Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Sigurður Arnarson flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Sumarveður er á Austurlandi, og við heyrðum í Jónu Árnýju Þórðardóttur, bæjarstjóra Fjarðabyggðar. Hún sagði okkur frá mannlífinu í Neskaupstað í gær, þar sem fólk gekk og hjólaði um á stuttermabolum og buxum.

Við fjölluðum áfram um efnahagsmál og fjármálamarkaði. Már Wolfgang Mixa, dósent við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, var gestur okkar.

Arthur Björgvin Bollason fór líka yfir áhrifin af tollum Trumps á Þýskaland og pólitíkina þar í landi. Hann ræddi líka við Huldu Rós Guðnadóttur, sem sýnir nú í galleríi í Berlín.

Í síðasta hluta þáttarins var rætt um lúðrasveitir, og sérstaklega Lúðrasveit Hafnarfjarðar, sem heldur upp á 75 ára afmæli sitt með tónleikum í Hörpu annað kvöld. Finnbogi Óskarsson sagði okkur frá sögu sveitarinnar.

Tónlist:

Vilhjálmur Vilhjálmsson, Hljómsveit Ingimars Eydal - Litla sæta ljúfan góða.

Lúðrasveit Hafnarfjarðar - Tjarnarmars.

Lúðrasveit Hafnarfjarðar - Gamlar minningar.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Arna býr að sérkennilegri lífsreynslu en alvarleg veikindi í æsku settu svip sinn á líf hennar og þegar hún lítur til baka var leitin aðplöntumiðuðu mataræði ákveðið haldreipi sem hún þurfti til að tengjast náttúrunni og sjálfri sér á ný. Hún segir frá veikindunum sínum og nýrri matreiðslubók sem hún var að skrifa.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við spjölluðum í dag við Óskar Braga Stefánsson sem kennir fólki íslensku á netinu undir því sem hann kallar Speak Viking. Nemendur hans, sem eru orðnir gríðarlega margir, koma hvaðanæva að úr heiminum og fer kennslan fram í gegnum netið. Óskar Bragi er ekki lærður kennari, en viðlíka námskeið eru til í flestum tungumálum á netinu, til dæmis á youtube og gefa þau áhugasömum tækifæri að læra framandi tungumál. Óskar sagði okkur frá því hvernig þetta kom til og hvernig hefur gengið í þættinum, en hægt er að finna Speak Viking til dæmis á Instagram og Youtube.

Barnamenningarhátíð í Reykjavík hófst í dag og fer fram um alla borg þar sem boðið verður upp á stórar og smáar sýningar og viðburði sem unnir eru fyrir börn eða með börnum. Börn sýna verkin sín á virtum menningarstofnunum og taka að miklu leyti yfir menningarlíf borgarinnar þessa sex daga sem hátíðin stendur yfir. Við heyrðum í Björgu Jónsdóttur, verkefnastjóra Barnamenningarhátíðar, þar sem hún var stödd í Hörpu ásamt mörg hundruð krökkum á opnun hátíðarinnar.

Svo var það heilsuvaktin í dag, en svokallað gáttatif, sem er hraður óreglulegur hjartsláttur og getur valdið óþægindum og töluverðum ótta hjá fólki, hefur færst í aukana meðal annars með hækkandi aldri fólks en líka í kjölfar aukinnar ofþyngdar og í tengslum við kæfisvefn. Gáttatif er ekki hættulegt eitt og sér en mikilvægt er að greina það snemma og veita meðferð við því. Helga Margrét Skúladóttir hjartalæknir hefur nýlokið við doktorsgráðu sína þar sem hún rannsakaði lífeðlisfræðileg og sálfræðileg áhrif gáttatifs. Hún segir mikilvægt að þeir sem greinist með gáttatif hætti ekki að gera það sem þeir eru vanir að gera, haldi áfram að hreyfa sig og lifa lífinu til fulls. Hún mælir þó alls ekki með að fólk fari á fyllerí, eins og hún orðar það, eða stundi fjallamaraþon. Raunar mælir hún bara alls ekki með að fólk, hvort sem það er með gáttatif eða ekki, stundi hvers kyns ofurhlaup eða bakgarðshlaup sem krefjast svefnlausra nótta og samfelldrar áreynslu í marga klukkutíma. Helga Arnardóttir ræddi við Helgu Margréti á heilsuvaktinni í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Eitt lag enn / GÓSS (Hörður G. Ólafsson, texti Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson)

