Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Hans Guðberg Alfreðsson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Stólaskipti Bjarna Benediktssonar og Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur voru til umfjöllunar. Sú ráðstöfun kom sumum á óvart en öðrum ekki. Við fórum yfir atburðarásina og mátum pólitíska ástandið með Eiríki Bergmann stjórnmálafræðingi.

Við ræddum kosningarnar í Póllandi í gær og veltum fyrir okkur stöðunni í stjórnmálunum þar út frá þeim upplýsingum sem fyrir ligga - það bendir jú ýmislegt til þess að stjórnin hafi fallið. Með okkur voru fréttamennirnir Björn Mamlquist og Margrét Adamsdóttir.

Sinnepsgerð og smáframleiðsla matvæla almennt voru svo til umfjöllunar í síðasta hluta þáttarins. Býsna margt fólk framleiðir hér matvæli í smáum stíl og selur í verslanir. Í þeim hópi er Svava Hrönn Guðmundsdóttir sem framleiðir sinnep - hún er líka formaður Samtaka smáframleiðenda matvæla.

Tónlist:

Young, Neil, Crazy Horse - I believe in you.

Elín Eyþórsdóttir Söebech - Get away.

Stórsveit Reykjavíkur, Egill Ólafsson - It don't mean a thing if it ain't got that swing.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Harpa Magnúsdóttir stofnaði sitt eigið fyrirtæki Hoobla árið 2021 og segir frá því ferli öllu.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Hljómsveitin Roof Tops starfaði frá 1967 til 1975 og gekk í gegnum nokkrar mannabreytingar. Sveitin lék inn á nokkrar plötur á þessu tímabili og hljóma lög af þeim í þættinum. Lögin eru: Söknuður, Það fer ekki eftir því, Ástin ein, Lalena, Eitt lítið tár, Lífið er leikur, Rock Me, I Must Have Been Dreaming, Fly Away, Chinese World, Sweet Dream og I Like To Stay With You.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

30 ár eru síðan byrjað var að bjóða upp á kennaranám við Háskólann á Akureyri. Deildin hefur stækkað og þróast í takt við tímann og námsframboðið orðið fjölbreyttara. Til að segja okkur frá þessum tímamótum og almennt frá starfsemi Kennaradeildar HA kom til okkar Birna María Brattberg Svanbjörnsdóttir deildarforseti Kennaradeildarinnar.

Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn ber hann vinkilinn við skúringar og skemmtileg lög.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Smári Gunnarsson kvikmyndagerðarmaður, en hann frumsýndi nýlega hjartnæmu heimildarmyndina Heimaleikurinn og hlaut hún áhorfendaverðlaunin á Skjaldborgarhátíðinni og einni áhorfendaverðlaunin á heimilda- og stuttmyndahátíðinni Nordisk Panoraama. En hann sagði okkur í dag frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Smári talaði um eftirfarandi bækur:

Játningar Ágústínusar e. Ágústínus frá Hippó, þýðandi Sigurbjörn Einarsson

Húsið e. Stefán Mána

The Elephant to Hollywood e. Michael Caine

Tár, bros og takkaskór e. Þorgrím Þráinsson

TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG:

Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson)

Flikk flakk / Halli og Laddi (Fred Morgan og Þórhallur Sigurðsson)

Tomorrow Never Knows / The Beatles (John Lennon & Paul McCartney)

UMSJÓN: GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Kristinn Schram dósent í þjóðfræði við Háskóla Íslands.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Nærri þrjú þúsund eru látin og hátt í tíu þúsund særð eftir loftárásir Ísraelshers á Gaza. Íranar segja Hamas-liða reiðubúna að sleppa gíslum ef Ísrael hættir árásum.

Það er skelfingarástand á Gaza, segir framkvæmdastjóri Unicef á Íslandi. Samtökin krefjast þess að börnum sem er haldið í gíslingu verði tafarlaust sleppt og hjálparsamtök fái aðgang að átakasvæðunum.

Metkjörsókn var í þingkosningum í Póllandi í gær. Ekki er búist við lokatölum fyrr en á morgun. Samkvæmt útgönguspám er stjórnin fallin þótt Lög og réttlæti sé áfram stærsti flokkurinn.

