Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jón Ómar Gunnarsson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Sameiginleg útsending rásar 1 og rásar 2.

Jón Björgvinsson, fréttaritari RÚV, hefur verið í Úkraínu undanfarna daga. Í gær ræddi hann við óbreytta borgara við landamæri landsins sem voru ekki að flýja til vesturs heldur að halda gegn straumnum til austurs til að berjast í Úkraínu. Við ætlum að ræða við Jón um stöðuna í landinu og almennt um störf hans en hann hefur farið víða á undanförnum árum, og fjallað um átök í Nagorno Karaback, Afganistan eftir valdatöku Talibana og styrjöldina í Jemen, svo fátt eitt sé nefnt.

Þau sem stunda útivist hafa sum hver séð áhrif loftslagsbreytinga með eigin augum. Til dæmis hörfandi jöklar og aðrar breytingar á náttúru og veðurfari sem greina má betur með hverju árinu sem líður. Ferðafélag Íslands og Stofnun Sæmundar Fróða við Háskóla Íslands standa í kvöld fyrir viðburði fyrir fólk sem hefur áhuga á fjallamennsku en vill tryggja það að það gæti að umhverfisvernd, og sérstaklega loftslagsmálunum, þegar útivistin er stunduð. Til okkar koma Hafdís Hanna Ægisdóttir forstöðumaður stofnunar Sæmundar Fróða og Matthildur Óskarsdóttir sem hefur titilinn Loftslagsleiðtogi.

Fréttir berast nú af óbreyttum borgurum sem falla í innrás Rússa í Úkraínu, að sprengjur falli á skóla og að innviðir á borð við rafmagnslínur, vatnsleiðslur og vegir séu eyðilagðir. Allt þetta er verndað af alþjóðlegum manníðarlögum, Genfarsamningunum og þremur viðbótarbókunum við þá, en Alþjóðaráð Rauða krossins er verndari þeirra, eins og Brynhildur Bolladóttir, upplýsingafulltrúi Rauða krossins á Íslandi, benti á í grein í gær. VIð ætlum að ræða við hana um lög í stríði og starf samtakanna í átökum sem þessu.

Bogi Ágústsson ræðir um heimsmálin í Morgunvaktinni á hverjum fimmtudegi - og á því er engin undantekning í dag. Umfjöllun um innrás Rússa í Úkraínu voru fyrirferðamikil að þessu sinni.

Maður vex aldrei upp úr góðri fjársjóðsleit er það nokkuð? 13. mars næstkomandi frumsýnir RÚV nýja íslenska heimildamynd um leitarverkefni sem er í gangi þar sem markmiðið er að staðsetja hið nánast goðsagnakennda kaupskip, Het Wapen Van Amsterdam sem fórst árið 1667 á Skeiðarársandi með gífurlegt magn verðmæta um borð. Hátt í 200 manns fórust í strandinu og er þetta enn í dag mannskæðasta sjóslys við Ísland fyrr og síðar. Til okkar koma Jón Ársæll Þórðarson sjónvarpsmaður og Gísli Gíslason en hann átti frumkvæðið að því að fá nokkra vel efnaða kunningja til að fjármagna þessa miklu leit.

Umsjón: Ingvar Þór Björnsson og Snærós Sindradóttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Sérfræðingurinn vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Böðvar Ingi Guðbjartsson, formaður Félags pípulagningameistara. Við fjölluðum með sérfræðingum síðustu viku um viðhald og framkvæmdir almennt, en nú beinum við sjónum að pípulögnum. Í fyrri hluta þáttar sagði Böðvar okkur frá félaginu og starfi þess. Hvað ber að varast í þessum efnum og hver eru helstu málefni félagsins en það leggur til dæmis áherslu á að neytendur kanni hvort píparinn sé með réttindi, tryggður gagnvart tjóni og að gerður sé verksamningur þar sem kemur skýrt fram hvað framkvæmdin muni kosta, hvað sé innifalið og þess háttar. Að neytendur verði að passa upp á sín réttindi því það er alltof mikið um svikahrappa inn á byggingamarkaðnum.

Í seinni hlutanum svaraði Böðvar Ingi svo spurningum sem hlustendur sendu inn til okkar í pósthólf þáttarins [email protected].

