Orð af orði - Þáttur 43 af 150 | RÚV Útvarp

Orð af orði

Þáttur 43 af 150

Nöfn Íslendinga hafa ekki alltaf verið þau sömu, enda heitum við ekki öll landnámsnöfnum enn þann dag í dag, þótt þau tíðkist auðvitað, og séu sum hver algeng. Sum þeirra hurfu reyndar um tíma og voru tekin upp aftur síðar. Fjallað var um tískusveiflur í nafnvenjum, gælunöfn og ólíkar hefðir á Íslandi og í Bandaríkjunum.

Frumflutt

30. apríl 2023

Aðgengilegt til

29. apríl 2024

Orð af orði

Orð af orði

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Umsjón: Anna Sigríður Þráinsdóttir, Atli Sigþórsson og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir

Þættir

Þáttur 80 af 150

Þáttur 79 af 150

Þáttur 78 af 150

Ýmsar misfellur sem fólki þykir vera á málnotkun í fjölmiðlum eru stundum kallaðar málblóm, oftast í háði. Málblóm geta verið allt frá óhefðbundinni beygingu orða til erlendra orða.

Klambratún eða Miklatún

Almenningsgarður einn, miðsvæðis í Reykjavík, hefur frá 2009 heitið Klambratún. Borgarbúar hafa notað þetta nafn frá því á 6. áratugnum en ráðamenn í Reykjavík ákváðu þó að það skyldi…

Fiskaheiti á lista í riti Lærdómslistafélagsins

Hið íslenska lærdómslistafélag gaf út ársrit með margvíslegum fróðleik Íslendingum til uppfræðslu. Félagið setti sér líka málstefnu sem fól ekki aðeins í sér að hreinsa málið af erlendum…

Listi Verkfræðingafjelagsins um orð úr viðskiftamali

Orðanefnd Verkfræðingafélagsins tók saman lista yfir orð úr viðskiptamáli fyrir atbeina verslunarmanna í Reykjavík árið 1926 og birti hann í Lesbók Morgunblaðsins. Hann kom líka út…

Í gömlu Reykjavík

Greinin Í gömlu Reykjavík birtist í Tímariti Máls og menningar árið 1970. Höfundurinn, Petra Péturdóttir, sagði þar á skemmtilegan hátt frá því hvernig íslenska var töluð í Reykjavík…

Saga orðsins lagsmaður og notkun þess í nútímamáli

Orðið lagsmaður á sér langa sögu í íslensku máli, elstu heimildir um það ná allt aftur á söguöld. Lagsmaður lifir enn í málinu og kemur alloft fyrir bæði í bókmenntum og daglegu tali.

Lagsmaður og fleiri ávarpsorð

Lagsmaður, gæska, vinur, félagi, elskan. Þessi orð og fleiri eru ávarpsorð sem fólk notar í samskiptum sín á milli. Þar býr margt að baki og skoðun fólks á þeim breytist hratt.

Orð ársins 2023

Orð ársins 2023 er gervigreind, bæði að mati Stofnunar Árna Magnússonar og notenda Ríkisútvarpsins. Farið er yfir fyrri orð ársins og rýnt nánar í orðið gervigreind, merkingu þess…

White Christmas á ýmsum tungumálum

Bing Crosby söng sig inn í hjörtu heimsins með laginu White Christmas, eftir Irving Berlin, sem varð eitt vinsælasta jólalag allra tíma. Textinn hefur verið endursaminn á fjölda annarra…

Þáttur 69 af 150

Þáttur 68 af 150

Þáttur 67 af 150

Þáttur 66 af 150

Þáttur 65 af 150

Þáttur 64 af 150

Þáttur 63 af 150

Þáttur 62 af 150

Þáttur 61 af 150

Þáttur 60 af 150

Þáttur 59 af 150

Þáttur 58 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 57 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 56 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 55 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 54 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 53 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 52 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 51 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 50 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 49 af 150

Þáttur 48 af 150

Fjallað var um grein á vef BBC um á hvaða tungumáli er best að reikna auk þess sem Alexander Kristjánsson fréttamaður og stærðfræðingur sagði okkur frá stórum tölum sem geta verið…

Þáttur 47 af 150

Baldur Sigurðsson, prófessor emeritus í íslensku og læsi, við menntavísindasvið Háskóla Íslands, kom til okkar í Orð af orði og sagði okkur frá íslenskunámskeiðum á vegum Rauða krossins…

Þáttur 46 af 150

Fræðileg skrif eru ákveðin tegund ritunar sem einkennist af hlutleysi, gagnrýninni greiningu og röksemdafærslu þar sem vísað er til annarrar fræðilegrar þekkingar. Við ræddum við Baldur…

Þáttur 45 af 150

Þegar fréttir bárust af því að íslenska væri annað tungumálið sem mállíkanið GPT4 talaði braust þjóðarstoltið rækilega út, ekki ósvipað og þegar Íslendingum vegnar vel á stórmótum…

Þáttur 44 af 150

Hús íslenskunnar heitir Edda. Guðrún Nordal, forstöðumaður Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, sagði okkur frá Eddu og hvaða gildi það hefur að til sé staður, bygging, sem…

Þáttur 43 af 150

Nöfn Íslendinga hafa ekki alltaf verið þau sömu, enda heitum við ekki öll landnámsnöfnum enn þann dag í dag, þótt þau tíðkist auðvitað, og séu sum hver algeng. Sum þeirra hurfu reyndar…

Þáttur 42 af 150

Bæjarfógetinn í Reykjavík hafði í nægu að snúast við að selja eigur skuldara á uppboði á árunum í kringum aldamótin 1900. Uppboðin voru auglýst í blöðum og þar voru gjarnan taldir…

Þáttur 39 af 150

Guðvarður Már Gunnlaugsson, rannsóknarprófessor og yfirmann handritasviðs Árnastofnunar, leiddi okkur í allan sannleikann um samræmingu á stafsetningu við útgáfu fornrita og við komumst…

Þáttur 37 af 150

Árið 1941 geisaði heimsstyrjöld en Íslendingar fóru í stafsetningarstyrjöld, eina af mörgum. Fyrsti dómurinn sem kveðinn var upp um að íslensk lög gengju gegn stjórnarskrá voru í máli…

Þáttur 31 af 150

Þáttur 17 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 7 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 5 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 3 af 150

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Þáttur 2 af 150

Rætt var við Irisi Eddu Nowenstein, talmeinafræðing og doktorsnema í íslenskri málfræði, um málsambýli íslensku og ensku.

,