsegin fólki og eldri loftslagsaktivistar

Við ætlum að ræða við einn fyrirlesaranna, Jón Gunnar Ólafsson, nýdoktor í fjölmiðlafræði frá Háskóla Íslands, um fjölmiðlun, - nánar tiltekið um helstu rannsóknir á stöðunni í upplýsingaheiminum…

Vistkjöt, hermisetur, málfar og vísindaspjall

Hvað er vistkjöt og hvernig tengist íslenskt líftæknifyrirtæki framleiðslu á slíku kjöti? Við komumst að því í þætti dagsins þegar Berglind Rán Ólafsdóttir forstýra ORF líftækni kemur…

FHAM, vandamál umhverfismenntunar og pistill frá Páli Líndal

Við kynnum okkur foreldramiðaða hugræna atferlismeðferð þar sem foreldrum barna með kvíðaröskun eru kenndar aðferðir til að hjálpa börnum sínum að ná tökum á kvíða. Heilsugæslan og…

Rjúpur, seðlaver, málfar og Laufskálinn

Við tölum um rjúpuna í þætti dagsins. Staða rjúpnastofnsins hefur ekki verið góð undanfarin ár. Í sumar var viðkoma rjúpu mæld um allt land og ungar taldir. Niðurstaðan bendir til…

22.09.2023

21.09.2023

Mustang-klúbbur Íslands, ný sýn á skólastarf og vísindaspjall með Eddu

Við förum á fund hjá Mustang-klúbbi Íslands, kynnumst fólki sem brennur fyrir bíla, sem brenna miklu eldsneyti og hafa hátt. Hvað er það við Mustanginn sem vekur svona mikla aðdáun?

Minnihlutatungumál, reiðufé og málfarsspjall

Samíska og fleiri minnihlutatungumál eru í brennidepli á ráðstefnu sem nú stendur yfir í Hveragerði. Eydís Inga Valsdóttir verkefnastjóri Nordplus á Íslandi veit meira um málið.

Hverfið mitt, undanþágulyf og skjöl Tryggva Gunnarssonar

Frisbígolfvöllur, hundagerði, vatnsrennibraut, nú eða endurbætur á körfuboltavellinum í hverfinu. Í gegnum verkefnið hverfið mitt geta íbúar Reykjavíkur haft áhrif á nærumhverfi sitt…

Símtal til Marokkó, skrautmunaskiptimarkaður og PFAS-efni

Við byrjum þáttinn á því að spjalla við Birtu Árdal Bergsveinsdóttur, hún hefur búið í Marokkó í um áratug, er hluti af samfélaginu þar og hún og fjölskylda hennar leggja nú allt kapp…

Menguð jörð, áherslur nýs forstjóra, vígahnöttur og umhverfispistill.

Umhverfisstofnun er að fara af stað með átaksverkefni sem snýr að menguðum jarðvegi. Fólk sem veit af svæðum þar sem úrgangur var brenndur eða olíu hellt niður er beðið að láta stofnunina…

Reiðufé, skipsstrand við Grænland, málfar og örplast

Eru seðlar og mynt á útleið? Ætti fólk að eiga reiðufé heima hjá sér? Við ræðum þetta við vegfarendur í miðbæ Reykjavíkur og Gunnar Jakobsson varaseðlabankastjóra.

Rauði krossinn í viðbragsstöðu og pistill frá Páli Líndal

Samfélagið var stutt þennan daginn vegna beinnar útsendingar frá setningu Alþingis.