Tólf manns, sem hefur verið synjað um alþjóðlega vernd, hafa leitað á náðir neyðarskýlis Rauða krosssins sem var opnað fyrir tæpum þremur vikum.

Hjartalæknir segist sennilega myndu mæla gegn því að karlmenn, 30 ára og yngri, yrðu bólusettir við COVID-19 í dag. Tilvik hjartavöðvabólgu í kringum þriðju bólusetningina voru algengust hjá þessum aldurshópi hér á landi.

Prófessor í eldfjallafræði býst ekki við eldgosi á Reykjanesskaga fyrr en næsta sumar þótt landris hafi aukist á Reykjanesskaga.

Ísland á ekki lengur möguleika á að komast á Evrópumót karla í fótbolta í undankeppni. EM-draumurinn lifir þó enn. Liðið leikur í kvöld síðasta heimaleikinn í undankeppninni.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Saman gegn sóun, Úrvinnslusjóður, Sorpa og Tækniskólinn stóðu um helgina fyrir svokölluðu tækjaþoni þar sem nokkur teymi öttu kappi og reyndu að finna leiðir til að nýta raftæki betur - en raftækjasóun hér á landi er með því mesta sem gerist. Við ræðum við Birgittu Steingrímsdóttur og Hildi Mist Friðjónsdóttur, sérfræðinga í teymi hringrásarhagkerfis á Umhverfisstofnun um tækjaþonið og verðlaunatillöguna.

Samfélagið hefur undanfarið fjallað um ópíóíðafaraldurinn, og við höldum því áfram. Í dag heyrum við í Valgerði Rúnarsdóttur, yfirlækni á Vogi.

Málfarsmínúta - víla og díla.

Heimsókn á Þjóðskjalasafnið.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum verður ferðast á fáfarnar en áhugaverðar slóðir vítt og breitt um veröldina. Saga hvers staðar verður rakin og tónlist tengd honum leikin. Í hverjum þætti verður rætt við fólk sem hefur ferðast um viðkomandi land og það segir frá þeim áhrifum sem það varð fyrir af náttúru og menningu. Netfang þáttarins: <a href="mailto:[email protected]">[email protected]</a>

Umsjón Magnús R. Einarsson. Þættirnir eru einnig á Hlaðvarpi Rúv <a href="http://www.ruv.is/podcast"> HLAÐVARP RÚV</a>

Ágúst Þór Árnason, deildarformaður lagadeildar Háskólans á Akureyri, bjó um árabil í Berlín. Í þættinum segir hann frá þeim örlagaríku dögum þegar Berlínarmúrinn féll.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Við verðum í djúpinu í þætti dagsins. Við förum á Mýrina, alþjóðlega barnabókmenntahátíð sem er nýlokið og ræðum við verkefnastjóra hátíðarinnar Veru Knútsdóttur og einn þeirra höfunda sem voru gestir á hátíðinni, bandaríska rithöfundinn, leikarann og myndhöfundinn Jessica Love. Og í djúpinu finnum við líka ítalska rithöfundinn Italo Calvino. 100 ár eru frá fæðingu hans og ný íslensk þýðing er væntanleg á bók hans Borgirnar ósýnilegu frá Brynju Cortes Andrésdóttur. Við ræðum við hana og fleiri um höfundinn og verk hans.

Viðmælendur: Vera Knútsdóttur, Jessica Love, Stefano Rosatti, Björn Halldórsson og Brynja Cortes Andrésdóttir.

Lesari: Tómas Ævar Ólafsson

Tónlist: Pista (Fresh Start) - Los Bitchos, Innan handar - Skúli Sverrisson og Magnús Jóhann.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Kastljós fjölmiðla beinist um þessar mundir að bókamessunni í Frankfurt. Fjölmargir rithöfundar og útgefendur víðsvegar að saka aðstandendur messunnar um að þagga niður í palestínskum röddum, en athöfn sem verðlauna átti palestínska höfundinum Adaniu Shibli var tekin af dagskránni vegna atburða síðustu daga í Ísrael og Palestínu. Yfir 600 höfundar og útgefendur hafa nú sett nafn sitt undir bréf sem gagnrýnir aðstandendur bókamessunnar og bókmenntaverðlaunanna LiBeraturpreis.