Útvarpsfréttir.

Hádegið er daglegur fréttaskýringaþáttur í umsjón Guðmundar Björns Þorbjörnssonar og Katrínar Ásmundsdóttur. Fjallað er um innlend og erlend fréttamál, menningu, íþróttir og daglegt líf. Fréttaskýringar, samtöl og umræður um það sem er efst á baugi.

Fjöldi ríkja hefur gripið til strangra efnahagsþvingana gegn Rússum vegna innrásar þeirra í Úkraínu. Efnahagslegar refsiaðgerðir sem hafa ekki sést í svo miklum mæli í seinni tíð. Og aðgerðirnar virðast strax vera farnar að hafa áhrif. Tilkynnt var um ringulreið á rússneskum fjármálamarkaði á mánudaginn, þá var kauphöllinni lokað, gengi rúblunnar hríðféll og fólk stóð í biðröðum við hraðbanka að reyna að taka út reiðufé.

En þótt aðgerðunum sé stýrt þannig að þær hafi sem mest áhrif á stríðið í Úkraínu en sem minnst áhrif á almenning, má engu að síður búast við viðamiklum áhrifum viðskiptaþvingananna á íslenskt efnahagslíf, að sögn Sefáns Vagns Stefánssonar, formanns atvinnuveganefndar Alþingis. Afleiðingar sem fjármálaráðherra segir að Íslendingar verði að sætta sig við. Magdalena Anna Torfadóttir, hagfræðingur, viðskiptablaðamaður og sérstakur gestur Hádegisins um fjármál og efnahagsmál, ræðir við okkur um efnahagsleg áhrif innrásarinnar í fyrri hluta þáttarins.

Jair Bolsonaro forseti Brasilíu hefur lýst yfir hlutleysi ríkisins gagnvart innrás Rússa í Úkraínu. Hann sagði þá ákvörðun tekna í þágu friðar. Leið Brasilíu til að leggja sitt af mörkum til að lausn finnist í deilunni, enda væru Brasilíumenn friðelskandi fólk sem ekki vildi að afleiðingar stríðsins bærust þangað. En hvað felst nákvæmlega í hlutleysi ríkis þegar önnur eiga í vopnuðum átökum? Er raunverulega hægt að vera hlutlaus og hvaða skilaboð sendir það? Við berum málið undir Silju Báru Ómarsdóttur, prófessor í stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands, í seinni hluta þáttarins.

Hádegið er fréttaþáttur sem er á dagskrá alla virka frá 12 til 13 í umsjón Guðmundar Björns Þorbjörnssonar og Katrínar Ásmundsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Ekkert lát var á sprengjárásum rússneska hersins á borgir í Úkraínu í nótt. Herinn situr um nokkrar borgir, þar á meðal Mariupol. Borgaryfirvöld segja að íbúar séu án rafmagns, vatns og hita.

Íslendingur í Austur-Úkraínu sem kaus að vera áfram í landinu þegar stríðið braust út segist ekki sjá eftir þeirri ákvörðun. Hann segir forréttindi að geta orðið að liði og hjálpað þeim sem minna mega sín.

Á annað hundrað manns sungu við rammgirta glugga rússneska sendiráðsins í morgun. Hópurinn vildi með söngnum sýna úkraínsku þjóðinni stuðning.

Einn er í haldi lögreglu grunaður um að hafa kveikt í húsi við Auðbrekku í Kópavogi í nótt. Fjórtán voru í húsinu en engan sakaði.

Komið hefur fyrir að barefli hafi verið beitt gegn eftirlitsmanni Matvælastofnunar við störf. Stofnunin kærði nýlega til lögreglu atvik þar sem veist var að starfsmanni.

Sóttvarnalæknir telur Íslendinga nálgast harðónæmi og að mögulega sé kórónuveirufaraldurinn í hámarki sem stendur.

Alþjóðanefnd fatlaðs íþróttafólks ákvað í morgun að Rússar og Hvít-Rússar fái ekki að kepppa á Vetrarólympíumótinu sem hefst á morgun. Í gær hafði nefndin hins vegar ákveðið að leyfa þeim að keppa.

