Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jón Ómar Gunnarsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Margrét Lóa Jónsdóttir ræðir við fólk um draumastaði í þáttum frá árinu 2005

Margrét Lóa Jónsdóttir ræðir við fólk um draumastaði í þáttum frá árinu 2005

2. þáttur af 5 frá 2005. Umsjón: Margrét Lóa Jónsdóttir. Gestur þáttarins: Erna Ragnarsdóttir, innanhússarkitekt.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Leikin er skemmtitónlist sem tengist Vínarborg á einn eða annan hátt og endurflutt erindi um ferðalag ungra kvenna frá Skagafirði til Reykjavíkur 1918 og heim aftur vorið 1919. Flytjendur tónlistar: Þuríður Baxter ; Guðný Aðalsteinsdóttir ; Wiener Schrammeln.

Jón Skagan les frásögu Sigríðar Jennýjar Skagan "Konur ganga milli landsfjórðunga".

Umsjón hefur Jónatan Garðarsson.

(Áður á dagskrá 1998)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Líf ungmenna tekur stakkaskiptum þegar þau fara úr vernduðu umhverfi grunnskólans og byrja í framhaldsskóla. Kennarar standa líka á tímamótum því örar tækninýjungar hafa áhrif á starf þeirra. Auk þess vantar fagfólk til starfa og námsefni fyrir nemendur með ólíkan bakgrunn, til að standa við fyrirheit í menntastefnu stjórnvalda.

Í Stakkaskiptum er fjallað um allt sem viðkemur framhaldsskólanum, skólastigi sem hefur tekið miklum stakkaskiptum á stuttum tíma og er stundum kallað týnda skólastigið.

Dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir

Það vantar faggreinakennara í ýmsum greinum, þar á meðal í svonefndum STEM-greinum. Vandamálið er að það er of fátt ungt raungreinafólk sem lítur á framhaldsskólann sem sinn framtíðarvinnustað. Viðmælendur í fimmta þætti eru: Anna Helga Jónsdóttir, Atli Harðarson, Freyja Hreinsdóttir, Guðjón Hreinn Hauksson og Gunnlaugur Magnússon.

Prestur er Sr. Dagur Fannar Magnússon. Organisti og kórstjóri er Gunnar Gunnarsson sem einnig stjórnar „Sönghópnum við Tjörnina“. „Hljómsveitin Mantra“ leikur með kórnum – en hana skipa auk Gunnars, Aron Steinn Ásbjarnarson sem leikur á saxófón, Örn Ýmir Arason á kontrabassa og Gísli Gamm á slagverk. Gítarleikari með hljómsveitinni er Ásgeir Ásgeirsson. Hljóðmaður er Hafþór Karlsson.

TÓNLIST Í MESSUNNI:

Forspil: „Kom sunnudagur“, Come Sunday eftir Duke Ellington

Sálmar og lög fyrir prédikun

Númer 551 Heiti sálms: Á hverjum degi, Drottinn minn, ég bið Höfundur lags og ljóðs: Kristján Kristjánsson, KK.

Númer 290 Úkraínsk miskunnarbæn: Miskunna þú okkur

Númer 270 Dýrðarsöngur frá Argentínu; Dýrð þér dýrð þér Höfundur lags og ljóðs: Pablo Sosa; ísl. þýðing: Kristján Valur Ingólfsson

Númer 236 Heiti sálms: Best faðir barna þinna gættu Höfundar: Texti: Pétur Guðmundsson – Lag: Norskt þjóðlag

Númer 702 Heiti sálms: Heyr þann boðskap Höfundur lags og ljóðs: Eleazar Torreglosa; ísl. þýðing: Kristján Valur Ingólfsson

Númer 712 Heiti sálms: Er vaknar ást Höfundur lags og ljóðs: Linda S. Pindule; ísl. þýðing: Kristján Valur Ingólfsson

Sálmar og lög eftir prédikun

Númer 175 Heiti sálms: Þeir lögðu frá sé fisk og net Höfundar: Texti: Sr. Hjörtur Pálsson – Lag: Perry Nelson

Númer 395 Heiti sálms: Í þínu nafni uppvaknaður Höfundur ljóðs: Hallgrímur Pétursson – Lag: Íslenskt þjóðlag

Eftirspil: Djassspuni yfir lokasálm: „Ungmennabænakorn á morgna“

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Alltaf er hægt að gera betur í geðheilbrigðismálum fanga, segir framkvæmdastjóri geðsviðs Landspítala. Spítalinn tekur yfir málaflokkinn og vonast er til að það verði til bóta.

Úkraínumenn hafa samið við Grikki um innflutning á gasi til að mæta orkuþörf vetrarins. Rússar segjast hafa náð tveimur þorpum í suðurhluta Úkraínu á sitt vald.

Austfirðingar og Vestfirðingar nota sjaldnar bílbelti en íbúar höfuðborgarsvæðisins, samkvæmt viðhorfskönnun Gallups. Á hverju ári verða mörg alvarleg slys, þar á meðal banaslys, sem rekja má til þess að beltin eru ekki spennt.

