Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Maður vill að líf hans, þótt hans líf hafi bara verið inn í mér, þýði eitthvað segir Hólmfríður Anna um soninn sem hún missti á 34.viku meðgöngu. Eftir áfallið ákvað hún að læra sálgæslu, þegar hún áttaði sig á hve margir lenda í erfiðum áföllum og hvaða áhrif það getur haft á fólk og samfélagið allt.

Umsjón: Sigurlaug Margrét Jónasdóttir.

Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Þór Hauksson flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Skipaflutningar losa 2,5 prósent af gróðurhúsalofttegundum í heiminum. Orkuskipti á sjó eru því þýðingarmikil í baráttu gegn loftslagsbreytingum. Íslensk fyrirtæki eru í meirihluta nýs orkuskiptaverkefnis sem hlaut á dögunum tæplega 1,5 milljarða króna styrk til þróunar. Kjartan Due Nielsen og Óskar Svavarsson eru hluti af þessu verkefni og þeir komu til okkar.

Friður er í forgangi í formennskutíð Íslands í Norrænu ráðherranefndinni, en upphafsviðburður formennskunnar var haldinn í gær. Auður Hauksdóttir prófessor emeríta í dönsku hélt erindi um norræna samvinnu og stöðu Norðurlandanna í heiminum. Hún ræddi þau mál við okkur.

Og í lok þáttar hringdum við austur í Fljótsdalshrepp, þar sem Lárus Heiðarsson tók fyrr í vikunni við oddvitastól. Um hundrað manns búa í hreppnum, sem er sá langfámennasti á Austurlandi. Lárus sagði okkur frá lífinu og tilverunni og verkefnunum framundan.

Umsjónarmenn Morgunvaktarinnar eru Bogi Ágústsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Tónlist:

Lady Jane - Rolling Stones

Moonlight serenade - Glenn Miller and his orchestra

Bourée - Jethro Tull

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Í þættinum er fjallað um rússneska kjarnorkukafbátinn Kúrsk, sem sökk í Barentshafi í ágúst 2000, og tilraunir Rússlands og erlendra ríkja til að bjarga áhöfn hans af hafsbotni í tæka tíð.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Margrét Erla Maack. Hún hefur unnið í fjölmiðlum, sjónvarpi og útvarpi, hér á RÚV og nú á Hringbraut. Hún er skemmtikraftur, burleskdís, plötusnúður, karaókískrímsli og spurningaljón og athafnastjóri hjá Siðmennt, móðir og kærasta. Við fengum að vita í þættinum hvar hún er fædd og uppalin og ræddum ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag.

Og í matarspjalli dagsins sat Margrét Erla Maack föstudagsgestur áfram með okkur og við fengum að vita hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hver hennar uppáhaldsmatur er. Og Margrét sagði okkur líka frá skemmtilegri jólamatarhefð í hennar fjölskyldu.

Tónlist í þættinum í dag:

Græna byltingin / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson)

Gloria / Laura Branigan (Giancarlo Bigazzi, Trevor Veitch, Umberto Tozzi)

Try Me / Esther Philips (Scott & Radcliff)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Albert Eiríksson matarbloggari og aðstoðarskólastjóri

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Miklar umbætur þarf að gera á bráðaþjónustu í landinu, að því er fram kemur í skýrslu viðbragðsteymis heilbrigðisráðherra. Pottur virðist víða brotinn en lagðar eru til ýmsar breytingar sem margar eru einfaldar og ekki dýrar.

Skurðaðgerðum á Sjúkrahúsinu á Akureyri verður fækkað um tæp þrjátíu prósent vegna manneklu, að minnsta kosti út mánuðinn. Forstjóri sjúkrahússins segir ljóst að biðlistar lengist.

Fulltrúar Vinnumálastofnunar og Grindavíkurbæjar funduðu í morgun um vistun flóttamanna á hóteli í bænum, en deilt hefur verið um hvort það sé heimilt. Forstjóri Vinnumálastofnunar er bjartsýn á að lausn náist.

Rússar segjast hafa náð bænum Soldar í austurhluta Úkraínu. Úkraínsk stjórnvöld vísa þessu á bug og segja harða bardaga enn geisa um bæinn.

Fulltrúar í minnihluta bæjarstjórnar Akureyrarbæjar segja dapurlegt að ekki sé gert ráð fyrir fjölgun félagslegra íbúða á árinu. Langur biðlisti er eftir félaglegu húsnæði á Akureyri.