Dánarfregnir.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Matvælastofnun hefur tilkynnt til lögreglu atvik þar sem veist var að starfsmanni stofnunarinnar - Rætt við Hrönn Jörundsdóttur forstjóra MAST.

Rusl og mengun í útivist - Rætt við Vilborgu Örnu Gissurardóttur.

Það vakti athygli á dögunum þegar Hamarshöllin í Hveragerði sprakk í óveðrinu sem þá gekk yfir. Hamarshöllin var mjúkhús, en hvað er það? Rætt við Ara Magnússon byggingarverkfræðing.

Umhverfispistillinn fjallaði að þessu sinni um lífrænt vottaðar vörur - Stefán Gíslason umhverfisstjórnunarfræðingur.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Í þessum þætti verður flutt tónlist sem tengist fiskum. Þar á meðal er hið fræga sönglag „Silungurinn“ eftir Franz Schubert, píanóverkið „Draumlyndi fiskurinn“ eftir Erik Satie og sönglagið „Fiskapredikun Antóníusar frá Padúa“ eftir Gustav Mahler. Einnig verða flutt þrjú lög við þjóðkvæðið „Fagur fiskur í sjó“, lög eftir Jón Ásgeirsson, Atla Heimi Sveinsson og Hafliða Hallgrímsson. Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Lísa Pálsdóttir flakkar um borg og bý.

Það er fátt sem meira er talað um þessa dagana en húsnæðismarkaðurinn og hækkun íbúðaverðs, verðbólgu og hækkun vaxta. Stundum finnst manni að það sé lögmál hér á landi og sveiflur séu svona miklar. Markaðurinn hér er tölvert öðruvísi en í nágrannalöndunum og nú sitja menn og ráða ráðum sínum hvernig eigi að bregðast við. Forsætisráðherra hefur stofnað starfshóp, nokkuð stóran eða 11 manns, fólk héðan og þaðan úr samfélaginu. Við tölum um verðbólgu, vexti og húsnæðismarkaðinn í þætti dagsins, ræðum við Unu Jónsdóttur hagfræðing hjá Landsbankanum, Ásgeir Brynjar Torfason sérfræðing í fjármálum og Bjarna Þór Sigurðsson sem situr í ofangreindri nefnd fyrir hönd ASÍ.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Aðal­heiður Guðmunds­dótt­ir hlaut í gær viður­kenn­ingu Hagþenk­is fyr­ir framúrsk­ar­andi rit á ár­inu 2021. Viður­kenn­ing­una fær hún fyr­ir fyrstu tvö bind­in í verk­inu Arf­ur ald­anna sem Há­skóla­út­gáf­an gaf út, en bind­in tvö nefn­ast Hand­an hind­ar­fjalls og Norðveg­ur. Í ritinu Arfur aldanna setur Aðalheiður sér það metnaðarfulla markmið að fjalla á heildstæðan hátt um uppruna fornaldasagna, efnivið þeirra, útbreiðslu og bókmenntaleg einkenni. Við heyrum brot úr viðtali við Aðalheiði frá því fyrr í vetur í þætti dagsins.

Yfir litla á sem rennur til sjávar í Héðinsfirði fyrir norðan er að finna 5 óvenjulega steina, of reglulega, greinilega manngerða sem eru stiklur fyrir göngufólk til að komast þurrum fótum yfir vatnsfallið. Tinna Gunnarsdóttir vöruhönnuður ber ábyrgð á steinunum en þeir eru bæði hluti af yfirstandandi doktorsverkefni Tinnu og sýningu sem opnuð var um síðustu helgi í Hafnarborg í Hafnarfirði. Við höldum í Hafnarfjörð í dag og ræðum við Tinnu Gunnarsdóttur um landslag, fagurfræði og verkin hennar.

Selma Reynisdóttir heldur áfram að skoða það tímabil Íslandssögunnar þegar Íslendingum var gert erfitt fyrir að dansa, og tala sumir um dansbann. Í þessum þætti spjallar hún við þjóðfræðingin Atla Frey Hjaltason og spyr ?Af hverju bönnuðu kirkjan og yfirvöld Íslendingum að dansa??

En við byrjum í leikhúsinu í dag. Nína Hjálmarsdóttir fór í Borgarleikhúsið og sá sýninguna Tu jest za drogo, eða Úff hvað allt er dýrt hérna.