Flóttamenn sem fá alþjóðlega vernd í Bretlandi þurfa að bíða í tuttugu ár eftir að geta sótt um varanlegt dvalarleyfi, gangi nýjar áætlanir stjórnvalda þar eftir. Þeim er ætlað að draga úr komu flóttamanna á bátum yfir Ermarsund.

Mikilvægt er að tryggja að starfsfólk og stjórnendur sem vinna í þjónustu við fatlað fólk þekki tilkynningaskyldu í málaflokknum, til dæmis þegar grunur er um brot gegn fötluðu fólki. Þetta kemur fram í frumkvæðisathugun Gæða- og eftirlitsstofnunar velferðarmála.

Íslenskan er að breytast örar en áður. Í tilefni af degi íslenskrar tungu kannaði fréttastofa hversu vel eldri kynslóðin skilur mál þeirra yngri og öfugt.

Ísland og Úkraína mætast í Póllandi í dag í úrslitaleik um hvort liðið kemst í umspil fyrir HM karla í fótbolta. Íslenska liðinu dugir jafntefli.

Í Krakkaheimskviðum fjöllum við um fréttir af því sem gerist ekki á Íslandi, en tengist því samt stundum. Karitas kafar í heimsmálin ásamt góðum gestum og fjallar á einfaldan, skýran og skemmtilegan hátt um allt milli himins og jarðar.

Umsjón: Karitas M. Bjarkadóttir

Í þessum þætti Krakkaheimskviða fjallar Karitas um atburðina sem urðu til þess að fréttastjóri og útvarpsstjóri breska ríkisútvarpsins sögðu af sér í byrjun mánaðar. Hneykslið hefur komið af stað mikill umræðu um falsfréttir, sem fjölmiðlafræðingurinn Skúli Bragi Geirdal veit allt um.

Árið 1689 braust enn á ný út stríð í Evrópu. Það má segja að það

hafi verið upphafið að endi franskrar útþenslustefnu í álfunni.

Í stríðinu sem stóð til ársins 1697 sameinuðust Englendingar og

Spánverjar Niðurlöndum í því skyni að stöðva framgang Frakka.

A átjándu öld ýttu Evrópubúar miðaldarhefðum í stjórnspeki.

heimspeki og listum út af borðinu.

Ágúst Þór Árnason [1954-2019] gerði þættina árið 1994.

Viðmælendur í sjöunda þætti eru:

Gísli Gunnarsson [1938-]

Loftur Guttormsson [1938-]

Atli Harðarson [1960-]

Helga Ingólfsdóttir [1942-2009]

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Úrval úr Lestarþáttum vikunnar.

Útvarpsfréttir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Tónleikaupptökur frá tónlistarhátíðinni Seiglu 2024. Tónmeistari: Þorgrímur Þorsteinsson.

Af tónleikum Geirþrúðar Önnu Guðmundsdóttur, sellóleikara og Antoine Préat, píanóleikara:

Þrjár rómönsur Op. 22 eftir Clöru Schumann.

I. Andante molto

II. Allegretto: Mit

zartem Vorträge

III. Leidenschaftlich schnell

Tveir kaflar úr F-A-E sónötunni eftir Johannes Brahms og Robert Schumann:

Intermezzo og Scherzo.

Myndir á þili eftir Jón Nordal

Elegy eftir Gabriel Fauré

Sónata í e-moll fyrir píanó og selló Op. 38 eftir Johannes Brahms:

I. Allegro non troppo II. Allegretto quasi Menuetto III. Allegro

Af tónleikum Ingibjargar Ragnheiðar Linnet, trompet, Herdísar Ágústu Linnet, píanó og Írisar Bjarkar Gunnarsdóttur, sópran:

Lög eftir Jórunni Viðar, útsett af flytjendum:

Vökuró

Þjóðlag úr Álfhamri

Vorljóð á Ýli

Kall sat undir kletti

Þáttur um íslenskt mál og önnur mál.

Umsjón: Anna Sigríður Þráinsdóttir og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir.

Fréttir

Í kringum 1960 var rafmagn lagt til sveitabæja innst í Eyjafirði sem hluti af markvissri áætlun stjórnvalda um að rafvæða landið. Sölvadal var þó sleppt. Hann er einn af dölunum innst í firðinum og þar var búið á þremur bæjum. En hvaða afleiðingar átti sú ákvörðun eftir að hafa í för með sér? Fjallað er um byggðasögu Sölvadals og rætt við fólk sem þekkir af eigin raun hvernig er að búa á svæði sem tengdist aldrei rafveitukerfi landsins.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir

Í Sölvadal í Eyjafirði hefur lengst verið búið á Eyvindarstöðum, Draflastöðum og Þormóðsstöðum. Við kynnumst nánar sögu dalsins og fólksins sem þar bjó. Hvernig kom það til að heimavirkjanir voru reistar í stað þess að rafmagn frá samveitunni væri lagt í dalinn?

Viðmælendur: Ingibjörg Eiríksdóttir, Hrólfur Eiríksson og Njáll Kristjánsson.

