Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Heiðrún Helga Back flytur.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum verður ferðast á fáfarnar en áhugaverðar slóðir vítt og breitt um veröldina. Saga hvers staðar verður rakin og tónlist tengd honum leikin. Í hverjum þætti verður rætt við fólk sem hefur ferðast um viðkomandi land og það segir frá þeim áhrifum sem það varð fyrir af náttúru og menningu. Netfang þáttarins: <a href="mailto:[email protected]">[email protected]</a>

Umsjón Magnús R. Einarsson. Þættirnir eru einnig á Hlaðvarpi Rúv <a href="http://www.ruv.is/podcast"> HLAÐVARP RÚV</a>

Í þessum þætti segir Steingrímur Guðmundsson frá ferðum sínum til Indlands. Steingrímur lagði stund á indverskt tónlistarnám í hinum virta tónlistarskóla Ali Akhbar í Kaliforníu og fór í framhaldinu til Indlands til frekara náms. Hann hefur farið margar ferðir til landsins og er á leið þangað aftur í haust.

Öll tónlist í þættinum er samin og flutt af Steingrími.

Umsjón: Magnús R. Einarsson.

Útvarpsfréttir.

*Smáverk fyrir píanó eftir Johann Sebastian Bach og syni.

Daniil Trifonov leikur.

*Hvítasunnukantötur BWV 172 og BWV 59 eftir Johann Sebastian Bach.

Monteverdi kórinn og Ensku barokkeinleikararnir flytja ásamt einsöngvurum Martinu Jankovu,

Magdalenu Kozenu, Robin Blaze, Christoph Genz, Reinhard Hagen og Peter Harvey;

John Eliot Gardiner stjórnar.

Útvarpsfréttir.

Í þáttunum verður fjallað um hvað sé merkilegt við íslenskar fornbókmenntir, frá íslensku og evrópsku sjónarhorni miðalda sem og í sambandi við viðtökur bókmenntanna á síðari tímum. Kallaðir verða til fræðimenn á þessu sviði og munu þeir velta fyrir sér þekkingararfinum sem bókmenntirnar miðla og þeirri heimsýn sem þar birtist, listfenginu og þeim sköpunarkrafti sem braust fram við ritun þeirra - og sem handritin í Árnasafni eru nú þögull vitnisburður um.

Umsjón Ævar Kjartansson og Gísli Sigurðsson.

Gestur þáttarins er Orri Vésteinsson.

Umsjón: Ævar Kjartansson og Gísli Sigurðsson.

Áður á dagskrá 15. desember 2013.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Orðanna origami á Rás 1. Hugað að öllu mögulegu á sviði bókmenntanna.

Í þættinum er litið inn á viðburð sem Tunglið forlag hélt í Mengi við Óðinsgötu 19. maí 2023 og nefndis Þýsk/íslensk ljóðbrú. Í þættinum heyrist brot úr tvímála flutningi Ragnasr Helga Ólafssonar og Wolfgangs Schiffer á Alfareiðinni eftir Goethe þar sem Wolfgang mælti frumtextann en Ragnar Helgi þýðingu Jónasar Hallgrímssonar. Einnig heyrðist þýsk/tyrkneska skáldið Dincer Gütcieter flytja ljóð sitt Ein Brief an Papa og Dagur Hjartarson flytja þýingu Gauta Kristmannssonar á ljóðinu. Þá er í þættinum rætt við Dincer Gücyeter um skáldsögu hans Unser Deutschlandmärchen - Þýskalandsævintýrið okkar sem hlaut í lok apríl verðlaun bókakaupstefnunnar í Leipzig í flokki fagurbókmennta. Einnig rætt við Dincer um útgáfuforlags hans Elif á íslenskri ljóðlist en hjá Elif hafa komið út tvímálaútgáfu þýðingar á um það bil einum tugi lljóðabóka eftir íslensk samtímaskáld. Þýðendur eru Jón Þór Gíslason og Wolfgang Schiffer og í þættinum er einnig rætt stuttlega við Wolfgang. Þá heyrist Wolfgang flytja upphaf ljóðs síns Damals als ich mich schämte og Sigrún Valbergsdóttir sömuleiðis upphafið á þýðingu sinni á ljóðinu. í síðari hluta þáttarins er svo rætt við natöshu S annan af tveimur ritstjórum ritgerðarsafnins Skáldreka sem nýlega kom út hjá Unu útgáfu. Einnig rætt við Margréti Tryggvadóttur fomann rithöfundasambands Íslands um afstöðu sambandsins til nýrra íslenskra höfunda sem eru af erlendum uppruna, skrifa ekki á íslensku en eru íslenskir rithöfundar.