Silver Lining / Laufey (Laufey Lín Jónsdóttir og Spencer Stewart)

Hlaupasting / Inspector Spacetime (Inspector Spacetime (Egill Gauti Sigurjónsson, Elías Geir Óskarsson og Vaka Agnarsdóttir) og texti byggður á svörum 4.bekkinga í skólum Reykjavíkurborgar)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Lilja Sif Þorsteinsdóttir sérfræðingur í klínískri sálfræði og stofnandi og eigandi sálfræðistofunnar Heilshugar.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Verð á hlutabréfamörkuðum í Evrópu hækkaði aðeins við opnun í morgun. Verðið heldur enn áfram að falla í Taívan.

Forsætisráðherra Íslands segir ekki standa til að beita hefndartollum þrátt fyrir nýja tollastefnu Bandaríkjanna.

Borgarstjóri vissi ekki að enginn samningur væri í gildi um eftirlitsmyndavélakerfið í Reykjavíkurborg. Hún ræðir málið við lögreglustjóra í lok vikunnar.

Uppfærður fríverslunarsamningur milli EFTA-ríkjanna og Úkraínu var undirritaður í Kyiv í dag.

Samherji telur að frumvarpi, sem ætlað er að auka gagnsæi og sporna við samþjöppun aflaheimilda í sjávarútvegi, sé sérstaklega beint gegn fyrirtækinu.

Dalabyggð og Húnaþing vestra eiga í óformlegum viðræðum um sameiningu . Sameinað sveitarfélag hefði um 1850 íbúa.

Forsetahjónin eru í ríkisheimsókn í Noregi næstu þrjá daga. Vel var tekið á móti þeim við konungshöllina í morgun.

Lundinn var nærri viku á undan áætlun til Grímseyjar þetta árið.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur og hverfa jafnhratt, segir Brynhildur Pétursdóttir framkvæmdastjóri Neytendasamtakanna. Hún ræddi þetta fyrirbæri í Samfélaginu fyrir nokkrum mánuðum og er nú komin aftur í sömu erindagjörðum, en miklar áhyggjur eru víða vegna þessa verslunarmáta og sumar þessara verslana virðast vera búnar til og reknar af gervigreind.

Dýrahjálp Íslands er félag sjálfboðaliða sem leitast við að sjá dýrum sem þarfnast heimilis fyrir skjóli. Félagið hefur þróað fósturkerfi þar sem fólk er tilbúið að fóstra dýr til skemmri tíma þar til það kemst á framtíðarheimili. Verkefnin eru margvísleg og oft þarf að stökkva til með stuttum fyrirvara. Við ræðum við Sonju Stefánsdóttur framkvæmdastjóra Dýrahjálpar Íslands.

Og síðan fáum við að heyra pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Hvar býr fegurðin og hvað er fallegt?

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Þegar myndlistarmaðurinn Halldór Úlfarsson bjó til hljóðfæri sem nota átti í listsýningu sá hann ekki fyrir að það yrði hans aðalstarf að sýsla með það sem síðar fékk heitið dórófónn. Tónskáldum sem semja fyrir dórófón og hljóðfæraleikurum sem spila á hann fjölgar sífellt og ljóst að dórófónninn lifir og mun lifa.

