Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Oddur Bjarni Þorkelsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Alþingi verður sett í dag. Í stórum hópi nýrra þingmanna eru Ingibjörg Davíðsdóttir Miðflokknum og Ása Berglind Hjálmarsdóttir Samfylkingunni. Þær spjölluðu um nýja starfið og stjórnmálin yfir kaffibolla.

Mikill þungi hefur færst í kosningabaráttuna í Þýskalandi. Málflutningur Merz, leiðtoga Kristilegra demókrata í útlendingamálum hefur vakið úlfúð. Arthur Björgvin Bollason sagði frá og líka frá minnkandi bjórdrykkju Þjóðverja.

Sögur af fálkaveiðum fyrir kónga á Norðurlöndunum voru rifjaðar upp. Það gerði Ólafur Karl Nielsen fuglafræðingur. Hér voru slíkar veiðar stundaðar öldum saman, allt fram yfir aldamótin 1800. Ólafur sagði líka frá stöðu fálkastofnsins í dag - hún er slæm, fuglaflensan hefur höggvið skarð.

Tónlist:

The Highwayman - Jimmy Webb og Mark Knopfler,

Djúp dögun - höf: Þröstur Sigtryggsson

The promise - Kris Kristofferson,

Die Kleine kneipe in meiner Strasse - Peter Alexander.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Selma Rán Lima leikkona.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Um helgina fór fram fundur á vegum Umboðsmanns barna í samvinnu við ungmennaráðin á höuðborgarsvæðinu og UNICEF þar sem málefni Strætó voru rædd. Markmið fundarins var að koma á formlegum umræðum milli barna og ungmenna, Strætó og sveitastjórnum um umbætur á strætókerfinu með hag barna að leiðarljósi. Þau Dagur Jónsson og Júlíanna Rós Skúladóttir voru tveir af fulltrúum ungmenna á fundinum, þau voru hjá okkar í dag og sögðu okkur frá því helsta sem ungmennin komu á framfæri á fundinum, til dæmis öryggismál og samskipti við vagnstjóra og hvernig var tekið í tillögurnar.

64 ára gamall húsasmiður og innanhúsarkitekt úr Hafnarfirði var að gefa út sína fyrstu bók, ljóðabók sem heitir Þú ert engill. Hans Unnþór Ólason heitir höfundurinn og hefur fengist við að raða saman orðum í rúmlega hálfa öld og yrkisefnið í þessari ljóðabók er konan hans Helena Mjöll en hann segir að hún sé engill í mannsmynd. Við töluðum við Hans í dag.

Einar Sveinbjörnsson kom svo til okkar í Veðurspjallið í dag. Hann talaði um ótíðina að undanförnu og djúpar lægðir á Atlantshafinu. Svo sagði hann okkur frá veðurspám sem verða sífellt nákvæmari og hvernig verkefni veðurfræðinga hefur því breyst frá því að spá í veðrið yfir í að túlka og vara við á réttum tíma og stöðum og þar mun gervigreindin, eða hermigreindin, gegna miklu hlutverki í túlkun veðurspárinnar. Svo ræddi hann um vetrarvertíð til forna sem hófst eftir Kyndilmessu (2.feb) og erfiða sjósókn um hávetur. Einar horfði svo til verstöðvarinnar í Dritvík og við enduðum á lestri Jóns Helgasonar á Áföngum, 3. erindi um Dritvík.

Tónlist í þættinum í dag:

Önnur sjónarmið / Edda Heiðrún Bachman (Hilmar Oddsson)

Dagný / Eivör Pálsdóttir og Egill Ólafsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson)

Ást / Orri Harðarson (Orri Harðarson)

Óbyggðirnar kalla / KK & Magnús Eiríksson (Kristján Kristjánsson og Magnús Eiríksson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Þórir Már Jónsson stjórnarmaður í Stjörnuskoðunarfélagi Seltjarnarness.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Formaður Bændasamtakanna furðar sig á að ríkisstjórnin ætli að fella úr gildi umdeildar breytingar á búvörulögum, áður en Hæstiréttur kveður upp úr um lögmæti þeirra.

Ekki hefur verið boðað til nýs fundar í deilu kennara, ríkis og sveitarfélaga. Formaður Kennarasambandsins segir samninganefndirnar reyna að finna flöt á samtali.

Suðvestan illviðri gengur yfir allt landið á morgun og fimmtudag. Búist er við miklum vatnavöxtum og samgöngutruflunum

Tillaga um vantraust verður líklega lögð fram á ríkisstjórn Frakklands á morgun, eftir að forsætisráðherrann þröngvaði fjárlögum gegnum þingið án atkvæðagreiðslu.

Viðskiptastríð á milli Bandaríkjanna og Evrópusambandsins gæti haft mikil áhrif hér segir sviðsstjóri hjá Samtökum iðnaðarins. Ísland þurfi að sækja um undanþágu frá hugsanlegum verndartollum.

