Athugið þessi frétt er meira en 8 mánaða gömul.

Írski forsætisráðherrann biðst opinberlega afsökunar

13.01.2021 - 05:44

epa08933371 (FILE) - A file photo dated 06 June 2014 showing a handwritten note painted on the site of a mass grave of up to 800 children on the site of the former Mother and Baby home in Tuam, County Galway, in western Ireland. The Mother and Baby Homes Commission revealed 03 March 2017 that a mass grave containing the remains of babies has been discovered at the former orphanage (reissued 21 January 2021). The Irish government apologised 12 January 2021 following an investigation that found an 'appalling level of infant mortality' in Ireland's mother-and-baby shelters that had been established to house unmarried girls and women that became pregnant. The investigation found thousands of babies and children died in 18 institutions that the investigation had checked. EPA-EFE/AIDAN CRAWLEY

Mynd: EPA-EFE - EPA

Nærri þrjú þúsund blaðsíðna skýrsla um hörmulegar aðstæður á stofnunum fyrir fátækar einstæðar mæður á Írlandi á síðustu öld var birt opinberlega í gær. Skýrslan er niðurstaða fimm ára rannsóknarvinnu opinberrar nefndar. Þar er greint frá miklum skorti, kvenhatri, skömm og á tíðum ógnarhárri dánartíðni ungbarna.

Stofnanirnar voru í umsjón kaþólsku kirkjunnar. Um 56 þúsund konur og 57 þúsund börn dvöldu á þeim eða fæddust þar allt frá árinu 1922 þar til síðustu stofnuninni var lokað árið 1998. Svipaðar stofnanir voru við lýði víðar í heiminum, en að sögn nefndarinnar voru þær flestar á Írlandi miðað við höfðatölu.

Alls er talið að um níu þúsund börn hafi látið lífið á stofnununum, eða um 15 af hverjum 100 sem fæddust þar. Vanræksla og vannæring áttu sinn þátt í því að dánartíðni ungbarna var um tvöfalt hærri á þessum stofnunum en á landsvísu á þessum árum, hefur Guardian eftir skýrslunni. Í skýrslunni segir að í stað þess að reyna að bjarga lífum barna sem einstæðu mæðurnar fæddu hafi kerfisbundið verið dregið úr möguleikum þeirra á að lifa af.

Andleg ör á eftirlifendum

Rannsóknin hófst eftir að í ljós kom árið 2014 að engin gögn voru til um greftrum nærri 800 barna sem dóu á Bon Secours stofnuninni í Tuam. Líkamsleifar margra þeirra fundust við uppgröft á lóð stofnunarinnar.

Ekkert bendir til þess að íbúar stofnananna hafi verið beittir kynferðisofbeldi. Einhverjir greina frá líkamlegu ofbeldi en fjölmargar ásakanir eru um andlegt ofbeldi, sem situr enn í mörgum eftirlifenda. Konurnar voru ekki neyddar til þess að leita til stofnananna. Þær áttu þó fæstar annarra kosta völ, þar sem þeim var oft úthýst af fjölskyldum sínum. Á þessum tíma fylgdi því mikil skömm að eignast barn utan hjónabands á Írlandi.

Írum einum að kenna

Micheal Martin, forsætisráðherra Írlands, sagði á blaðamannafundi í gær að Írar gætu engum kennt um þessar hörmungar nema sér sjálfum. „Við gerðum okkur þetta sjálfum sem samfélag. Við komum ömurlega fram við konur, við komum ömurlega fram við börn." Hann flytur opinbera afsökunarbeiðni fyrir hönd írsku stjórnarinnar á þinginu í dag.