Lagalisti:

Óútgefið - Composition for halldorophone#5

Óútgefið - Febrúardagur

hér að neðan - Ég veit að þú ert

Any Other Place - see

Hommelen - Harmonic No. 1

Electroacoustic Works for Halldorophone - Nr.1 Omen In G

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Hér segir að lokum frá ferðum Dana og skipsfélaga hans úti fyrir Kaliforníuströndum og merkilegum kaupskap með húðir og fleira sem þeir stóðu í. En hér segir líka frá hrottalegu hátterni skipstjórans á Pílagrímnum en frásögn Dana af því átti eftir að vekja gríðarlega athygli í Bandaríkjunum og víðar - enda ekkert dregið undan.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Í Víðsjá dagsins setjumst við niður með höfundum smásagnasafnsins Innlyksa, þeim Rebekku Sif Stefánsdóttur, Díönu Sjöfn Jóhannsdóttur og Sjöfn Asare og veltum þessu athyglisverða bókmenntaverki fyrir okkur.

Við leggjum leið okkar niður í plötubúð miðbæ Reykjavíkur og hugum að plötuverslanadeginum með Jóhanni Ágústi Jóhannssyni plötusala.

Síðan kynnum við okkur plötuna Rammana úr smiðju tælensku tónlistarkonunnar Salin.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Úrslitakvöld Músíktilrauna fór fram um helgina en þá léku tíu hljómsveitir í Hörpu. Það var drungapönksveitin Geðbrigði sem bar sigur úr býtum. Við ræðum við Agnesi Ósk og Ásthildi Emmu úr hljómsveitinni.

Við fáum seinni pistilinn um Hönnunarmars frá Unu Maríu Magnúsdóttur. Sjálfbærniþvaður, djúpblá þörungamálning, og persónulegur absúrdismi í gervigreindarmyndum er meðal þess sem kemur við sögu í pistlinum.

Við hringjum svo niður í Bíó Paradís, sem var nýlega valið eitt svalasta kvikmyndahús heims af bíómiðlinum Variety. Þar er Dögg Mósesdóttir, framkvæmdastjóri bransa- og kvikmyndahátíðarinnar Stockfish. Hún segir okkur frá því helsta sem er að gerast á hátíðinni í ár.

Fréttir

Fréttir

Verjandi sakbornings í Þorlákshafnarmálinu segir að óttast sé um öryggi mannsins. Hann gaf skýrslu fyrir dómi í dag. Lögreglan hefur farið fram á áframhaldandi gæsluvarðhald yfir honum og tveimur öðrum.

Framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna segir að Gaza hafi breyst í vígvöll. Hann sakar ísraelsk stjórnvöld um að koma í veg fyrir flutning neyðargagna.

Formaður Matthildar, samtaka um skaðaminnkun, fagnar því að heilbrigðisráðherra taki tillögum um skaðaminnkandi aðgerðir alvarlega. Heilbrigðisráðherra hélt skyndifund í gær þar sem rætt var um leiðir til að bregðast við innflutningi hættulegra ópíóíða

Dómsmálaráðherra fer nú með öll völd í landinu, allavega samkvæmt orðanna hljóðan - hún er bæði staðgengill forsætisráðherra en líka handhafi forsetavalds þrátt fyrir að vera fjórða í röð staðgengla.

Þjálfari kvennaliðs Íslands í handbolta hefur skilning á skiptum skoðunum í tengslum við leik Íslands og Ísraesl á morgun og hinn. Leikirnir verða leiknir fyrir luktum dyrum af öryggisástæðum.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Tollastríðið sem skollið er á hefur ekki farið framhjá neinum sem fylgst hefur með fjölmiðlum síðustu daga, Bandaríkjaforseti hleypti öllu í bál og brand með verndartollum sem hann lagt á byggð og óbyggð ból; Ásgeir Jónsson, seðlabankastjóri, sagði í Morgunútvarpinu í morgun að tollastefna Bandaríkjastjórnar myndi áfram koma illa við hagkerfi heimsins og það væri ákveðin hætta á heimskreppu. Daði Már Kristófersson, fjármálaráðherra, ræðir stöðuna

Mislingar hafa breiðst út á heimsvísu undanfarin ár, dregið hefur úr bólusetningum gegn þeim og faraldur geisar í Texas, Viðsnúningur Roberts Kennedys heilbrigðisráðherra Bandarríkjanna sem hvetur nú til bólusetninga hafa vakið gremju í hópi þeirra sem hafa barist gegn þeim.