Umsjón: Guðni Tómasson og Halla Harðardóttir

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Fyrr í þessari viku ræddum við í Lestinni við Konráð Darra Birgisson, eða Kid Krono eins og hann kallar sig. En það vakti athygli að þessi 17 ára menntaskólanemi er einn höfunda lagsins Louie Bags á væntanlegri plötu Kanye West, Donda 2. Lýsing hans á aðkomunni að laginu vakti athygli mína, vikulega sendir hann lúppur, litlar melódíur eða lagabúta, sem hann hefur búið til á stóran lista af pródúserum, í von um að þeir nota melódíurnar í sína takta, sem þeir senda svo á frægari pródúsera sem koma þeim svo að lokum til stjarnanna. Arnar Ingi Ingason, lagasmiður og pródúsent, kemur við og útskýrir lagasmíðaiðnaðinn í hip-hop heiminum.

Við heimsækjum sýningarrýmið Open úti á Granda, en um helgina fer þar fram útsala á myndlist, allt á að seljast á miklum afslætti á sýningu sem mögulega er um leið krítík á söluvöruvæðingu íslensks myndlistarlífs

Ásgeir H. Ingólfsson flytur seinni pistil sinn frá kvikmyndahátíðinni í Berlín sem fór fram í síðasta mánuði. Hann rýnir í Svissnesku myndina Órói sem fjallar um rússneska anarkistann og kortagerðamanninn Kropotkin og sv tvær austurevrópskar myndir, Kjörbúðin og Verkalýðshetjur.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Erindrekar Rússa og Úkraínumanna ræða um frið öðru sinni frá upphafi innrásar, á meðan sprengjuárásir Rússa halda áfram.

Stefán Vagn Stefánsson. formaður flóttamannanefndar segir ljóst að fleiri sveitarfélög þurfi að taka á móti fólki frá Úkraínu. Hjördís Rut Sigurjónsdóttir talaði við hann.

Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra segir að stríðsreksturinn muni marka líf fólks í Evrópu um langa hríð. Ólöf Ragnarsdóttir ræddi við hana.

Álfheiður Ágústsdóttir, forstjóri Elkem á Grundartanga segir líklegt að hrávöruskortur, vegna innrásarinnar í Úkraínu, fari fljótlega að hafa áhrif á verksmiðjuframleiðslu víða um heim. Hjördís Rut Sigurjónsdóttir talaði við hana.

Húsið sem brann í Auðbrekku í Kópavogi í nótt er ekki samþykkt sem íbúðarhús,

Helga Vala Helgadóttir, þingflokksformaður Samfylkingarinnar segir óboðlegt að börnum sé mismunað eftir efnahag foreldra og leggur til gjaldfrjálsar tannréttingar fyrir börn. Gísli Rafn Ólafsson (P) tók í sama streng sem og Þórunn Sveinbjarnardóttir (S). Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir tók saman af Alþingi.

99 prósent landsmanna fordæma innrás Rússa í Úkraínu samkvæmt nýjum Þjóðarpúlsi en eitt prósent styður hernaðaraðgerðir Rússa. Brynjólfur Þór Guðmundsson sagði frá.

--------------

Við þurfum að vera undir það búin að flóttamönnum frá Úkraínu fjölgi mikið og hratt segir Nína Helgadóttir, teymisstjóri flóttafólks hjá Rauða krossi Íslands en nú er helst þörf á fé til að senda út svo hægt sé að aðstoða fólk þar sem það er í nauðum. Anna Kristín Jónsdóttir talaði við hana.

Fyrsta búgreinaþing Bændasamtakanna er nú haldið í Reykjavík Búgreinafélögin, eins og Félög nautgripabænda, sauðfjárbænda, garðyrkjubænda voru sameinuð síðastliðið sumar og eru nú deildir innan Bændasamtakanna. Kristján Sigurjónsson ræðir við Gunnar Þorgeirsson garðyrkjubónda og formann Bændasamtakanna.

