Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Ása Laufey Sæmundsdóttir flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Sameinuðu þjóðirnar voru stofnaðar til þess að viðhalda friði og öryggi í heiminum, og öryggisráðið á þar að leika lykilhlutverk. Þrátt fyrir góðan ásetning hafa stríð geisað í heiminum og ýmsir gagnrýna aðgerðaleysi. Svanhildur Þorvaldsdóttir lektor við stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands er sérfræðingur í málefnum Sameinuðu þjóðanna.

Björn Malmquist, fréttamaður í Brussel, fór yfir það sem er efst á baugi í dag og fjallaði um Evrópuþingið og þingveturinn fram undan en kjörtímabili sitjandi þings lýkur í vor.

Einkabíllinn er vinsælasti ferðamáti Reykvíkinga, en ferðunum með honum hefur fækkað síðustu ár. Þetta kemur fram í könnun á ferðavenjum borgarbúa, sem var kynnt fyrir helgi. Guðbjörg Lilja Erlendsdóttir, samgöngustjóri Reykjavíkurborgar, ræddi samgöngur vítt og breitt.

Tónlist:

Magnús Eiríksson, Kristján Kristjánsson Tónlistarm., KK og Maggi Eiríks - Sestu hérna hjá mér ástin mín.

Brimkló - Síðasta sjóferðin.

Villi Valli - Georgia on my mind.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Margrét rifjar upp sýninguna þar sem hún kom fram í Slipper room klúbbnum í New York og þeim ljósmyndum eftir Árna Sæberg sem birtust í Morgunblaðinu. Myndirnar vöktu mikla athygli enda frábærar myndir. Það voru samt ekki allir jafn hrifnir og sumir skrifuður andstyggilegar athugasemdir. Að því sögðu ræddi Margrét um það hvað margir hafa skoðun á henni og útliti hennar.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Nýlega var stofnaður kjarahópur á vegum Félags eldri borgara á Akureyri en hópnum er ætlað að vinna að framgangi kjaramála félagsmanna á Akureyri og hafa áhrif á stefnu Landssambands eldri borgara er varðar réttinda- og kjaramál. Formaður hópsins er Björn Snæbjörnsson, fyrrverandi formaður Starfsgreinasambandsins og fyrrverandi formaður stéttarfélagsins Einingar-Iðju. Björn var gestur Mannlega þáttarins í dag og sagði betur frá markmiðum og tilgangi hópsins.

Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga, eins og flesta mánudaga. Í dag lagði Guðjón vinkilinn við jeppamenningu og almenningssamgöngur í þéttbýli.

Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Fríða Brá Pálsdóttir sjúkraþjálfari. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur eða höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Fríða Brá talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Að telja upp í milljón e. Önnu Hafþórsdóttur

Tough Women, adventure stories, ritstj. Jenny Tough

A little life e. Hanya Yanagihara

The Neurobiology of We e. Daniel Siegel

Thru Hiking Will Break Your Heart e. Carrot Quinn

Tónlist í þættinum

Ennþá man ég hvar / Góss (Andersen & Dam, ísl.texti Bjarni Guðmundsson)

Komdu í kvöld / Ragnar Bjarnason (Jón Sigurðsson)

Ég vil fara upp í sveit / Ellý Vilhjálms (Carasella, Danpa, Sciorilli, Bonagura, ísl. Texti Jón Sigurðsson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Þorvaldur Víðisson prestur.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Kona um fertugt situr í gæsluvarðhaldi eftir að karlmaður á sextugsaldri fannst látinn í fjölbýlishúsi í austurborg Reykjavíkur á laugardagskvöld.

Ein fjölmennustu réttarhöld Íslandssögunnar eru hafin. Tuttugu og fimm sakborningar og nærri þrjátíu vitni gefa skýrslu í Bankastræti Club-málinu. Réttað er í veislusal í Grafarholti.

Nýtt fangelsi verður reist þar sem Litla-Hraun stendur, eftir að ítarleg skoðun á húsnæðinu leiddi í ljós að dýrara yrði að laga það en að reisa nýtt. Kostnaður við bygginguna er talinn um sjö milljarðar króna.

Dómur yfir manni sem játaði heimilisofbeldi en sætir engri refsingu vekur spurningar um túlkun dómara á hvað teljist skaðleg refsing, segir lögmaður.