Í ljósi krakkasögunnar eru þættir sem fjalla um krakka sem hafa skráð nöfn sín á spjöld sögunnar.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þetta er sagan af Sacagaweu. Ungu frumbyggjastelpunni sem hjálpaði Lewis og Clark, bandarískum landkönnuðum, að ferðast um landið sem þeir höfðu nýlega keypt. En þeir áttu ekki landið, þetta var hennar land, hennar heimkynni og hún gerði sitt allra besta til að stuðla að friðsamlegum samskiptum aðkomumanna við sitt fólk, því það var mun betra en blóðsúthellingar, eyðilegging og stríð. Þetta gerði hún allt, sextán ára gömul með nýfætt barn sitt bundið við bakið á sér.

Umsjón og lestur: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Bjarki Sveinbjörnsson fer yfir yfir sögu hljómsveitarinnar og rekur meðal annars hvað aðalhljómsveitarstjórar hennar höfðu að leiðarljósi við störf sín.

Í þættinum verður verður fjallað frekar um píanóleikarann Vladimir Ashkenazy. Við heyrum viðtal sem Margrét Indriðadóttir tók við hjónin, hann og Þórunni Jóhannsdóttur þegar þau komu í fyrsta sinn til Íslands í desember 1962. Ashkenazy hélt tónleika í Haskólabíói, en við heyrum nokkur verk frá þeim tónleikum. Sagt verður frá fyrstu tónleikunum þar sem Ashkenazy stjórnaði Sinfóníuhljómsveit Íslands, í desember 1971 og samstarf þeirra á 8. áratugnum, og vinslitum.

Verkin sem leikin verða eru:

1. Etýður op. 25 eftir Chopin, 6 fyrstu etýðurnar

2. Suggestion Diboique eftir Prokofjev

3. Vals í des-dúr eftir Chopin

- Í flutningi Askenazys, og

4. Tzigane-konsertrapsódía fyrir fiðlu og hljómsveit eftir Maurice Ravel. Guðný Guðmundsdóttir leikur einleik á fiðlu en stjórnandi er Jena-Pierre Jacquillat - hljóðritun frá 23. Janúar 1986.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur og hverfa jafnhratt, segir Brynhildur Pétursdóttir framkvæmdastjóri Neytendasamtakanna. Hún ræddi þetta fyrirbæri í Samfélaginu fyrir nokkrum mánuðum og er nú komin aftur í sömu erindagjörðum, en miklar áhyggjur eru víða vegna þessa verslunarmáta og sumar þessara verslana virðast vera búnar til og reknar af gervigreind.

Dýrahjálp Íslands er félag sjálfboðaliða sem leitast við að sjá dýrum sem þarfnast heimilis fyrir skjóli. Félagið hefur þróað fósturkerfi þar sem fólk er tilbúið að fóstra dýr til skemmri tíma þar til það kemst á framtíðarheimili. Verkefnin eru margvísleg og oft þarf að stökkva til með stuttum fyrirvara. Við ræðum við Sonju Stefánsdóttur framkvæmdastjóra Dýrahjálpar Íslands.

Og síðan fáum við að heyra pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Hvar býr fegurðin og hvað er fallegt?

Praxis eftir Fay Weldon.

Dagný Kristjánsdóttir les.