Hamfarir í Marokkó, tækjakostur Vegagerðarinnar og gömul óskalög

Það er ljóst að jarðskjálftinn stóri sem varð í Marokkó fyrir helgi olli miklu tjóni. Meira en 2000 eru látin og þúsundir slösuðust. Byggingar hrundu, vegir fóru í sundur, skriður…

Óvinur birkiþélu, orkuskipti í dreifbýli, málfar og dýraspjall

Náttúrulegur óvinur birkiþélunnar er kominn til landsins - Brynja Hrafnkelsdóttir, skógfræðingur, var í skoðunarferð í skógi við Rauðavatn í fyrradag þegar hún varð vör við glænýja…

Saga pillunnar, ruslamenning og eldur í rafhjólum

VIð kynnum okkur sögu getnaðarvarnarpillunnar á Íslandi. Sú saga er stórmerkileg en hefur lítið verið rannsökuð fyrr en nýlega. Sagnfræðingurinn Ása Ester Sigurðardóttir gerði meistararannsókn…

Sameining MA og VMA, Litla saumastofan og bóluefni við malaríu

Í gær boðaði Ásmundur Einar Daðason, skóla- og barnamálaráðherra til fundar með framhaldsskólunum á Akureyri í menningarhúsinu Hofi, nær fyrirvaralaust, þar sem hann kynnti þá ákvörðun…

Fjarskiptatruflanir, dagbækur Sveins og Rauði krossinn tilnefndur

Í gær bárust fréttir af því að ekkert símasamband væri sumstaðar í Eddu, húsi íslenskunnar. Ástæðan er sögð koparklæðning utan á húsinu sem hindrar að fjarskiptamerki berist inn í…

Gagnýrni á heimildakaup, hollvinir SAK og gamlar dómabækur

Samfélagið heldur áfram að fjalla um valkvæðan markað með kolefniseiningar. Guðmundur Sigbergsson, framkvæmdastjóri Loftslagsskrár Íslands, hefur verið leiðandi á þessum markaði hér.

Afmæli blóðbankans, losunarbókhald og langreyðar

Blóðbanki snýst um miklu meira en að taka fólki blóð. Blóðbanki Landspítalans á sjötíu ára afmæli og því er fagnað þessa dagana, meðal annars með ráðstefnuröð þar sem meðal annars…

Græni lykillinn, Úkraínuverkefnið og matsveppir

Íslandshótel reka 17 hótel víða um land. Þar af 7 í höfuðborginni. Nýlega var sagt frá því að hótelin sjö í Reykjavík væru komin með umhverfisvottun, auk 6 hótela á landsbyggðinni.

Veggjalýs, skynmat og músarannsóknir

Veggjalús á sér langa og stormasama sögu á Íslandi Karl Skírnisson, doktor og sníkjudýrasérfræðingur skrifaði ritrýnda grein í nýjasta tölublað Náttúrufræðingsins þar sem saga þessa…

Skaftárhlaup, sýndarveruleiki og Páll Líndal

Nú er hafið Skaftárhlaup. Aukið rennsli mælist í ánni og aukin leiðni auk þess sem brennisteinslykt hefur fundist. Samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofunni má búast við hefðbundnu hlaupi…

Fréttir af dómsmálum, COP, málfar, ruslarabb og Ævar á Akranesi

Við ætlum að forvitnast um Loftslagsþing Sameinuðu þjóðanna, sem er oftast kallað COP og svo fylgir tala. Í fyrra var COP 27 og í haust fer COP 28 fram. Halldór Þorgeirsson formaður…

Stýrivextir, rafskútuslys og geitungar

Stýrivextir voru í vikunni hækkaðir í fjórtánda skipti í röð og fólk er farið að finna fyrir háu vaxtastigi og verðbólgu. Við ræðum við Kristínu Eir Helgadóttur ráðgjafa hjá Hagsmunasamtökum…

Tilfinningar tengdar skólabyrjun og vistun ungs fólks á elliheimilum

Skólabyrjun og tilfinningar sem henni tengjast. Samfélagið fór í heimsókn í Lindaskóla í Kópavogi og ræddi við Nönnu Hlín Skúladóttur kennara og Ásu Margréti Sigurjónsdóttur skólasálfræðing.