Flóttamenn streyma frá Nagorno-Karabakh til Armeníu eftir að Aserar náðu völdum í héraðinu í síðustu viku.

Jarðskjálftahrina hófst í gær við Geitafell sunnan Þrengsla, um fimmtíu skjálftar hafa mælst þar síðasta sólarhringinn, þeir stærstu þrír komma tveir af stærð.

Sjúkrahúsið á Akureyri hefur haft bráðalækni í fjarvinnu frá Bandaríkjunum. Yfirlæknir segir hafa reynst erfitt að manna stöður á spítalanum, en þessi nýjung hafi reynst vel.

Þingforseti Kanada hefur beðist afsökunar á að hafa hyllt níutíu og átta ára gamlan úkraínskan hermann sem barðist með nasistum í seinni heimsstyrjöld. Hann hafi ekki þekkt fortíð hermannsins.

Daglegur fréttaskýringaþáttur sem varpar nýju ljósi á það sem efst er á baugi og stundum það sem verðskuldar meiri athygli.

Í dag förum við til Þýskalands, út í skóglendi Berlínarborgar, þar sem knattspyrnuliðið Union Berlín hefur aðsetur.

Þú þarft ekki að vera sérfræðingur í íþróttinni til að hrífast af þessari sögu. Þú þarft ekki einu sinni að hafa áhuga á fótbolta.

Við ætlum að heyra sögu af frekar glötuðu liði sem ekki alls fyrir löngu strögglaði í fjórðu deild þýska boltans en tekur nú þátt í toppbaráttu í Bundesligunni og er komið alla leið í Meistaradeildina. Einar Örn Jónsson íþróttafréttamaður segir okkur frá Union Berlin.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Við tölum um rjúpuna í þætti dagsins. Staða rjúpnastofnsins hefur ekki verið góð undanfarin ár. Í sumar var viðkoma rjúpu mæld um allt land og ungar taldir. Niðurstaðan bendir til þess að ástand stofnsins sé síst að batna. Við ætlum að ræða þetta við Ólaf Karl Nielsen fuglafræðing hjá Náttúrufræðistofnun Íslands.

Frá árinu 2017 hafa bankarnir rekið sameiginlegt seðlaver á háleynilegum stað á höfuðborgarsvæðinu. Þar er höndlað með háar fjárhæðir, tekið við peningum, þeir taldir og svo sendir aftur út í hringrásina. Við fengum að skoða starfsemina og ræddum við Ragnhildi Geirsdóttur forstjóra reiknistofu bankanna, Eystein Jónsson sem er yfir seðlaveri og fleiri starfsmenn.

Málfarsmínútan er á sínum stað og við fáum heimsókn úr safni RÚV. Það er Helga Lára Þorsteinsdóttir safnstjóri sem rifjar upp spennandi upptökur úr safninu.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum verður ferðast á fáfarnar en áhugaverðar slóðir vítt og breitt um veröldina. Saga hvers staðar verður rakin og tónlist tengd honum leikin. Í hverjum þætti verður rætt við fólk sem hefur ferðast um viðkomandi land og það segir frá þeim áhrifum sem það varð fyrir af náttúru og menningu. Netfang þáttarins: <a href="mailto:[email protected]">[email protected]</a>

Umsjón Magnús R. Einarsson. Þættirnir eru einnig á Hlaðvarpi Rúv <a href="http://www.ruv.is/podcast"> HLAÐVARP RÚV</a>

Umsjónarmaður segir frá Gvæjana í Suður Ameríku.

Umsjón: Magnús Einarsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Bara bækur fara í heimsókn til rithöfundarins Sigurlín Bjarneyjar Gísladóttur. Það verður reglulegur liður í þættinum að ræða við rithöfunda sem lesendur, gramsa í bókahillunni þeirra og fá að vita hvað þeir eru að lesa.

Íransk-bandaríska ljóðskáldið Kaveh Akbar verður einnig gestur í þættinum. Kaveh er stórstjarna á sviði ljóðlistar vestanhafs en bækur hans Calling a wolf a wolf og Pilgrim bell hafa slegið í gegn og fengið frábærar viðtökur lesenda og gagnrýnenda. Kaveh var staddur hér á landi og í þætti dagsins ræðir hann ljóðlist og bænir, tungumálaskilning, baráttu við fíkn og leitina að guði. Við fáum líka lestur á ljóði hans My Empire eða Heimsveldið mitt eins og það heitir í þýðingu Þórdísar Helgadóttur sem snarað hefur nokkrum af ljóðum Kaveh yfir á íslensku.