Við veltum þessu fyrir okkur í þætti dagsins með Kristjáni B. Jónassyni bókaútgefanda og palestínska skáldinu Mazen Maarouf. Einnig heyrum við af 17.aldar tónskáldinu Barböru Strozzi sem var hyllt sem ein af bestu söngkonum og afkastamestu tónskáldum síns tíma og af listahátíðinni Sequences sem hófst með pompi og prakt síðastliðinn föstudag.

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Aðstæður verkafólks í Kína, kolefnisfótspor, barnaþrælar í kóbaltnámum í Kongó. Það er ýmislegt sem hönnuður siðferðilega þolanlegs snjallsíma þarf að hafa í huga. Nú er í fyrsta skipti hægt að kaupa siðlega snjallsímann, snjallsíma góða fólksins, Fairphone, á Íslandi. Við pælum í snjallsímum og siðferði með Bjartmari Oddi Þey Alexanderssyni blaðamanni.

Í dag, 16. Október á Disney fyrirtækið 100 ára afmæli. Við ætlum að halda upp á það í þættinum í dag og rifja upp þætti fyrrum lestarstjórans Önnu Marsý frá árinu 2021 - Veröldin hans Walts. Í þriðja þætti í seríunni ræddi hún við Sigríði Jónsdóttur, sérfræðing á leikminjasafni Íslands og leikhúsgagnrýnanda Fréttablaðsins. Þær íhuga Disney illmenni, sem virðast öll, þegar betur er að gáð, meira og minna hinsegin.

Við spjöllum við rapparana Suavi Gualla og Lil Lowlife frá Atlanta, höfuðborg rappsins um þessar mundir, um stemninguna þar í borg, borið saman við nýja heimili þeirra Los Angeles. Þórður Ingi Jónsson ræðir við þessa meðlimi tónlistarhópsins Ball Hogg Records sem notið hefur mikillar athygli í heimi neðanjarðarrapps undanfarið.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

16. október 2023

Vígasveitir Hamas-samtakanna hafa varpað fjölda eldflauga á Tel Aviv og Jerúsalem síðustu klukkustundir. Samtökin segja árásirnar svar þeirra við árásum Ísraela á saklausa borgara.

Þó nokkrir bjuggu í iðnaðarhúsnæði í Reykjavík sem kviknaði í síðdegis. Einn var fluttur á sjúkrahús. Maður sem bjó í húsinu hljóp út þegar hann heyrði í brunabjöllu.

Úrskurðarnefnd þjóðkirkjunnar segir Agnesi M. Sigurðardóttur ekki hafa verið með umboð til að víkja Gunnari Sigurjónssyni úr embætti sóknarprests við Digraneskirkju. Nefndin fellst ekki á að biskup geti verið ráðinn með ráðningarsamningi.

Ég mun vanda mig eins vel og ég mögulega get, segir nýr fjármálaráðherra um framhald á sölu á hlut ríkisins í Íslandsbanka, það sé forgangsverkefni.

Miklar breytingar voru gerðar á norsku ríkisstjórninni í dag. Helsta ástæðan fyrir breytingunum er slakt gengi Verkamannaflokksins í nýafstöðnum sveitarstjórnarkosningum. Þrír ráðherrar hverfa úr ríkisstjórninni.

Launaþjófnaður frá aðfluttu og ungu launafólki hleypur á hundruðum milljóna króna hér á landi á hverju ári. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu ASÍ.

-------------

Sameinuðu þjóðirnar segja að heilbrigðiskerfið á Gazasvæðinu sé að hrynja fyrir augum heimsins. Hundruð tonna af hjálpargögnum bíða við landamæri Egyptalands og Gaza.

Ofbeldisgáttin 112.is varð til í covidfaraldrinum þegar erfitt var að nálgast upplýsingar í eigin persónu og yfirvöld hér líkt og víða annars staðar höfðu áhyggjur af vaxandi heimilisofbeldi og að fólk vissi ekki hvert hægt væri að leita til að fá aðstoð. Eygló Harðardóttir er verkefnastjóri afbrotavarna hjá Ríkislögreglustjóra sem hefur unnið með Neyðarlínunni að gáttinni.