Tónlistarkonan Lisa Marie Presley, einkabarn Elvis Presley, er látin 54 ára að aldri. Banamein hennar hefur ekki verið staðfest en bandarískir miðlar segja að hún hafi farið í hjartastopp.

Landsliðsfyrirliðinn Sara Björk Gunnarsdóttir er hætt að spila með íslenska landsliðinu í fótbolta. Hún er leikjahæsti leikmaður í sögu liðsins.

Íslenska karlalandsliðið í handbolta getur tryggt sig áfram í milliriðla á HM með sigri á Ungverjalandi á morgun. Liðið vann Portúgal með fjórum mörkum í gærkvöldi.

Daglegur fréttaskýringaþáttur sem varpar nýju ljósi á það sem efst er á baugi og stundum það sem verðskuldar meiri athygli.

Hann hefur setið í fangelsi í tvígang, hann er alinn upp í sárri fátækt og barnamergð, hann lærði að lesa þegar hann var 10 ára og seldi hnetur og burstaði skó í barnæsku til að hafa í sig og á. Hann er nýsestur á forsetastól í annað sinn, rígfullorðinn, forseti 215 milljóna manna. Í Þetta helst í dag er fjallað um Lula da Silva forseta Brasilíu.

Ragnhildur Thorlacius sér um þáttinn.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Við verðum með annan fótinn hér á Vestfjörðum, nánar tiltekið á Flateyri við Önundarfjörð. Við höfum komið okkur fyrir í bókabúðinni þar, en hún er sögð vera elsta upprunalega verslun á Íslandi. Við ætlum að spjalla við kaupmanninn, Eyþór Jóvinsson, sem er langafabarn stofnanda verslunarinnar ?Bræðranna Eyjólfsson?.

Við ætlum svo að ræða um tröll, sérstaklega skessur, birtingarmyndir þeirra, hvað þær geta táknað, hver merking þeirra er og hvernig henni er beitt. Það mættu tröll, sérstaklega ein skessa, á þrettándahátíð Eyjamanna fyrir viku - og það er búið að kýta töluvert yfir því hvað hún táknaði, hvort þarna var á ferð húmor eða rasismi, kvenfyrirlitning, persónuníð. Til að rýna í allar þessar ólíku og flóknu táknmyndir kemur til okkar skessufræðingur, þjóðfræðingurinn Dagrún Ósk Jónsdóttir, og ræðir um rasisma, kvenfyrirlitningu, vald, húmor - og tröll.

Málfarsmínúta

Rætt við sérfræðing hjá Hafrannsóknarstofnun sem les í kvarnir til aldursgreina fiska, frekar flókið ferli en afskaplega forvitnilegt, og það mun koma ykkur á óvart hvað sumir fiskar verða gamlir, Aðalbjörg Jónsdóttir heitir hún og er í dýraspjallinu í dag.

Útvarpsfréttir.

Þáttaröð um geðheilbrigðismál.

Umsjón: Guðrún Hálfdánardóttir.

Í þessum fjórða þætti af sex verður fjallað um nauðungarvistanir, bæði útfrá sjónarhorni þeirra sem starfa á geðdeildum og þeirra sem hafa verið nauðungarvistaðir.

Viðmælendur í þættinum eru Elín Atim, sem situr í stjórn Geðhjálpar, Guðrún Dóra Bjarnadóttir, yfirlæknir á meðferðardeild geðrofssjúkdóma, Jóhanna Þórisdóttir, hjúkrunardeildarstjóri á bráðageðdeild og Páll Matthíasson geðlæknir.

Umsjón: Guðrún Hálfdánardóttir, Margrét Manda Jónsdóttir og Tómas Hrafn Ágústsson.

Útvarpsfréttir.

Blanda er þemað í þessum þætti. Það má blanda ýmsu saman og blöndur er víða að finna í lífi hvers manns. Við fáum áfenga blöndu af humlum og geri á Ísafirði, blöndum krem og smyrsl í Hafnarfirði og svo er það sjálf Blanda sem rennur út í hafið. Allt þetta skoðum við í þessum síðasta þætti vertíðarinnar. Inslög unnu Ágúst Ólafsson, Dagur Gunnarsson og Halla Ólafsdóttir.