Viðmælendur: Sigurlín Bjarney Gísladóttir, Þórdís Helgadóttir og Kaveh Akbar.

Tónlist: Pista (Fresh Start) - Los Bitchos, Speak softly now - Skúli Sverrisson og Óskar Guðjónsson.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

Kvikmyndin Liczba doskonala eða Hin fullkomna tala úr smiðju pólska kvikmyndagerðarmannsins Krzysztof Zanussi verður sýnd nú á miðvikudag á Pólskum kvikmyndadögum sem haldnir eru þessa dagana í áttunda sinn í Bíó Paradís. Myndin lætur sig varða stóru spurningarnar um formgerð heimsins, kærleikan, guð og dauðann. Við heyrum í leikstjóra myndarinnar í þætti dagsins. Árni Már Viðarsson opnaði fyrir helgi myndlistarsýninguna Húsvörðurinn á hinu sögufræga kaffihúsi Mokka við Skólavörðustíg en hann hefur vakið athygli undanfarin ár fyrir olíumálverk sín, seríu af öldum sem eru keimlíkar en ólíkar. Júlía Aradóttir mun ræða við Árna í þætti dagsins. Og nýr leikhúsrýnir Víðsjár, Trausti Ólafsson, rýnir í leikverkið Með Guð í vasanum sem frumsýnt var á fjölum Borgarleikhússins um helgina.

Útvarpsfréttir.

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Kristján Guðjónsson snýr aftur í Lestina eftir nokkurra mánaða dvöl í höfuðborg leðurstuttbuxna og stórra bjórkrúsa, München.

Hann ræðir við þýsk-íslensku myndlistarkonuna Katrínu Agnesi Klar sem búsett í Bæjaralandi þar sem hún starfar við Myndlistarakademíuna, Akadmie der bildende Kunst. Við röltum um skólann með Katrínu og ræðum um listnám og listsköpun á Íslandi og í München, og mismunandi afstöðu til fegurðarinnar á þessum tveimur stöðum.

Fjölmiðlamógúllinn Rubert Murdoch hefur stigið til hliðar úr stjórn fjölmiðlaveldis síns. Hann hefur átt og stýrt fjölda fjölmiðlai, The Sun, Fox News, The Times, New York Post, og þannig haft gríðarleg áhrif á þróun fjölmiðla undanfarna áratugi. Veldi Murdochs og barátta barna hans um hver tæki við var viðfangsefni sjónvarpsþáttanna Succession. Við ræðum um brotthvarf Murdochs og erfingja krúnunnar.

Hvernig upplifðu börn hrunið? Eftir rétt rúma viku verðaliðin fimmtán ár frá því Glitnir var þjóðnýttur, svo voru sett neyðarlög, Guð átti að blessa Ísland og enginn vissi hvað kæmi næst. Óvissan var í hámarki þarna um mánaðamótin september/október 2008 en 2018 köfuðu þau Guðni Tómasson og Þorgerður E. Sigurðardóttir ofan í þetta tímabil í þáttunum Nokkrir dagar í frjálsu falli. Í þættinum sem við heyrum í dag heyrum við hvernig börn upplifðu þessa afdrifaríku daga.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Kona hefur verið úrskurðuð í gæsluvarðhald til miðvikudags, vegna rannsóknar á andláti karls í Reykjavík á laugardag.

Skipulagsmál hjá borginni urðu til þess að bygging hjúkrunarheimilis í Grafarvogi hefur tafist um tvö ár. Borgin segist tilbúin.

Enn bætir í straum flóttamanna frá Nagorno-Karabakh til Armeníu.

54 gefa skýrslu í réttarhöldunum sem kennd eru við Bankastræti Club og hófust í dag.