Undanfarin ár hafa verið annasöm hjá Almannavarnadeild ríkislögreglustjóra. Hver stóratburðurinn rekið annan. En hvernig fylgjast Almannavarnir með með breytingum í náttúrunni, til að búa sig undir það sem verða vill. Björn Oddsson er fagstjóri hjá Almannavörnum

Umsjón: Anna Kristín Jónsdóttir. Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon. Stjórn útsendingar: Júlía Margrét Ingimarsdóttir.

Í Krakkakiljunni er fjallað um barnabækur úr öllum áttum, bæði gamlar og nýjar. Fulltrúar bókaormaráðs KrakkaRÚV koma í heimsókn til okkar, segja frá og spyrja höfundinn út í bókina.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson og Sigyn Blöndal

Í Krakkakiljunni í dag kynnumst við þremur bókum sem tilnefndar eru til bókaverðlauna barnanna á Sögum verðlaunahátíð barnanna 2021. Það eru samtals 10 bækur í tveimur flokkum, 5 íslenskar og 5 þýddar. Við heyrum viðtal við íslensku höfundana og Krakkakiljusérfræðingarnir Ísabel Dís Sheehan og Sölvi Þór Jörundsson Blöndal ræða allar bækurnar.

Bækur dagsins:

Orri óstöðvandi, bókin hennar Möggu Messi eftir Bjarna Fritzson

Öflugir strákar eftir Bjarna Fritzson

Handbók fyrir ofurhetjur, horfin eftir Elias og Agnesi Våhlund

Umsjón:

Jóhannes Ólafsson

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Tónhjólið snýst og snýst og upp koma sögur af tónlist, nýrri og gamalli. Ólíkar stefnur og straumar skjóta upp kolli og líka hljóðfæri, hugtök og túlkunarmöguleikar. Hugað verður að einhverju því sem hæst ber á tónlistarsviðinu í heimi sígildrar tónlistar og djasstónlistar á hverjum tíma.

Tónhjólið

3.þáttur - 15. október

Umsjón: Guðni Tómasson.

Tónhjólið snýst og snýst og upp koma sögur af tónlist, nýrri og gamalli. Ólíkar stefnur og straumar skjóta upp kolli og líka hljóðfæri, hugtök og túlkunarmöguleikar. Hugað verður að einhverju því sem hæst ber á tónlistarsviðinu í heimi sígildrar tónlistar og djasstónlistar á hverjum tíma.

Tónlistin í þættinum:

Leikin er tónlist af verðlaunaplötum breska tónlisartímaritsins Gramophone:

Ungur listamaður ársins: Stella Chen og Henry Kramer. Ständchen D.920 / 921 eftir Franz Schubert (úts. Mischa Elman) af plötunni Stella X Schubert.

Kammertónlitarplata ársins: Quatour Ebéne og Antonie Tamestit leika strengjakvintetta Mozarts - 2. kafli úr þriðja strengjakvintett í C-dúr

Hljómsveitarplata ársins og plata ársins: Danska þjóðarhljómsveitin undir stjórn Fabios Luisi leikur fjórða kafla úr fjórðu sinfóníu Carls Nielsen "Hinni óslökkvanlegu"

Píanóplata ársins: Krystian Zimerman tvær prelúdíur eftir Karols Szymanowski

Konseptplata ársins: Helen Charlston og Toby Carr flytja O lead me to some peaceful gloom eftir Henry Purcell.

Heiðursverðlaun ársins: Felicity Lott syngur One perfect rose eftir Seymor Barab við ljóð Dorothy Parker.

Rödd og hljómsveit: Véronique Gens og Sandrine Piau syngja dúettinn Ciel protecteur des malheureux úr Camille, ou Le souterrain eftir Nicolas Dalayrac. Le Concert de la Loge sveitin leikur undir stjórn Juliens Chauvin.

Bamberg sinfóníuhljómsveitin, sem er á leið í Hörpu í vor, leikur Liebestod úr Tristan og Isolde eftir Richard Wagnar.

Óbóleikarinn Gareth Hulse og píanóleikarinn Ian Brown leika Elegíu úr sónötu fyrir óbó og píanó eftir Francis Poulenc.

