Platan var tekin upp í samstarfi við Skúla Sverrisson, sem er vel kunnugur neðanjarðarsenunni á austurströnd Bandaríkjanna. Hann stýrði upptökum og lék á bassa á þeim hluta plötunnar sem unnin er úr undirleikstónlist sýningarinnar. Ég var spenntur þegar ég setti plötuna af stað. Hvernig ætluðu þeir að leysa málið? „Primal Opus“ hefur leik, lágstemmt drunuverk mætti kalla, naumhyggjulegt og sveimkennt. Tíu mínútur. Nei, þú ert ekki að fara að syngja með í þessu lagi á næstu tónleikum HAM! Óttarr er frábær í þessu lagi, rödd hans minnir annars vegar á túvískan barkasöng og Attila Csihar úr Mayhem. Lagið skríður afar rólega áfram og spenna er byggð upp hægt og bítandi. Trommur Arnars Geirs koma ógnandi inn með reglulegu millibili og undir surga gítarar og bassar. Spennunni er haldið út í gegn, hún losnar aldrei.

„Astral Gloria“ er næst, og um margt svipuð smíð. En nú er það hertoginn, Sigurjón Kjartansson, sem syngur. Lúmsk kímnigáfa HAM leikur hér lausum hala, söngur Sigurjóns er merkilegur, sönglar eins og það sé verið að flytja vögguvísu úr helvíti. „Chromo Sapiens Anthem“ skilgreinir sig í titlinum, stóreflis dramasmíð sem HAM-liðar eru völundar í. „Haf trú“ er óvenjulegra, seigfljótandi en níðþung smíð, sem gefur sig ekki, stekkur ekki á þig, frekar en annað hér. Taktföstum ganginum er haldið nokkurn veginn út lagið. Það er eins og platan öll sé dálítið að stríða okkur, er rígbundin í spennu sem er aldrei losuð og þar liggja mögnuð áhrif hennar. Þetta stikar henni á vissan hátt utan við hefðbundnar plötur HAM, forsendur myndlistarverksins gera það að verkum að þetta gat aldrei orðið „eðlileg“ HAM plata en um leið nálgast sveitin sitt skapalón á nýjan og nokk frumlegan hátt. „Opium Natura“ lokar plötunni, engilblíð systir „Astral Gloria“ og hér heyrir maður hvað best í framlagi Skúla.

Chromo Sapiens er djarft verk og vel þegin viðbót í höfundarverk HAM. Og að vanda er það morgunljóst: Ham er besta hljómsveit í heimi.