40% eldri borgara segjast ekki finna til einmanaleika, en 6% segjast vera gífurlega einmana. Þetta eru niðurstöður könnunar sem Félagsvísindastofnun HÍ gerði fyrir félagsmálaráðuneytið. Fleiri upplifa tilfinningalegan einmanaleika en félagslegs einmanaleika, það er sakna náinna samskipta við fólk. Valdís Ólafsdóttir hafði varla tíma til að koma í stutt viðtal þegar Spegillinn rakst á hana um helgina. Hún er 87 ára og hefur nóg fyrir stafni. Hún segir að eldra fólk verði að drífa sig af stað ef það er einmana, annars grotni það niður. Það þýði ekkert að ?setjast á rassgatið og horfa út í loftið?.

Ástandið á Litla-Hrauni er verra nú en það var fyrir tíu árum segir fangelsismálastjóri og húsnæðið sjálft gerir til dæmis ómögulegt að skilja fanga að og hefta flæði fíkniefna um fangelsið. Hann segir löngu tímabært að byggja nýtt fangelsi sem verði ekki geymsla eða ?letigarður fyrir slæpingja? heldur staður þar sem hægt er að byggja fólk upp.

Ráðamenn í Íran keppast við að bæta samskiptin við nágrannaríki í Miðausturlöndum. Friðarsamkomulag milli Ísraelsmanna og Sádi-Araba kann að veða undirritað í byrjun næsta árs.

Umsjónarmaður Spegilsins var Ragnhildur Thorlacius. Tæknimaður var Mark Eldred. Annalísa Hermannsdóttir stjórnaði fréttaútsendingu.

Í Krakkakiljunni er fjallað um barnabækur úr öllum áttum, bæði gamlar og nýjar. Fulltrúar bókaormaráðs KrakkaRÚV koma í heimsókn til okkar, segja frá og spyrja höfundinn út í bókina.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson og Sigyn Blöndal

Í Krakkakiljunni í dag kynnumst við þeim bókum sem tilnefndar eru til bókaverðlauna barnanna á Sögum verðlaunahátíð barnanna 2021. Það eru 10 bækur, 5 íslenskar bækur og 5 þýddar. Við heyrum viðtal við íslensku höfundana og Krakkakiljusérfræðingarnir Ísabel Dís Sheehan og Sölvi Þór Jörundsson Blöndal ræða allar bækurnar.

Bækur dagsins

Hetja eftir Björk Jakobsdóttir

Hundman, Taumlaus eftir Dav Pilkey í þýðingu Bjarka Karlssonar

Umsjón:

Jóhannes Ólafsson

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Hljóðritanir frá sumartónlistarhátíðum víðs vegar að úr Evrópu.

Hljóðritun frá tónleikum Mozarteum hljómsveitarinnar í Salzborg sem fram fóru á Salzborgarhátíðinni, 30. júlí s.l.

Á efnisskrá eru verk eftir Wolfgang Amadeus Mozart.

Einleikari: Seong-Jin Cho píanóleikari.

Stjórnandi: Ivor Bolton.

Umsjón: Guðni Tómasson.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Við tölum um rjúpuna í þætti dagsins. Staða rjúpnastofnsins hefur ekki verið góð undanfarin ár. Í sumar var viðkoma rjúpu mæld um allt land og ungar taldir. Niðurstaðan bendir til þess að ástand stofnsins sé síst að batna. Við ætlum að ræða þetta við Ólaf Karl Nielsen fuglafræðing hjá Náttúrufræðistofnun Íslands.

Frá árinu 2017 hafa bankarnir rekið sameiginlegt seðlaver á háleynilegum stað á höfuðborgarsvæðinu. Þar er höndlað með háar fjárhæðir, tekið við peningum, þeir taldir og svo sendir aftur út í hringrásina. Við fengum að skoða starfsemina og ræddum við Ragnhildi Geirsdóttur forstjóra reiknistofu bankanna, Eystein Jónsson sem er yfir seðlaveri og fleiri starfsmenn.

Málfarsmínútan er á sínum stað og við fáum heimsókn úr safni RÚV. Það er Helga Lára Þorsteinsdóttir safnstjóri sem rifjar upp spennandi upptökur úr safninu.

Sögumaður er ungur að aldri, kynnir sig svo að hann sé „einn þessara stráka sem fara norður á síld á sumrin, dóla suður á haustin og finna sér eitthvað að gera, leigja sér herbergi og eiga sér ef til vill stúlku útí bæ. Oftast blankir en stöku sinnum með morð fjár í vasanum".”