Leiðtogar ríkja í Evrópusambandinu stefna að því að stórauka útgjöld til varnarmála á næstu árum. Ekki liggur fyrir samkomulag um hvernig eigi að fjármagna sameiginleg verkefni.

Endurnýjuð stjórn norska Verkamannaflokksins tók við völdum í morgun. Mesta athygli vekur nýr fjármálaráðherra Jens Stoltenberg, fyrrverandi framkvæmdastjóri NATO.

Bandaríska skíðakonan Lindsey Vonn snýr aftur eftir sex ára hlé á heimsmeistaramót í alpagreinum sem hefst í Austurríki í dag.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Sigríður Ingvarsdóttir lét skyndilega af störfum rétt fyrir jólin. Hún hafði verið í starfinu í tvö hálft ár og var ráðin af meirihlutanum þar til 2026. A-listi jafnaðarfólks og Sjálfstæðisflokkurinn mynda þennan meirihluta.

Starfslok bæjarstjórans hafa ekki verið útskýrð og vilja forsetans ekki veita viðtal um þau.

Starfslok bæjarstjórans hafa vakið undrun og spurningar í Fjallabyggð. Viðmælendur Þetta helst í sveitarfélaginu segja allir að starfslok bæjarstjórans hafi komið íbúum í opna skjöldu. Þá starfsmenn sveitarfélagsins sem unnu undir og með Sigríði ekki heldur fengið svör um ástæður starfslokanna.

Í kjölfarið á starfslokum Sigríðar birtist gagnrýnin skýrsla um stjórnsýsluna í sveitarfélaginu. Þar kemur meðal annars kemur fram að ekki sé til starfslýsing fyrir bæjarstjóra.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Samfélagið er í styttri kantinum í dag vegna þingsetningar. Engu að síður fáum við fáum tæpan hálftíma saman, og á þessum hálftíma ætlum við meðal annars að fjalla um íþróttir og siðferði. Íþróttaþvottur er hluti af siðferðilegum þvottabrögðum þar sem aðilar reyna að losna undan gagnrýni á siðferðilegt inntak starfsemi eða stjórnarhátta með því að skreyta sig með dygðugum verkefnum. Nokkurn veginn svona hefst svar Henrys Alexanders Henryssonar siðfræðings á vísindavefnum, þar sem hann gerir leikmannakaup sádí-arabískra knattspyrnuliða að umfjöllunarefni sínu. Við heimsækjum Henry Alexander í dag, ræðum íþróttaþvott, sádí-arabíska knattspyrnu og ýmislegt fleira sem tengist íþróttum og siðferði.

Og síðan fáum við pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Við endurflytjum í dag pistil frá því fyrir tveimur árum, sem á alveg jafn vel við í dag, um borgarmyndir og notalegar götur.

Bein útsending frá guðsþjónustu í Dómkirkjunni og setningu Alþingis.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Hér segir frá siglingu 19 ára bandarísks háskólapilts sem gerðist háseti á briggskipi 1834 og sigldi frá Boston suður fyrir Suður-Ameríku og til Kaliforníu. Dana skrifaði um reynslu sína víðfræga bók sem þykir gullmoli í bandarískum bókmenntum og hér segir frá upphafi ferðarinnar og fyrstu kynni hans af hinu hrjúfa sjómannslífi.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Snorri Sigfús Birgisson verður einn af gestum Víðsjár í dag. Við ræðum verkið Fantasy and Clockwork sem Snorri Sigfús samdi og tileinkaði vini sínum, Hreini Friðfinnssyni myndlistarmanni. Hreinn varð áttræður í febrúar 2023 og skipulögðu vinir hans óvænta veislu af því tilefni, þar sem Snorri Sigfús frumflutti verkið. Við heyrum af veislunni, tilurð verksins og innblæstri, en þeir Snorri Sigfús og Hreinn kynntust á námsárunum í Amsterdam.

Við heyrum einnig rýni Soffíu Auðar Birgisdóttur í Dunu, sögu af kvikmyndagerðakonu, eftir þær Kristínu Svövu Tómasdóttur og Guðrúnu Elsu Bragadóttur, og við hittum Völu Sigþrúðar Jónsdóttur á sýningu hennar Pull, í sýningarsalnum Rýmd í Breiðholti.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Við kveðjum skáldið, gagnrýnandann og menningarblaðamanninn Ásgeir H. Ingólfsson sem lést eftir snörp veikindi 25. janúar síðastliðinn, aðeins 48 ára gamall. Ásgeir var reglulegur gestur í Lestinni með pistla um kvikmyndir og kvikmyndahátíðir. Við heyrum brot úr nokkrum pistlum og ljóðalestri Ásgeirs.