Lesari: Gunnar Hansson.

Guðsþjónusta.

Séra Jónína Ólafsdóttir predikar og þjónar fyrir altari.

Organisti og kórstjóri: Kári Þormar.

Barbörukórinn syngur.

Lesarar eru Egill Þórðarson og Bylgja Dís Gunnarsdóttir.

Fyrir predikun:

Forspil: Komm, Gott Schöpfer, heiliger Geist BWV 631; Sálmforeikur eftir Johann Sebastian Bach.

Sálmur 165: Skín á himni skír og fagur. Lag: Philipp Nicolai. Texti: Valdimar Briem.

Sálmur 578: Heilagi andi, hjálp mín og trú. Lag: Michael Bojesen. Texti: Sigurbjörn Einarsson.

Sálmur 519: Guð Helgur andi, heyr oss nú. Lag: Wittenberg 1524, Martin Luther. Texti: Helgi Halfdánarson.

Sálmur 503: Jesús engar helgimyndir. Lag: Hróðmar Ingi Sigurbjörnsson. Ísak Harðarson.

Eftir predikun:

Kórsöngur: If ye love me. Lag: Thomas Tallis.

Sálmur170: Leiftra þú sól. Lag: Jón Ásgeirsson. Texti: Sigurbjörn Einarsson.

Eftirspil: Carillion de Westminster eftir Louis Vierne.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Erlendur Guðmundsson í Unuhúsi var velgjörðamaður listamanna á fyrrihluta tuttugustu aldar og ásamt móður sinni Unu Gísladóttur rak Unuhús, litla rauða timburhúsið í Garðastræti. Í þremur þáttum tileinkuðum Erlendi kynnumst við manninum gegnum augu vina hans, þeirra Þórbergs Þórðarsonar, Halldórs Laxness og Nínu Tryggvadóttur. Í Unuhúsi var rekið gistiheimili og voru þar haldnar kvöldvökur þar sem list, pólitík, heimsmál, heimspeki og trúmál voru rædd í þaula og má gera ráð fyrir að hafi verið skjól fyrir bæði fólk sem átti ekki í önnur hús að venda sem og róttæka hugmyndafræði. Verður sjónum einnig beint að rýminu Unuhúsi og því sem einkenndi það, sem og listinni sem var að brjótast upp á yfirborðið á þessum tíma.

Viðmælendur eru Pétur Gunnarsson, Soffía Auður Birgisdóttir, Jón Karl Helgason, Rósa Magnúsdóttir, Halldór Guðmundsson, Ásta Kristín Benediktsdóttir, Ásdís Ólafsdóttir og Aðalsteinn Ingólfsson.

Umsjón hefur Sunneva Kristín Sigurðardóttir.

Halldór Guðjónsson frá Laxnesi kemur fyrst í Unuhús 17 ára gamall, 1919, þá að stíga sín fyrstu skref sem skáld. Unglingurinn kynnist og hrífst af Erlendi og öðrum skáldum sem þegar hafa vanið komur sínar í Unuhús og gerir fljótt táknmynd úr Erlendi. Vinskapur þeirra er sýnilegur í bréfum þeirra á milli og nánast eins og Erlendur gangi Halldóri í föðurstað. Eftir að Erlendur deyr tileinkar Halldór honum Atómstöðina, og þar má sjá menningu innblásna af Unuhúsi. Hinseginrýmið Unuhús verður rætt með tilliti til Atómstöðvarinnar og Þórðar Sigtryggssonar. Módernisminn, blómin, bækurnar...