Haustið þegar sagan gerist verður sögumaður samskipa sérkennilegum dávaldi á leiðinni suður. Hann hlynnir að dávaldinum sjóveikum og þegar þeir hittast síðar í Reykjavík, réttir sá síðarnefndi að piltinum nafn og heimilisfang konu sem hefur leigt út herbergi. Þar með er ungi maðurinn stiginn inn í framandlegan heim. Dyr standa opnar kom út árið 1960. Jökull Jakobsson samdi nokkrar skáldsögur, en er þekktastur af leikritum sínum og var líka kunnur blaða- og útvarpsmaður. Hann fæddist 14. september 1933, fyrir 90 árum, en lést 25. apríl 1978. Hljóðritun frá árinu 1974.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Nýlega var stofnaður kjarahópur á vegum Félags eldri borgara á Akureyri en hópnum er ætlað að vinna að framgangi kjaramála félagsmanna á Akureyri og hafa áhrif á stefnu Landssambands eldri borgara er varðar réttinda- og kjaramál. Formaður hópsins er Björn Snæbjörnsson, fyrrverandi formaður Starfsgreinasambandsins og fyrrverandi formaður stéttarfélagsins Einingar-Iðju. Björn var gestur Mannlega þáttarins í dag og sagði betur frá markmiðum og tilgangi hópsins.

Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga, eins og flesta mánudaga. Í dag lagði Guðjón vinkilinn við jeppamenningu og almenningssamgöngur í þéttbýli.

Svo var það lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Fríða Brá Pálsdóttir sjúkraþjálfari. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur eða höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Fríða Brá talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Að telja upp í milljón e. Önnu Hafþórsdóttur

Tough Women, adventure stories, ritstj. Jenny Tough

A little life e. Hanya Yanagihara

The Neurobiology of We e. Daniel Siegel

Thru Hiking Will Break Your Heart e. Carrot Quinn

Tónlist í þættinum

Ennþá man ég hvar / Góss (Andersen & Dam, ísl.texti Bjarni Guðmundsson)

Komdu í kvöld / Ragnar Bjarnason (Jón Sigurðsson)

Ég vil fara upp í sveit / Ellý Vilhjálms (Carasella, Danpa, Sciorilli, Bonagura, ísl. Texti Jón Sigurðsson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GÍGJA HÓLMGEIRSDÓTTIR

Fjallað er fordómalaust um menningu samtímans í öllum sínum fjölbreytileika, samfélagsmiðla, dægurmenningu, allt sem mótar líf okkar hér og nú og speglar frá degi til dags.

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Bjarni Daníel Þorvaldsson.

Kristján Guðjónsson snýr aftur í Lestina eftir nokkurra mánaða dvöl í höfuðborg leðurstuttbuxna og stórra bjórkrúsa, München.

Hann ræðir við þýsk-íslensku myndlistarkonuna Katrínu Agnesi Klar sem búsett í Bæjaralandi þar sem hún starfar við Myndlistarakademíuna, Akadmie der bildende Kunst. Við röltum um skólann með Katrínu og ræðum um listnám og listsköpun á Íslandi og í München, og mismunandi afstöðu til fegurðarinnar á þessum tveimur stöðum.

Fjölmiðlamógúllinn Rubert Murdoch hefur stigið til hliðar úr stjórn fjölmiðlaveldis síns. Hann hefur átt og stýrt fjölda fjölmiðlai, The Sun, Fox News, The Times, New York Post, og þannig haft gríðarleg áhrif á þróun fjölmiðla undanfarna áratugi. Veldi Murdochs og barátta barna hans um hver tæki við var viðfangsefni sjónvarpsþáttanna Succession. Við ræðum um brotthvarf Murdochs og erfingja krúnunnar.

Hvernig upplifðu börn hrunið? Eftir rétt rúma viku verðaliðin fimmtán ár frá því Glitnir var þjóðnýttur, svo voru sett neyðarlög, Guð átti að blessa Ísland og enginn vissi hvað kæmi næst. Óvissan var í hámarki þarna um mánaðamótin september/október 2008 en 2018 köfuðu þau Guðni Tómasson og Þorgerður E. Sigurðardóttir ofan í þetta tímabil í þáttunum Nokkrir dagar í frjálsu falli. Í þættinum sem við heyrum í dag heyrum við hvernig börn upplifðu þessa afdrifaríku daga.