Við veltum fyrir okkur stöðu leikhússins á Íslandi árið 2025. Á næstu vikum ætlar Lóa að ræða við viðmælendur sem koma sviðslistum við - um framtíð sviðslista - Hvernig lítur framtíð leikhússins út? Hvernig getur leikhús farið inn í þá framtíð? Hvað er listrænt spennandi? Hvert er hlutverk gagnrýnenda? Hvernig náum við ungu fólki í leikhús? Og af hverju ætti ungt fólk að fara í leikhús? Af hverju að fara í leikhús yfirhöfuð? Rannsóknin hefst á samtali við sviðslistamann sem hætti í sviðslistum, Karl Ágúst Þorbergsson.

Við ræðum svo við japanska tónlistarmanninn Masaya Ozaki sem býr og starfar í Reykjavík. Þórður Ingi Jónsson spjallaði við hann eftir tónleika í kjallara Hörpu á Myrkum músíkdögum.

Fréttir

Fréttir

Minnst tíu eru látnir eftir skotárás á símenntunarmiðstöð í sænsku borginni Örebro í dag. Árásarmaðurinn er einn þeirra.

Bílstjóri steypubíls sýndi af sér stórfellt gáleysi þegar hann keyrði á átta ára dreng sem lést samstundis. Bílstjórinn fékk tveggja mánaða skilorðsbundinn dóm.

Halla Tómasdóttir, forseti Íslands, setti Alþingi í dag. Þórunn Sveinbjarnardóttir, Samfylkingu, er nýr forseti Alþingis.

Leikskóli Snæfellsbæjar verður opinn - með skertri starfsemi á morgun - þrátt fyrir verkfall. Bæjarstjóri segir ófaglærða deildarstjóra og starfsfólk í öðrum stéttarfélögum en Kennarasambandinu ekki í verkfalli. Enginn gangi í störf þeirra sem séu í verkfalli.

Tveir af hverjum þremur Grindvíkingum hafa flutt lögheimili sitt þaðan frá því hann var fyrst rýmdur. Enn eru þó ríflega tólfhundruð manns með lögheimili í bænum.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Karlmaður á fertugsaldri skaut minnst níu til bana í skóla í Örebro í Svíþjóð í dag. Ódæðismaðurinn er sá tíundi sem dó, en það hefur ekki verið staðfest hvernig hann lést. Guðmundur Arnarsson hefur verið bústtur í borginni frá 2014 og er frændi Svanfríðar Birgisdóttur sem er einn skólastjóranna í Risbergska skólanum, sem er nokkurs konar símenntunarmiðstöð fyrir fullorðna. Spegillinn ræddi við Guðmund undir kvöld.

Íslensk iðnfyrirtæki flytja langmest út til Evrópu en tollastríð milli Bandaríkjanna og Evrópusambandsins og allar hindranir í alþjóðaviðskiptum eru Sigurði Hannessyni framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins áhyggjuefni.

Páll Gunnar Pálsson forstjóri Samkeppniseftirlitsins telur nauðsynlegt að halda dómsmáli um breytingar á búvörulögunum til streitu. Frumvarp atvinnuvegaráðherra breyti engu um það sem þegar hafi gerst en það geti dómur Hæstaréttar gert.

Ævintýrið um Öskubusku er mörg hundruð, jafnvel þúsund ára gömul þjóðsaga sem er til í óteljandi útgáfum um allan heim. Í þessum þáttum fáum við að kynnast hinum Öskubuskunum, sem margar hverjar eiga sér myrkari hliðar en Disney Öskubuskan sem í hugum margra er hin eina sanna Öskubuska. Við ferðumst fram og til baka í tíma og rúmi með það að markmiði að gera góða sögu enn betri og kannski hræða okkur dálítið inn á milli með drungalegum tilbrigðum sögunnar.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Í þessum þætti bregðum við okkur alla leið til Kína og kynnumst ævintýrinu um Ye-Xian og galdrafiskinn sem var fyrst skráð í kringum árið 850.

Umsjón: Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: [email protected]

Samfélagið er í styttri kantinum í dag vegna þingsetningar. Engu að síður fáum við fáum tæpan hálftíma saman, og á þessum hálftíma ætlum við meðal annars að fjalla um íþróttir og siðferði. Íþróttaþvottur er hluti af siðferðilegum þvottabrögðum þar sem aðilar reyna að losna undan gagnrýni á siðferðilegt inntak starfsemi eða stjórnarhátta með því að skreyta sig með dygðugum verkefnum. Nokkurn veginn svona hefst svar Henrys Alexanders Henryssonar siðfræðings á vísindavefnum, þar sem hann gerir leikmannakaup sádí-arabískra knattspyrnuliða að umfjöllunarefni sínu. Við heimsækjum Henry Alexander í dag, ræðum íþróttaþvott, sádí-arabíska knattspyrnu og ýmislegt fleira sem tengist íþróttum og siðferði.