Umsjón: Dagur Gunnarsson

Þáttur dagsins er helgaður alþýðuhetjunni Moniku Helgadóttur og heimaslóðum hennar, Merkigili í Austurdal í Skagafirði. Sögu Moniku þekkja margir. Bóndinn, ekkjan, íslenska sveitakonan sem bjó ásamt átta börnum sínum, sjö dætrum og einum syni, á afskekktum bæ í innsveitum Skagafjarðar, í Austurdal, þar sem Austari-Jökulsá rennur straumþung niður. Hrikaleg gljúfur og gil einkenna landslagið og samgöngur að bænum voru erfiðar, jafnvel lífshættulegar, sérstaklega þegar farið var um hið hrikalega Merkigil, gilið sem bærinn er kenndur við. Á þessum afskekkta stað byggði Monika upp myndarlegt bú og varð landsþekkt og dáð, sérstaklega eftir að ævisaga hennar, Konan í dalnum og dæturnar sjö, eftir Guðmund G. Hagalín kom út árið 1954, þegar Monika var aðeins 53 ára gömul. Þátturinn var áður á dagskrá 2. september 2022.

Viðmælandi er Ingibjörg Elín Jónasdóttir, leiðsögumaður.

Í þættinum hljóma brot úr:

Kona er nefnd, viðtal Indriða G. Þorsteinssonar við Moniku frá árinu 1973.

Konan í dalnum, viðtal Guðrúnar Guðlaugsdóttur við Moniku frá árinu 1981.

Konan í dalnum og dæturnar sjö eftir Guðmund G. Hagalín, útvarpssaga í flutningi Sigríðar Hagalín leikkonu frá árinu 1988.

Í lok þáttar er lesið stutt brot úr eftirmála ævisögu Moniku frá árinu 2017.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínill vikunnar er platan Diz and Getz með Dizzy Gillespie og Stan Getz, sem var hljóðrituð árið 1953. Dizzy Gillespie blæs í trompet og Stan Getz í tenór saxófón. Þeir sem spila með þeim eru píanóleikarinn Oscar Peterson, kontrabassaleikarinn Ray Brown, gítarleikarinn Herb Ellis og trommuleikarinn Max Roach.

Hlið 1

1. It Don't Mean A Thing (If It Ain't Got That Swing)

2. I Let A Song Go Out Of My Heart

3. Exactly Like You

4. It's The Talk Of The Town

Hlið 2

1. Impromptu

2. Girl Of My Dreams

3. Siboney (Part I)

4. Siboney (Part II)

Útvarpsfréttir.

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Spegillinn föstudaginn 13. janúar 2023

Umsjónarmaður: Ásgeir Tómasson

Tæknimaður: Mark Eldred

Stjórn útsendingar: Ingibjörg Sara Guðmundsdóttir

Í dag var gefin út skýrsla um bráðaþjónustu í heilbrigðiskerfinu á Íslandi. Í skýrslunni eru lagðar fram 39 tillögur að breytingum og umbótum sem hægt er að ráðast í á næstu árum á ýmsum sviðum eins og mönnun, sjúkraflutningum, þjónustu utan höfuðborgarsvæðisins. Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra segir mikinn feng í þessari nýju skýrslu. Hægt sé að hrinda mörgum þeirra í framkvæmd hratt og örugglega. Bjarni Rúnarsson ræddi við Willum og Jón Magnús Kjartansson, sérfræðing í bráðalækningum leiddi vinnu teymisins sem gerði skýrsluna.

Foreldrar barna í Hafnarfirði sem hafa ekki fengið leikskólapláss geta sótt um heimgreiðslur upp á rúmlega hundrað þúsund krónur á mánuði. Rósa Guðbjartsdóttir bæjarstjóri telur mikilvægt að fjölga valkostum foreldra.

Repúblikanar á Bandaríkjaþingi krefjast þess nú að forsetinn Joe Biden opinberi upplýsingar um alla þá sem hafi sótt hann heim í Delaware, þar sem nokkur leyniskjöl hafa fundist undanfarnar vikur.

Bandarískum yfirvöldum hafa borist yfir 350 tilkynningar um fljúgandi furðuhluti síðan í mars 2021. Engar skýringar hafa fundist á um helmingi tilkynninganna.

Reykjavíkurborg og félagið Berjaya Land Berhad hafa gert með sér viljayfirlýsingu um gerð skipulags fyrir Kýrhólaflóa við Skálafell þar sem félagið hyggst reisa fimm stjörnu hótel með heilsulind, baðlóni og tengdri starfsemi. Viljayfirlýsingin var kynnt í borgarráði í gær. Kristín Sigurðardóttir sagði frá.

Sprenging varð í dag í gasleiðslu nærri bænum Pasvalys í norðurhluta Litháen.

Snjór hefur verið fluttur í Geirsnefið við Elliðaárvog í stórum stíl að undanförnu til að greiða leið vegfarenda höfuðborgarsvæðisins. Svava S. Steinarsdóttir heilbrigðisfulltrúi Reykjavíkurborgar segir að reynt sé að draga úr mengun með því að leyfa ekki að snjónum sé sturtað beint í sjóinn. Haukur Holm ræddi við hana.