Viðmælendur eru Halldór Guðmundsson rithöfundur, Ásta Kristín Benediktsdóttir lektor í íslenskum bókmenntum við Háskóla Íslands og Pétur Gunnarsson rithöfundur.

Handskrifað bréf berst í vesturbæinn í Reykjavík. Það er frá dauðvona manni sem er staddur á tónlistarhátíð í New Orleans. Bréfið vekur upp spurningar um tilgang lífsins, mátt tónlistarinnar, ferðalög og listina að lifa.

Umsjón: Halla Harðardóttir.

Útvarpsfréttir.

SOS Sinfónía Jóns Hlöðvers Áskelssonar í flutningi Sinfóníuhljómsveitar Norðurlands.

Hljóðritun frá tónleikum í Hofi, 29. maí 2022.

Einleikari á morstæki: Arngrímur Jóhannsson, loftskeytamaður.

Stjórnandi: Bjarni Frímann Bjarnason.

Umsjón: Melkorka Ólafsdóttir.

Haustið 2017 átti tónskáldið Jón Hlöðver Áskelsson leið um Norðurslóðasetrið og hitti þar fyrir forstöðumann og eiganda safnsins, Arngrím Jóhannsson. Arngrímur, sem starfað hefur í áratugi sem flugmaður og loftskeytamaður, „morsaði" úr gömlu morstæki úr síðutogaranum Harðbak frá 1959 skilaboðin „ljósið skín í myrkrinu" og S.O.S.. Tónfall morsskilaboðanna vöktu með tónskáldinu hugmyndir og hugrenningatengsl. Hljóðskilaboð sem oft hafa skilið að ljós og myrkur, líf og dauða og tengjast bæði sorg og gleði. Þessi stund hafði slík áhrif á Jón Hlöðver að úr varð fimm þátta sinfónía þar sem þessi einföldu en merkingarþrungnu taktmynstur morsins skipa stóran sess.

Hljóðritun frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands 25.

maí s.l. þar sem fram komu sigurvegarar úr einleikarakeppni Sinfóníuhljómsveitar Íslands og Listaháskóla Íslands.

Á efnisskrá:

*Sönglög og óperuaríur eftir Maurice Ravel, Richard Wagner, Alban Berg, Henry Purcell, Ralph Vaughan Williams og Richard Strauss.

*Víólukonsert eftir William Walton.

Einsöngvarar: Ólafur Freyr Birkisson, Ragnheður Ingunn Jóhannsdóttir og Þórgunnur Anna Örnólfsdóttir.

Einleikari: Þórhildur Magnúsdóttir.

Stjórnandi: Nathanaël Iselin.

Umsjón: Melkorka Ólafsdóttir.

Kvöldfréttir útvarps

Í þessari þáttaröð hættir Arnar með bílnum, eða allavega endurskoðar samband sitt við hann.

Þáttasería um ástarsambönd og sambandsslit, borgarskipulag og óreiðu, rúntinn, bílaþvott, tæknilega skynsemishyggju, sjálfstæði og ósjálfstæði.

Við getum ekki haldið áfram að treysta á bílinn sem aðal ferðamáta okkar. En af hverju er það svona erfitt? Ég elska bílinn. Ég veit ekki hvernig ég gæti lifað hér án hans, ég elska að keyra, ég næ tengingu við sjálfan mig og aðra í honum. Hann hreyfanleg rót í mínu lífi.

En bökkum aðeins. Hvernig varð þetta svona? Hvernig getur málmílát með vél og gúmmídekkjum orðið órjúfanlegur partur af sjálfi okkar og þjóð? Hvað gerist þegar draumkenndu hveitibrauðsdagar okkar með bílnum eru taldir? Þurfum við að kveðja bílinn alfarið eða getum við fundið jafnvægi í sambandi okkar sem þjónar báðum aðilum?

Þáttagerð: Arnar Geir Gústafsson og Snorri Rafn Hallsson.