Umsjón: Anna Kristín Jónsdóttir. Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon. Stjórn útsendingar tæknihluta: Ingibjörg Sara Guðmundsdóttir

Í ljósi krakkasögunnar eru þættir sem fjalla um krakka sem hafa skráð nöfn sín á spjöld sögunnar.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þetta er sagan af Idu Lewis, hugrökkustu stelpu Ameríku, eins og margir hafa kallað hana. Hún fæddist á nítjándu öld og bjó á eyju í Rhode Island í Bandaríkjunum þar sem pabbi hennar var vitavörður. Fjórtán ára var hún orðin þekkt sem besta sundkona svæðisins og var líka frábær í að róa árabát. Hún fylgdist vel með umferðinni í höfninni og var fyrst á staðinn ef einhver lenti í háska. Við heyrum af hennar frægustu björgunarafrekum þar sem hún náði, ein síns liðs, að bjarga ótalmörgum mannslífum í brjáluðu veðri og öldugangi.

Umsjón og lestur: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Bein útsending frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborgarsal Hörpu.

Hljóðritun frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg, Hörpu 2. mars.

Á efnisskrá:

*Lollapalooza eftir John Adams.

*Clockworking eftir Maríu Huld Markan Sigfúsdóttur.

*FEAST, píanókonsert nr. 3 eftir Daníel Bjarnason.

Einleikari: Víkingur Heiðar Ólafsson.

Stjórnandi: Daníel Bjarnason.

Kynnir: Halla Oddný Magnúsdóttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Sérfræðingurinn vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Böðvar Ingi Guðbjartsson, formaður Félags pípulagningameistara. Við fjölluðum með sérfræðingum síðustu viku um viðhald og framkvæmdir almennt, en nú beinum við sjónum að pípulögnum. Í fyrri hluta þáttar sagði Böðvar okkur frá félaginu og starfi þess. Hvað ber að varast í þessum efnum og hver eru helstu málefni félagsins en það leggur til dæmis áherslu á að neytendur kanni hvort píparinn sé með réttindi, tryggður gagnvart tjóni og að gerður sé verksamningur þar sem kemur skýrt fram hvað framkvæmdin muni kosta, hvað sé innifalið og þess háttar. Að neytendur verði að passa upp á sín réttindi því það er alltof mikið um svikahrappa inn á byggingamarkaðnum.

Í seinni hlutanum svaraði Böðvar Ingi svo spurningum sem hlustendur sendu inn til okkar í pósthólf þáttarins [email protected].

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Þorsteinn Ö. Stephensen les. Páll Ísólfsson leikur á orgel á undan hverjum lestri.

(Hljóðritun frá 1976)

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Sólveig Anna formaður Eflingar er dóttir útvarpsþulanna Jóns Múla og Ragnheiðar Ástu. Faðir hennar var 54 ára þegar hún fæddist en móðir hennar 20 árum yngri. Sólveig hefur alltaf farið eigin leiðir í lífinu og staðið af sér ýmsa storma.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Fyrr í þessari viku ræddum við í Lestinni við Konráð Darra Birgisson, eða Kid Krono eins og hann kallar sig. En það vakti athygli að þessi 17 ára menntaskólanemi er einn höfunda lagsins Louie Bags á væntanlegri plötu Kanye West, Donda 2. Lýsing hans á aðkomunni að laginu vakti athygli mína, vikulega sendir hann lúppur, litlar melódíur eða lagabúta, sem hann hefur búið til á stóran lista af pródúserum, í von um að þeir nota melódíurnar í sína takta, sem þeir senda svo á frægari pródúsera sem koma þeim svo að lokum til stjarnanna. Arnar Ingi Ingason, lagasmiður og pródúsent, kemur við og útskýrir lagasmíðaiðnaðinn í hip-hop heiminum.

Við heimsækjum sýningarrýmið Open úti á Granda, en um helgina fer þar fram útsala á myndlist, allt á að seljast á miklum afslætti á sýningu sem mögulega er um leið krítík á söluvöruvæðingu íslensks myndlistarlífs

Ásgeir H. Ingólfsson flytur seinni pistil sinn frá kvikmyndahátíðinni í Berlín sem fór fram í síðasta mánuði. Hann rýnir í Svissnesku myndina Órói sem fjallar um rússneska anarkistann og kortagerðamanninn Kropotkin og sv tvær austurevrópskar myndir, Kjörbúðin og Verkalýðshetjur.