Varaskeifa eða Spare, ævisaga Harrys Bretaprins, hefur slegið öll sölumet. Bókin kom út á þriðjudaginn og á vef The Guardian kemur fram að bókin hafi selst í ríflega 400.000 eintökum í Bretlandi á fyrsta sólarhringnum og 1,4 milljónum eintaka ef Bandaríkin og Kanada eru talin með. Bókin seldist upp á fyrsta degi í Pennanum Eymundssyni.

Hálf öld er liðin 14. janúar frá tímamóta tónleikum Elvis Presleys sem sendir voru út um gervihnött frá Hawaii til 36 landa. Talið er að allt að einn og hálfur milljarður sjónvarpsáhorfenda hafi fylgst með þeim.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Ragnar Bjarnason syngur nokkur lög sem hann hljóðritaði á tímabilinu 1960 til 1961, annarsvegar með Hljómsveit Svavars Gests í útvarpssal og hinsvegar með Arvid Sundin og Swedish All Stars.

Umsjón: Bjarki Sveinbjörnsson.

(Áður á dagskrá 2006)

Tígulkvartettinn í upphafi 6. áratugarins.

Umsjón: Bjarki Sveinbjörnsson.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Við verðum með annan fótinn hér á Vestfjörðum, nánar tiltekið á Flateyri við Önundarfjörð. Við höfum komið okkur fyrir í bókabúðinni þar, en hún er sögð vera elsta upprunalega verslun á Íslandi. Við ætlum að spjalla við kaupmanninn, Eyþór Jóvinsson, sem er langafabarn stofnanda verslunarinnar ?Bræðranna Eyjólfsson?.

Við ætlum svo að ræða um tröll, sérstaklega skessur, birtingarmyndir þeirra, hvað þær geta táknað, hver merking þeirra er og hvernig henni er beitt. Það mættu tröll, sérstaklega ein skessa, á þrettándahátíð Eyjamanna fyrir viku - og það er búið að kýta töluvert yfir því hvað hún táknaði, hvort þarna var á ferð húmor eða rasismi, kvenfyrirlitning, persónuníð. Til að rýna í allar þessar ólíku og flóknu táknmyndir kemur til okkar skessufræðingur, þjóðfræðingurinn Dagrún Ósk Jónsdóttir, og ræðir um rasisma, kvenfyrirlitningu, vald, húmor - og tröll.

Málfarsmínúta

Rætt við sérfræðing hjá Hafrannsóknarstofnun sem les í kvarnir til aldursgreina fiska, frekar flókið ferli en afskaplega forvitnilegt, og það mun koma ykkur á óvart hvað sumir fiskar verða gamlir, Aðalbjörg Jónsdóttir heitir hún og er í dýraspjallinu í dag.

Í túninu heima kom úit árið 1975 og er fyrsta minningarskáldsaga Halldórs Laxness en þær urðu alls fjórar á hans ferli. Bókin fjallar um fyrstu tólf árin í lífi Halldórs.

Höfundur les. Hljóðritað árið 1986.

Lestrar Halldórs Laxness úr safni RÚV eru færðir þjóðinni að gjöf í samstarfi við Guðnýju Halldórsdóttur og Sigríði Halldórsdóttur, dætur skáldsins.

eftir Halldór Laxness.

Höfundur les.

(Hljóðritað 1986)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var Margrét Erla Maack. Hún hefur unnið í fjölmiðlum, sjónvarpi og útvarpi, hér á RÚV og nú á Hringbraut. Hún er skemmtikraftur, burleskdís, plötusnúður, karaókískrímsli og spurningaljón og athafnastjóri hjá Siðmennt, móðir og kærasta. Við fengum að vita í þættinum hvar hún er fædd og uppalin og ræddum ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag.

Og í matarspjalli dagsins sat Margrét Erla Maack föstudagsgestur áfram með okkur og við fengum að vita hvað henni þykir skemmtilegast að elda og hver hennar uppáhaldsmatur er. Og Margrét sagði okkur líka frá skemmtilegri jólamatarhefð í hennar fjölskyldu.

Tónlist í þættinum í dag:

Græna byltingin / Spilverk þjóðanna (Valgeir Guðjónsson og Sigurður Bjóla Garðarsson)

Gloria / Laura Branigan (Giancarlo Bigazzi, Trevor Veitch, Umberto Tozzi)

Try Me / Esther Philips (Scott & Radcliff)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.