Þroskunarerfðafræði, íslenskunám, málfar og vísindaspjall

Benedikt Hallgrímsson hefur nokkra titla, en einn þeirra er þroskunarerfðafræðingur. Benedikt var hér á landi í síðustu viku og talaði á málþingi um þróun, líffræðilega fjölbreytni…

Kolefnismarkaðir, snjallsímar í skólum og umhverfissálfræði

Við kynnum okkur kolefnismarkaði sem eru alls konar, og í sókn bæði hér á landi og erlendis. Hrafnhildur Bragadóttir aðjúnkt við Lagadeild HÍ, er vel heima í því máli og skipuleggur…

Auðlindagarðurinn, barnabókasafn, málfar og Þjóðskjalasafnið

Í Svartsengi starfrækir HS Orka jarðvarmavirkjun eins og flestir vita. En þar er líka unnið að því að fullnýta það sem fellur til við orkuvinnsluna, varma, koltvísýring, ylsjó og margt…

Hernámsárin, zebrafiskar, málfar og syngjandi lemúrar

Við ræðum við tvo grúskara sem hafa mikinn áhuga á seinni heimstyrjöldinni og hernámsárunum á Íslandi. Þeir hafa báðir skoðað dauðsföll tengd veru setuliðsins hér á landi. Gauti Páll…

Rannsóknarstofa Vegagerðarinnar, blóðgjafir, ruslarabb og Stefán Gísla

Það er ekkert tilviljanakennt við vegagerð, eins og komast má að þegar rannsóknarstofa Vegagerðarinnar er heimsótt - þar eru gerðar að því er virðist endalausar prófanir á steinefnum,…

Veðurathuganir um allan heim, meindýr, málfar, ruslarabb og streita

Íslendingar hugsa mikið um veður, skoða spár og fréttir - enda veður hér válynd og óútreiknanleg. Íbúar heimsbyggðarinnar eru allajafna ekki svona upptekin af veðrinu, en það er líka…

Fiskveiðiráðgjöf, loftmengun og að lifa eins og kóngur í eggi

Hafrannsóknastofnun kynnti fyrir helgi úttekt sína á ástandi nytjastofna og ráðgjöf fyrir næsta fiskveiðiár. Og þar er sjálfbær nýting lykilhugtak. Ákveðnar tegundir eru í aðalhlutverki…

Unnin matvæli, málstol, málfar og roðskór fortíðar

Við ætlum að kynna okkur það sem upp á ensku hefur verið kallað ?ultra processed foods? - það eru mjög mikið unnin matvæli sem innihalda allskyns efni sem vissulega eru æt, en flokkast…

Útskriftarnemar, brotið og bramlað, málfar og dýrasvif

Flestir framhaldsskólar hafa útskrifað sitt fólk. Útskriftarárgangurinn í ár á að baki athyglisverð ár - covid setti tóninn í byrjun en hvernig endaði þetta allt saman og hvað ber…

Tilraunastöðin að Keldum, fjallasögur og umhverfispistill.

Starfsemi Tilraunastöðvar Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum er umfangsmikil, hún kemst helst í fréttirnar þegar grunur leikur á riðusmiti í sauðfé en það er ótal margt annað sem…

Neytendur blekktir, steinkista Páls biskups, málfar og heilahrörnun

Enn og aftur upplifa neytendur og almenningur sig blekkt þegar kemur að sorphirðumálum og umbúðum - mjólkufernurnar okkar sem allir héldu að væru endurunnar, enda merktar sem slíkar,…

Verðbólguaðgerðir, matvælaumbúðir, pistillinn Páls

Ríkisstjórnin kynnti í gær aðgerðir til að takast á við verðbólguna sem nú mælist 9,5%. Samkvæmt áætluninni á að skera niður útgjöld og hækka skatta til að vinna gegn verðbólgunni…

Stafrænn útivistartími, heyrnarskerðing, málfar, sellófan og hagamýs

Við ræðum hér á eftir við Margréti Lilju Guðmundsdóttur þekkingarstjóra hjá Planet youth um skjátíma og nauðsyn þess að setja á stafrænan útivistartíma á börn og ungmenni, jafnvel…