Arnar veltir fyrir sér innbyrðis tengslum ástarsambanda, bílbundnum lífsstíls og ímyndarinnar um hina hefðbundnu íslensku leið.

Hvernig aftengir bíllinn okkur? Hvaða áhrif hefur bílmiðað borgarskipulag á nánd? Fjallað er um tæknivæðingu nútímans, félagslega einsleitni, andlitsleysi og það að svína á Guðrúnu.

Þáttagerð: Arnar Geir Gústafsson og Snorri Rafn Hallsson.

Viðmælendur: Hildigunnur Sverrisdóttir og Viðar Halldórsson.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Umsjón Gunnar Stefánsson.

Þór Tulinius les þessa texta: Úr Postulasögunni, sálminn „Þinn andi, Guð“ eftir Valdimar Briem, Fermingin, kvæði eftir Tegner í þýðingu Matthíasar Jochumssonar, Svefnrof, ljóð eftir Tómas Guðmundsson og Úr hvítasunnuræðu eftir Harald Níelsson.

Umsjónarmaður les: Úr Sögu daganna eftir Árna Björnsson og Úr hvítasunnuræðu eftir Sigurbjörn Einarsson.

Heimir Steinsson les þýingu sína á hvítasunnusálmi eftir Grundtvig. Páll Ísólfsson leikur úr Toccötu eftir Bach og danskur kór syngur I al sin glans nu staaler solen, hvítasunnusálm Grundtvigs.

Margir líta á myndasögur sem ódýrt uppfyllingarefni dagblaða eða afþreyingu barna og unglinga sem betur ættu að verja tíma sínum til annarra hluta. Þó má segja að teiknimyndir séu elsta þekkta tjáningarform mannkyns, líkt og sjá má af ævafornum hellaristum forfeðra okkar og -mæðra. Í Belgíu og Frakklandi hafa myndasögur meira að segja verið kallaðar „níunda listgreinin“.

Í þessum þáttum verður fjallað um myndasögur vítt og breitt. Í hverri viku kemur nýr þáttarstjórnandi og gerir grein fyrir eftirlætis bókaflokka sínum, höfundi eða einhverri af hinum ótalmörgum undirgreinum myndasögunnar.

Umsjón: Stefán Pálsson og Ragnar Egilsson.

Sjáið hetjurnar! Svalur og Valur fagna margbreytileika mannlífsins og bregða á leik í þriðja heiminum. En er allt sem sýnist? Umsjónarmenn eru Steinþór Steingrímsson og Ölvir Gíslason, höfundar Spurt að leikslokum, spurningaspilanna sívinsælu.

Fjallað um saxófónleikarann Gunnar Ormslev í tveimur þáttum í tilefni þess að 22. mars síðastliðinn voru 95 ár frá fæðingu hans. Gunnar var einn af forvígismönnum Íslandsdjassins en hann lést 20. apríl 1981, aðeins 53 ára. Þátturinn var gerður 1998 þegar 70 ár voru liðin frá fæðingu Gunnars Ormslev.

Umsjón: Vernharður Linnet.

Vernharður Linnet fjallar um saxófónleikarann Gunnar Ormslev og ræðir við Kristján Kristjánsson, Björn R. Einarsson, Jón Múla Árnason og Guðmund Steingrímsson. Flytjendur tónlistar sem hljómar í þættinum eru Gunnar Ormslev og Mayer Gruppen, Kvartettinn, Kvintettinn, Hljómsveit Björns R. Einarssonar og The Icelandic All-Stars.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Stefán Filippusson fæddist 1870 í Vestur-Skaftafellssýslu og ólst þar upp. Hann var bóndi í Borgarfirð eystra og var m.a. fylgdarmaður erlendra ferðamanna sem komu til landsins.

Árni Óla skráð æviminningar Stefáns Filippussonar, sem komu út í bókinni Fjöll og firnindi. Illugi Jökulsson les frásögn úr bókinni sem heitir Einkennilegur ferðalangur. Þar segir frá ferð sem Stefán fór í með erlendan ferðamann sem hét Stuart sem kom þrisvar til Íslands, en Stefán var fylgdarmaður hans í tvígang.