Tók Diamond Beach Breiðamerkursand af Google?

„Ég byrjaði að vinna hjá Guide to Iceland fyrir tveimur árum síðan og tók strax eftir þessu nafni því ég hafði ekki heyrt það áður. Ég fór að skoða greinar sem voru til eftir okkar og spyrjast fyrir. Þá kom í ljós að þetta var ákvörðun sem hafði verið tekin innan húss, fyrir fjórum fimm árum, að í raun vísaði Breiðamerkursandur til of víðfeðms landsvæðis til að það væri lýsandi fyrir þetta náttúrufyrirbæri sem Demantsströndin er, þessar tvær litlu sandspildur sem eru fyrir austan og vestan ós árinnar sem rennur úr Jökulsárlóni út í sjó. Þetta var í raun gert til að auðkenna staðinn betur, hjálpa ferðamönnum að rata þangað og skapa mynd af staðnum í huga þeirra,“ útskýrir Magnús.

Íslendingar gleymt göldrunum

Hann segir skoplegt að Íslendingum hafi yfirsést fegurð Demantsstrandarinnar. „Það er það sem er svo jákvætt við þennan straum af ferðamönnum sem er að koma hingað. Þeir eru að hjálpa okkur að sjá hvað landið okkar er magnað, við tökum ekki lengur landinu sem sjálfsögðum hlut því þessir gestir hafa kennt okkur að landið okkar er einstakt og göldrótt, eitthvað sem við höfum kannski gleymt.“ 

Engin tengsl við íslenska nafnið

Það sem er sérstakt við nafngiftina Diamond beach er að hún hefur enga skírskotun til íslenska staðarheitisins. Formlega er ekki til nein Demantsströnd bara Breiðamerkursandur eða Vestri-Fellsfjara. 

Annað dæmi um enskt heiti sem samsvarar ekki því íslenska er Black sand beach sem hefur fest sig í sessi að því er virðist ýmist í stað Reynisfjöru eða Víkurfjöru. En hvað finnst Magnúsi um þessa þróun? „Mér finnst þetta bara allt í lagi, ég sé allavega ekki hvað er neikvætt við það. Það er ekki verið að endurskíra Breiðamerkursand heldur útskýra upp á nýtt lítinn hluta af þessu landflæmi. Ég held að Black sand beach sé heldur aldrei að fara að yfirtaka orðið Reynisfjara en það er erfitt fyrir útlendinga að bera nafnið Reynisfjara fram.“ 

Þriðji áhugaverðasti staðurinn á Suðurlandi

Ferðaþjónustufyrirtæki hafa tekið nafninu Diamond Beach opnum örmum og notað það við markaðssetningu ferða. Á bókunarsíðunni Tripadvisor er Demantsströndin sagður sá þriðji áhugaverðasti af 175 stöðum á Suðurlandi. Hann fær fimm stjörnur af fimm mögulegum og ferðamenn keppast við að lofsama hann í athugasemdum. Á samfélagsmiðlinum Instagram getur fólk valið að gefa upp staðsetninguna Diamond beach þegar það setur inn myndir. 

 

My diamonds need to be at least 80000 carat. K. Thanks. #diamondbeachiceland #blacksand #bigice

A post shared by Jie Zhao (@jjzhao14) on Jul 30, 2018 at 2:18pm PDT

Ætlar að koma Breiðamerkursandi á kortið

Kortavefur Google, Google maps, kannast  vel við Demantsströnd og getur leiðbeint fólki þangað en Google stendur á gati þegar það er beðið að vísa veginn á Breiðamerkursand eða Vestri-Fellsfjöru, kannast ekki einu sinni við Víkurfjöru, veit þó af tilvist Víkur og Breiðamerkurjökuls. Hvað finnst Magnúsi um þetta? „Það væri skemmtilegast ef bæði erlendu og íslensku heitin myndu lifa á Google maps. Eftir því sem ég best veit er ekkert mál að bæta við staðsetningu á kortið. Það er þá líklega svipað ferli og þegar þú ert að uppfæra grein á Wikipediu, einhver rýni sem fer í gang. Hvort Google er að láta vinsælla leitarorðið yfirtaka óvinsælla leitarorðið veit ég ekki en alveg eins og þú getur bætt hvaða fyrirtæki við á Google maps getur þú bætt þangað örnefnum. Ég ætla bara að gera það á eftir, fara bara upp á skrifstofu og setja inn Breiðamerkursand á Google maps, athuga hvort Google viðurkenni það ekki sem gott og gilt. Þetta er kannski eitthvert verkefni sem opinberir aðilar þyrftu að fylgjast með, sérstaklega þegar við erum að tala um að íslenskan sé á undanhaldi, bæði í viðskiptaumhverfinu og þessu nýja tækniumhverfi þar sem tjáskipti fara að miklu leyti fram í gegnum samskiptaforrit og snjallsíma.“ 

Google býður fólki að bæta staðarnöfnum á kortið. Ef það er rétt að það staðarheiti sem meira er leitað að birtist á kortinu en önnur heiti yfir sama stað, sem minna er leitað að, birtist ekki,  gætu formleg örnefni vikið fyrir óformlegum þegar fram líða stundir. 