Gervigreind, lexíur leiðtogafundar, málfar og rottukengúra

Við tölum um gervigreind og siðferðislegar og samfélagslegar áskoranir sem fylgja þeirri byltingu sem er hafin. Páll Rafnar Þorsteinsson, verkefnisstjóri við Siðfræðistofnun Háskóla…

Grænt mötuneyti, safnarasýning, ruslarabb og umhverfispistill

Við heimsækjum mötuneyti Vínbúðarinnar, en Friðrik Hraunfjörð, líka kallaður Friðrik fimmti, ræður þar ríkjum og leiðir sitt fólk áfram í umhverfismálum og grænum skrefum. Þau vigta…

Fundnar fornminjar, Hvaldimir njósnamjaldur, málfar og hnetuofnæmi

Hvað áttu að gera ef þú rekst á mögulegar fornminjar á víðavangi? Það gerist nefnilega frekar reglulega á Íslandi að almenningur gangi fram á fornleifar, þekkt dæmi eru til að mynda…

Tegundir í útrýmingarhættu, garðurinn fokinn burt, málfar og netsvindl

Við ætlum að forvitnast um Samninginn um alþjóðverslun með tegundir í útrýmingarhættu - CITES. Ísland hefur verið aðili að samingnum síðan árið 2000. Sigurður Þráinsson deildarstjóri…

Verðmætir aldraðir, svansvottun og sandlóa, málfar og skötuselur

Í gær var kynnt heildarendurskoðun og aðgerðaráætlun vegna þjónustu við eldra fólk undir yfirskriftinni Gott að eldast. Þá var líka sagt frá greiningu sem KPMG vann fyrir stjórnvöld…

Kuldabrýr, rannsóknarsetur skapandi greina og umhverfispistill

Veistu hvað kuldabrú er? Hún er að öllum líkindum í fasteigninni þinni. Og það er ágætt að vita hvar hún er og sérstaklega hversu stór og yfirgripsmikil - því kuldabrýr geta, ef ekki…

Framtíð íþróttakennslu, fornleifar í Árbæ, málfar og stökkbreytingar

Það þarf að endurskoða skólaíþróttir sem námsgrein. Kennslan snýst of mikið um keppni, hefðbundnar íþróttir og líkamlegt atgervi fengið utan skólastofunnar. Þörf er á faglega uppbyggðri…

Afhverju hlustar enginn, raftækjasóun, ruslarabb og pistillinn Páls

Afhverju hlustar enginn á mig?, spyr Þorgerður María Þorbjarnardóttir formaður stjórnar Landverndar umhverfissamtaka, en spurningin er einnig yfirskrift fyrirlesturs sem hún heldur…

Söfn á Íslandi, Vísindavefur og framtíðin, málfar og þjóðlendur

Það eru miklu fleiri söfn á Íslandi en flesta grunar og við ætlum í tilefni alþjóðlega safnadagsins sem haldin var hátíðlegur í síðustu viku að ræða söfn okkar Íslendinga, stöðu þeirra,…

Gæti Last of us gerst í alvörunni? Strandhreinsun og kræklingur

Byrjum á að ræða um afar aðkallandi mál við Pétur Henry Petersen prófessor í taugavísindum, nefnilega hvort heimsfaraldur af völdum sveppa sem breyta mannfólki í uppvakninga geti gerst…

Árhringir trjáa, stúdendaíbúðir, málfar og heilraðgreining á DNA

Árhringjafræði er ákveðin undirgrein í skógarfræði, allsérstök fræðigrein en í miklum vexti. Úr árhringjum trjáa og gróðurs má lesa svo margt, langt aftur í tímann. Ólafur Eggertsson…

Leiðtogafundurinn, skjátími og myndbreytingar bannaðar

Það hefur varla farið framhjá hlustendum að leiðtogafundur Evrópuráðsins fer fram í Reykjavík í dag og á morgun. Viðbúnaðurinn er mikill og hingað mæta á fimmta tug þjóðarleiðtoga…