Þriðji lestur af 26.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við spjölluðum í dag við Óskar Braga Stefánsson sem kennir fólki íslensku á netinu undir því sem hann kallar Speak Viking. Nemendur hans, sem eru orðnir gríðarlega margir, koma hvaðanæva að úr heiminum og fer kennslan fram í gegnum netið. Óskar Bragi er ekki lærður kennari, en viðlíka námskeið eru til í flestum tungumálum á netinu, til dæmis á youtube og gefa þau áhugasömum tækifæri að læra framandi tungumál. Óskar sagði okkur frá því hvernig þetta kom til og hvernig hefur gengið í þættinum, en hægt er að finna Speak Viking til dæmis á Instagram og Youtube.

Barnamenningarhátíð í Reykjavík hófst í dag og fer fram um alla borg þar sem boðið verður upp á stórar og smáar sýningar og viðburði sem unnir eru fyrir börn eða með börnum. Börn sýna verkin sín á virtum menningarstofnunum og taka að miklu leyti yfir menningarlíf borgarinnar þessa sex daga sem hátíðin stendur yfir. Við heyrðum í Björgu Jónsdóttur, verkefnastjóra Barnamenningarhátíðar, þar sem hún var stödd í Hörpu ásamt mörg hundruð krökkum á opnun hátíðarinnar.

Svo var það heilsuvaktin í dag, en svokallað gáttatif, sem er hraður óreglulegur hjartsláttur og getur valdið óþægindum og töluverðum ótta hjá fólki, hefur færst í aukana meðal annars með hækkandi aldri fólks en líka í kjölfar aukinnar ofþyngdar og í tengslum við kæfisvefn. Gáttatif er ekki hættulegt eitt og sér en mikilvægt er að greina það snemma og veita meðferð við því. Helga Margrét Skúladóttir hjartalæknir hefur nýlokið við doktorsgráðu sína þar sem hún rannsakaði lífeðlisfræðileg og sálfræðileg áhrif gáttatifs. Hún segir mikilvægt að þeir sem greinist með gáttatif hætti ekki að gera það sem þeir eru vanir að gera, haldi áfram að hreyfa sig og lifa lífinu til fulls. Hún mælir þó alls ekki með að fólk fari á fyllerí, eins og hún orðar það, eða stundi fjallamaraþon. Raunar mælir hún bara alls ekki með að fólk, hvort sem það er með gáttatif eða ekki, stundi hvers kyns ofurhlaup eða bakgarðshlaup sem krefjast svefnlausra nótta og samfelldrar áreynslu í marga klukkutíma. Helga Arnardóttir ræddi við Helgu Margréti á heilsuvaktinni í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Eitt lag enn / GÓSS (Hörður G. Ólafsson, texti Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson)

Silver Lining / Laufey (Laufey Lín Jónsdóttir og Spencer Stewart)

Hlaupasting / Inspector Spacetime (Inspector Spacetime (Egill Gauti Sigurjónsson, Elías Geir Óskarsson og Vaka Agnarsdóttir) og texti byggður á svörum 4.bekkinga í skólum Reykjavíkurborgar)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Úrslitakvöld Músíktilrauna fór fram um helgina en þá léku tíu hljómsveitir í Hörpu. Það var drungapönksveitin Geðbrigði sem bar sigur úr býtum. Við ræðum við Agnesi Ósk og Ásthildi Emmu úr hljómsveitinni.

Við fáum seinni pistilinn um Hönnunarmars frá Unu Maríu Magnúsdóttur. Sjálfbærniþvaður, djúpblá þörungamálning, og persónulegur absúrdismi í gervigreindarmyndum er meðal þess sem kemur við sögu í pistlinum.

Við hringjum svo niður í Bíó Paradís, sem var nýlega valið eitt svalasta kvikmyndahús heims af bíómiðlinum Variety. Þar er Dögg Mósesdóttir, framkvæmdastjóri bransa- og kvikmyndahátíðarinnar Stockfish. Hún segir okkur frá því helsta sem er að gerast á hátíðinni í ár.