Og síðan fáum við pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Við endurflytjum í dag pistil frá því fyrir tveimur árum, sem á alveg jafn vel við í dag, um borgarmyndir og notalegar götur.

Guðrún Borgfjörð var dóttir Jóns Borgfirðings og systir Klemensar Jónssonar landritara og Finns Jónssonar prófessors. Hún var ekki studd til mennta eins og þeir þó hún væri bókhneigð og fróðleiksfús. Klemens bróðir Guðrúnar hvatti hana til að rita endurminningar sínar. Hún bregður upp mynd af æskuheimili sínu, lýsir hversdagslífinu, samtímanum, atburðum sem hún tók þátt í og fólki sem hún kynntist.

Jón Aðils les.

(Áður á dagskrá 1973)

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: [email protected]

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Um helgina fór fram fundur á vegum Umboðsmanns barna í samvinnu við ungmennaráðin á höuðborgarsvæðinu og UNICEF þar sem málefni Strætó voru rædd. Markmið fundarins var að koma á formlegum umræðum milli barna og ungmenna, Strætó og sveitastjórnum um umbætur á strætókerfinu með hag barna að leiðarljósi. Þau Dagur Jónsson og Júlíanna Rós Skúladóttir voru tveir af fulltrúum ungmenna á fundinum, þau voru hjá okkar í dag og sögðu okkur frá því helsta sem ungmennin komu á framfæri á fundinum, til dæmis öryggismál og samskipti við vagnstjóra og hvernig var tekið í tillögurnar.

64 ára gamall húsasmiður og innanhúsarkitekt úr Hafnarfirði var að gefa út sína fyrstu bók, ljóðabók sem heitir Þú ert engill. Hans Unnþór Ólason heitir höfundurinn og hefur fengist við að raða saman orðum í rúmlega hálfa öld og yrkisefnið í þessari ljóðabók er konan hans Helena Mjöll en hann segir að hún sé engill í mannsmynd. Við töluðum við Hans í dag.

Einar Sveinbjörnsson kom svo til okkar í Veðurspjallið í dag. Hann talaði um ótíðina að undanförnu og djúpar lægðir á Atlantshafinu. Svo sagði hann okkur frá veðurspám sem verða sífellt nákvæmari og hvernig verkefni veðurfræðinga hefur því breyst frá því að spá í veðrið yfir í að túlka og vara við á réttum tíma og stöðum og þar mun gervigreindin, eða hermigreindin, gegna miklu hlutverki í túlkun veðurspárinnar. Svo ræddi hann um vetrarvertíð til forna sem hófst eftir Kyndilmessu (2.feb) og erfiða sjósókn um hávetur. Einar horfði svo til verstöðvarinnar í Dritvík og við enduðum á lestri Jóns Helgasonar á Áföngum, 3. erindi um Dritvík.

Tónlist í þættinum í dag:

Önnur sjónarmið / Edda Heiðrún Bachman (Hilmar Oddsson)

Dagný / Eivör Pálsdóttir og Egill Ólafsson (Sigfús Halldórsson og Tómas Guðmundsson)

Ást / Orri Harðarson (Orri Harðarson)

Óbyggðirnar kalla / KK & Magnús Eiríksson (Kristján Kristjánsson og Magnús Eiríksson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Við kveðjum skáldið, gagnrýnandann og menningarblaðamanninn Ásgeir H. Ingólfsson sem lést eftir snörp veikindi 25. janúar síðastliðinn, aðeins 48 ára gamall. Ásgeir var reglulegur gestur í Lestinni með pistla um kvikmyndir og kvikmyndahátíðir. Við heyrum brot úr nokkrum pistlum og ljóðalestri Ásgeirs.

Við veltum fyrir okkur stöðu leikhússins á Íslandi árið 2025. Á næstu vikum ætlar Lóa að ræða við viðmælendur sem koma sviðslistum við - um framtíð sviðslista - Hvernig lítur framtíð leikhússins út? Hvernig getur leikhús farið inn í þá framtíð? Hvað er listrænt spennandi? Hvert er hlutverk gagnrýnenda? Hvernig náum við ungu fólki í leikhús? Og af hverju ætti ungt fólk að fara í leikhús? Af hverju að fara í leikhús yfirhöfuð? Rannsóknin hefst á samtali við sviðslistamann sem hætti í sviðslistum, Karl Ágúst Þorbergsson.

Við ræðum svo við japanska tónlistarmanninn Masaya Ozaki sem býr og starfar í Reykjavík. Þórður Ingi Jónsson spjallaði við hann eftir tónleika í kjallara Hörpu á Myrkum músíkdögum.