Umsjón og dagskrárgerð: Gígja Hólmgeirsdóttir.

Tæknimaður: Úlfhildur Eysteinsdóttir.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Eiríkur Jónsson lagaprófessor og landsréttardómari. Við fengum hann til að segja okkur hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Eiríkur talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Michael J. Klarman: The Framers´ Coup - The Making of the United States Constitution.

Viðar Már Matthíasson: Endurheimt verðmæta við gjaldþrot.

Arnaldur Indriðason: Tál.

Kristín Steinsdóttir: Engill í Vesturbænum.

Hallgrímur Helgason: Sextíu kíló af kjaftshöggum.

Iðunn Steinsdóttir og Sigríður Víðis Jónsdóttir.

Fréttaskýringaþáttur sem fjallar á ítarlegan og lifandi hátt um heimsmálin, um allt það sem ekki gerist á Íslandi.

Umsjón: Birta Björnsdóttir og Bjarni Pétur Jónsson.

Að deila eða ekki deila, það er spurningin. Hversu miklu af lífi barna er í lagi að deila á samfélagsmiðlum? Hvað þurfum við að hafa í huga og hverjar eru hætturnar? Ólöf Ragnarsdóttir ætlar að segja okkur allt um fyrirbæri sem kallast sharenting og stjórnvöld á Spáni vilja setja lög um.

Afhverju er fæðingartíðni stöðugt að lækka í heiminum og hvaða efnahagslegu og pólitísku afleiðingar hefur það á komandi árum? Jarðarbúum er vissulega enn að fjölga en nýjasta spá Sameinuðu þjóðanna gerir ráð fyrir að mannfjöldinn á jörðinni nái hámarki eftir rúma hálfa öld, árið 2084. Þá verði jarðarbúar samtals um tíu milljarðar og fimmti hver jarðarbúi verði þá eldri en sextíu og fimm ára. Björn Malmquist rýnir í framtíðina.

Líf ungmenna tekur stakkaskiptum þegar þau fara úr vernduðu umhverfi grunnskólans og byrja í framhaldsskóla. Kennarar standa líka á tímamótum því örar tækninýjungar hafa áhrif á starf þeirra. Auk þess vantar fagfólk til starfa og námsefni fyrir nemendur með ólíkan bakgrunn, til að standa við fyrirheit í menntastefnu stjórnvalda.

Í Stakkaskiptum er fjallað um allt sem viðkemur framhaldsskólanum, skólastigi sem hefur tekið miklum stakkaskiptum á stuttum tíma og er stundum kallað týnda skólastigið.

Dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir

Það vantar faggreinakennara í ýmsum greinum, þar á meðal í svonefndum STEM-greinum. Vandamálið er að það er of fátt ungt raungreinafólk sem lítur á framhaldsskólann sem sinn framtíðarvinnustað. Viðmælendur í fimmta þætti eru: Anna Helga Jónsdóttir, Atli Harðarson, Freyja Hreinsdóttir, Guðjón Hreinn Hauksson og Gunnlaugur Magnússon.

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga. Leiðbeinendur: Þorgerður E. Sigurðardóttir og Anna Marsibil Clausen.

Saga menntunar kvenna er löng og áhugaverð. Hún hefur þó lítið verið kennd í skólum. Þessi þáttur fer yfir sögu menntunar kvenna og horfir sérstaklega á það hvaða hlutverki húsmæðraskólar gegndu í réttindabaráttunni fyrir menntun kvenna. Í þættinum er tekið viðtal við Sigríði Dúnu Kristmundsdóttur, prófessor emerita í mannfræði og fyrrum þingmann Kvennalistans, Mörtu Maríu Arnarsdóttur, skólameistara Hússtjórnarskólans í Reykjavík og Ragnheiði Geirsdóttur, stjórnmálafræðing og fyrrum nemanda Húsó.

Umsjón: Signý Pála Pálsdóttir.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin í þættinum:

Fantasie-impromtu op. 66 í cís-moll eftir Frédéric Chopin. Vladimir Horowitz leikur á píanó.

(Útg. 1990).

Píanótríó í g-moll, op.3 (1881-2) eftir Ernest Chausson.

Verkið er í fjórum þáttum:

1. Pas trop lent - Animé

2. Vite

3. Assez

4. Animé

Pascal Devoyon leikur á píanó, Philippe Graffin á fiðlu og Gary Hoffman á selló.

(Útg. 1998).

Áfangar fyrir klarínettu, fiðlu og píanó eftir Leif Þórarinsson.

Verkið er tileinkað Kristjáni Davíðssyni.

Flytjendur eru Sigurður Ingvi Snorrason á klarinett, Sigrún Eðvaldsdóttir á fiðlu og Anna Guðný Guðmundsdóttir á píanó.

(Útg. 2004).

Á uppleið eftir Kristján Tryggva Martinsson. Tónsmíð innblásin af Flautusónötu í í E-dúr BWV 1035 eftir Johann Sebastian Bach. Kristján Tryggvi leikur sjálfur á keybird.

(Útg. 2025).

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.