Viðmælendur:

Guja Sandholt segir frá óperudögum sem standa 19. - 29. október en allar nánari upplýsingar eru á operudagar.is

Brot úr viðtali frá 2018 við Veronique Gens sem er listamaður ársins í sígildri tónlist samkvæmt Gramophone.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Saman gegn sóun, Úrvinnslusjóður, Sorpa og Tækniskólinn stóðu um helgina fyrir svokölluðu tækjaþoni þar sem nokkur teymi öttu kappi og reyndu að finna leiðir til að nýta raftæki betur - en raftækjasóun hér á landi er með því mesta sem gerist. Við ræðum við Birgittu Steingrímsdóttur og Hildi Mist Friðjónsdóttur, sérfræðinga í teymi hringrásarhagkerfis á Umhverfisstofnun um tækjaþonið og verðlaunatillöguna.

Samfélagið hefur undanfarið fjallað um ópíóíðafaraldurinn, og við höldum því áfram. Í dag heyrum við í Valgerði Rúnarsdóttur, yfirlækni á Vogi.

Málfarsmínúta - víla og díla.

Heimsókn á Þjóðskjalasafnið.

Skáldsagan Í sama klefa var gefin út árið 1981. Sögumaður leitar að minningargreinum í blöðunum um Salóme Kjartansdóttur án árangurs, löngu eftir að þau voru samskipa suður og lentu í sama klefa.

Jakobína Sigurðardóttir les skáldsögu sína.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

30 ár eru síðan byrjað var að bjóða upp á kennaranám við Háskólann á Akureyri. Deildin hefur stækkað og þróast í takt við tímann og námsframboðið orðið fjölbreyttara. Til að segja okkur frá þessum tímamótum og almennt frá starfsemi Kennaradeildar HA kom til okkar Birna María Brattberg Svanbjörnsdóttir deildarforseti Kennaradeildarinnar.

Við fengum vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag og í þetta sinn ber hann vinkilinn við skúringar og skemmtileg lög.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var svo Smári Gunnarsson kvikmyndagerðarmaður, en hann frumsýndi nýlega hjartnæmu heimildarmyndina Heimaleikurinn og hlaut hún áhorfendaverðlaunin á Skjaldborgarhátíðinni og einni áhorfendaverðlaunin á heimilda- og stuttmyndahátíðinni Nordisk Panoraama. En hann sagði okkur í dag frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Smári talaði um eftirfarandi bækur:

Játningar Ágústínusar e. Ágústínus frá Hippó, þýðandi Sigurbjörn Einarsson

Húsið e. Stefán Mána

The Elephant to Hollywood e. Michael Caine

Tár, bros og takkaskór e. Þorgrím Þráinsson

TÓNLIST Í ÞÆTTINUM Í DAG:

Tipp topp / Prins Póló (Svavar Pétur Eysteinsson)

Flikk flakk / Halli og Laddi (Fred Morgan og Þórhallur Sigurðsson)

Tomorrow Never Knows / The Beatles (John Lennon & Paul McCartney)

UMSJÓN: GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Aðstæður verkafólks í Kína, kolefnisfótspor, barnaþrælar í kóbaltnámum í Kongó. Það er ýmislegt sem hönnuður siðferðilega þolanlegs snjallsíma þarf að hafa í huga. Nú er í fyrsta skipti hægt að kaupa siðlega snjallsímann, snjallsíma góða fólksins, Fairphone, á Íslandi. Við pælum í snjallsímum og siðferði með Bjartmari Oddi Þey Alexanderssyni blaðamanni.

Í dag, 16. Október á Disney fyrirtækið 100 ára afmæli. Við ætlum að halda upp á það í þættinum í dag og rifja upp þætti fyrrum lestarstjórans Önnu Marsý frá árinu 2021 - Veröldin hans Walts. Í þriðja þætti í seríunni ræddi hún við Sigríði Jónsdóttur, sérfræðing á leikminjasafni Íslands og leikhúsgagnrýnanda Fréttablaðsins. Þær íhuga Disney illmenni, sem virðast öll, þegar betur er að gáð, meira og minna hinsegin.

Við spjöllum við rapparana Suavi Gualla og Lil Lowlife frá Atlanta, höfuðborg rappsins um þessar mundir, um stemninguna þar í borg, borið saman við nýja heimili þeirra Los Angeles. Þórður Ingi Jónsson ræðir við þessa meðlimi tónlistarhópsins Ball Hogg Records sem notið hefur mikillar athygli í heimi neðanjarðarrapps undanfarið.