Whispering cliffs eða Echo rocks?

Margir íslenskir staðir hafa fengið erlend heiti en flest eiga þau það líklega sameiginlegt að vera beinþýðingar á þeim íslensku. Bláa lónið varð The Blue lagoon. Gullfoss varð The Golden waterfall. Fjölmargir ferðamenn berja hann augum þegar þeir fara Gullna hringinn, The Golden circle. Nafn Geysis, annars áfangastaðar við hinn Gullna hring, er sérstakt að því leyti að það hefur náð alþjóðlegri fótfestu og eru sambærilegir hverir kallaðir Geyser upp á ensku. Í Bandaríkjunum má  því til dæmis finna The Great Fountain Geyser og Daisy Geyser og á Nýja-Sjálandi er Lady Knox Geyser að finna.  

Fásóttari staðir, fjarri suðvesturhorninu, hafa líka fengið erlend nöfn. Ferða- og kynningarskrifstofur kalla Stórurð The Giant Boulders en ber ekki saman um hvort skuli kalla Hljóðakletta Echo rocks eða The whispering cliffs upp á ensku. Dimmuborgir eru kallaðar Dark Castles. 

 

The #EchoRocks of #Hljóðaklettar ...............................……................ A little bit off the beaten path in Northeast #Iceland you will find these rare and enchanting #BasaltColumns The intense forces of nature caused them to form in every which direction including horizontal like these. The formations are called Echo Rocks because of their eerie echoes and reverberations.

A post shared by Turner Kirk (@efficiencyjunky) on Nov 18, 2017 at 11:39am PST

En er það ekki til vandræða þegar ferðaskrifstofum ber ekki saman um hvert erlenda heitið skuli vera. Nei, segir Magnús. Google leitarvélin komi í veg fyrir allan rugling. 

„Ef þú vilt ná til ferðamanna og vilt skoða hvert þá langar að fara athugarðu bara hvaða leitarniðurstöður eru vinsælastar og ef Echo rocks er vinsælla en Whispering cliffs skrifarðu texta þar sem Echo Rocks er aðalleitarorðið og Whispering cliffs í aukaflokki.“

Ekkert verklag við þýðingu örnefna

Viðmælendum Spegilsins er ekki kunnugt um að það séu reglur til um verklag við þýðingu íslenskra örnefna yfir á önnur tungumál. Að það þurfi að vera eitthvert samræmi. Gunnar H. Kristinsson, forstöðumaður sviðs mælinga og landupplýsinga hjá Landmælingum Íslands og fulltrúi umhverfisráðuneytis í örnefnanefnd, segir erlend örnefni yfir íslenska staði, ýmist beinþýdd eða frumsamin, ekki hafa komið inn á borð nefndarinnar. 

Það er ekkert sem bannar fólki að kalla Esju Heklu

Örnefni er skilgreint sem nafn á landfræðilegum punkti eða svæði sem hægt er að setja á landakort og vísar til ákveðins staðar. Lög um örnefni eru að sögn Gunnars íhaldssöm í grunninn, þau hafa það að markmiði að vernda örnefni og nafngiftahefðina í landinu sem hluta af íslenskum menningararfi. Gunnar segir þó ekkert í lögunum koma í veg fyrir að fólk gefi út kort eða bækur með frumsömdum örnefnum íslenskum eða enskum, engin viðurlög við því að kalla Esjuna Heklu. Fólk hafi frelsi til þess og engin kvöð um að það geti íslensku örnefnanna í verkum sínum.

Vill Google nota grunn Landmælinga? 

Hann segir að hugsanlega gæti menntamálaráðuneytið, sem örnefnamál heyra undir, boðið Google og öðrum alþjóðlegum fyrirtækjum upp á að nota örnefnagrunn sem Landmælingar hafa unnið. Hvort Google, fyrrtæki með staðfestu vestanhafs, tæki vel í slíkt boð er óljóst.