Vistmorð, hjúkrunarfræðingar mótmæla, málfar, snakkpokar og konungur

Íslandsdeild samtakanna stöðvum vistmorð standa frammi fyrir málþingi síðar í dag og vonast til þess að vekja athygli leiðtogafundar evrópuráðsins á mikilvægi þess að skilgreina vistmorð…

Landamæralausar loftlagsbreytingar, samningatækni, málfar og plöntur

Við ætlum að ræða við íslenskan sérfræðing í loftlagsbreytingum þvert á landamæri, Mikael Allan Mikaelsson vinnur hjá alþjóðlegri hugveitu í Stokkhólmi á sviði umhverfismála og rannsókna.

Enduvinnsla á veiðarfærum, eftir krabbamein og umhverfispistill

Við forvitnumst um endurvinnslu á veiðarfærum í Samfélaginu í dag. Hampiðjan sendir árlega nokkur mikið magn af veiðarfærum sem ekki eru lengur ?notkun úr landi í endurvinnslu. Þetta…

Tunnurnar gerðar klárar, viðarvinnsla, málfar og heilinn afhjúpaður

Matarleifar, plast, pappír og blandaður úrgangur. Þetta eru flokkarnir fjórir sem allt sorp á flokkast í og verður tekið upp á höfuðborgarsvæðinu og suðurnesjum nú á næstunni - aðrir…

Leiðtogafundur. Kolefnhlutleysi á kostnað náttúru? Ruslarabb. Pistill.

Það styttist í leiðtogafund Evrópuráðsins - hann fer fram í Hörpu 16. til 17. maí næstkomandi og þá koma hingað um 900 erlendir gestir. Leiðtogum 46 ríkja er boðið og auk þeirra hefur…

Hitaveitur, sköpunargleði, málfar og hundrað ára gömul gerðarbók

Núna fyrir helgi var kynnt úttekt á stöðu hitaveitna og nýtingu jarðhita til húshitunar. Og það var umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra sem fól Íslenskum orkurannsóknum að gera…

Katla, bráðamóttaka Landspítalans og páfagaukar hringjast á

Ríkislögreglustjóri og Lögreglustjórinn á Suðurlandi lýstu í gær yfir óvissustigi vegna jarðskjálfta í Mýrdalsjökli. Það var gert í kjölfar jarðskjálftahrinu í öskju Kötlu þar sem…

Loftlagsdagurinn, umhverfisvænn arkitektur, umhverfispistill

Samfélagið verður í Hörpu og kynnir sér Loftslagsdaginn og þá dagskrá sem er í gangi þar í dag. Ragna Benedikta Garðarsdóttir prófessor í félagssálfræði við HÍ er ein þeirra sem tekur…

Gróðureldar, lúpína sem byggingarefni, málfar og hjálpsemi

Á þessum tíma árs er langmest hætta á gróðureldum á Íslandi, þetta gerist þegar snjóa hefur leyst en gróðurinn er ekki farinn af stað, það er því þurrt á og ef úrkoma er lítil er mikið…

Landspítali rís, náttúrulæsi og málstefna RÚV

Við tökum stöðuna á byggingu nýs Landspítala. Það er risastórt verkefni sem hefur lengi verið í gangi og framkvæmdir eru nú á fullu. Það sem er núna mest áberandi er svokallaður meðferðarkjarni…

Netvarnir, kolefnisbinding, málfar og dýraspjall

Undirbúningur fyrir leiðtogafund Evrópuráðsins fer að ná hámarki, en sá stóri fundur fer fram 16.-17. maí í Hörpu. Forsætisráðherra og utanríkisráðherra Íslands eru gestgjafar fundarins…

Friðlýst svæði og þjóðgarðar, fjarkennsla, málfar og vísindaspjall

Við ætlum að ræða friðlýst svæði og þjóðgarða, en starfshópur skilaði inn fyrir áramót skýrslu þar sem stöðu þessara svæða og áskorunum er lýst. Árni Finnsson hjá náttúruverndarsamtökum…

,