Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir flytur.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Í þættinum var fjallað um tvo listamenn, hvorn á sínu sviðinu. Annar var arkitekt og teiknaði margar af glæsilegustu og þekktustu byggingum höfuðborgarinnar, hinn var Elvis Presley.

Einar Erlendsson arkitekt teiknaði m.a. Gamla bíó, Herkastalann, Esjuberg þar - sem Borgarbókasafnið var lengi til húsa, hús Thors Jenssen við Fríkirkjuveg og Skólabrú. Út er kominn bók um Einar sem Björn G. Björnsson ritaði. Björn kom á Morgunvaktina og sagði okkur frá Einari arkitekt.

Svo er það Elvis. Ný kvikmynd um hann var tekin til sýninga hér í fyrradag. Umboðsmaður hans er í forgrunni en sá var þrjótur og hugsaði um eigin hag fremur en listamannsins. Bjarni Arason söngvari þekkir vel sögu Elvis, hann talaði um kónginn við okkur.

Kristján Sigurjónsson, ritstjóri Túrista, var líka með okkur. Við töluðum meðal annars um ferðatöskufjöllin í flugstöðvum víða um álfuna; farþegum til ama og óþæginda. Kristján er í Stokkhólmi þar sem mikil hátíðahöld eru framundan vegna Jónsmessu, og gefin hefur verið út gul viðvörun vegna hita og sólskins.

Umsjón höfðu Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir

Tónlist:

Return to sender ? Elvis Presley

If I can dream ? Elvis Presley

In the ghetto ? Bjarni Arason

Always on my mind ? Elvis Presley

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Andri Yrkill Valsson

Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Annar þáttur um tilraun norska könnuðarins Fridtjofs Nansens til að komast á norðurpólinn á síðasta áratug 19. aldar. Í þessum þætti er fjallað um ferð Nansens og Hjalmars Johansens á skíðum og hundasleðum í átt að pólnum.

Morgunleikfimi með Halldóru Björnsdóttur.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í dag var síðasti Mannlegi þátturinn fyrir sumarfrí, á mánudaginn tekur við Sumarmál, sem verður milli kl. 11-12 næstu u.þ.b. tvo mánuði með áhugaverðu efni, fugli dagsins og öllu tilheyrandi. En í dag er föstudagur og þá er auðvitað föstudagsgestur í þættinum þó að reyndar séu föstudagsgestirnir fjórir í þetta sinn, en þau stjórna þáttunum ásamt Ásgeiri Tómasi Arnarssyni og Magnúsi Orra Arnarssyni og Elín Sveinsdóttir hefur séð um dagskrárgerðina frá upphafi.Það eru þau Steinunn Ása Þorvaldsdóttir, Andri Freyr Hilmarsson, Katrín Guðrún Tryggvadóttir og Elva Björg Gunnarsdóttir, umsjónarfólk sjónvarpsþáttanna Með okkar augum. Þau eru í tökum þessa dagana á tólftu þáttaröð þessarar frábæru þátta, en þættirnir fara í sýningu í haust hér á RÚV. Við spjölluðum saman um lífið og tilveruna, hvaðan þau eru og hvað þeim finnst skemmtilegast að gera.

Í matarspjalli dagsins fengum við svo Sigga Gunnars, Sigurð Þorra Gunnarsson, og Friðrik Ómar Hjörleifsson til þess að segja okkur frá sínum uppáhaldsmat, sínum sérréttum og hvað þeim þykir skemmtilegast að elda. En Félagsheimilið, þáttur í þeirra stjórn, hefur göngu sína í dag á Rás 2 og við fengum þá til að segja okkur aðeins frá honum, en hann verður á dagskrá á föstudögum í sumar á eftir hádegisfréttir.

Tónlist í þættinum í dag:

Skólaball / Brimkló - (Magnús Kjartansson)

Ég lifi í voninni / Stjórnin (Jóhann G. Jóhannsson)

Í fjarlægð / Björgvin Halldórsson (Karl O. Runólfsson og Valdimar Hólm Hallstað)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Helga Rakel Rafnsdóttir kvikmyndagerðarkona.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Íslenska ríkið hefur viðurkennt brot gegn kærendum í fjórtán málum sem hafa verið til meðferðar hjá Mannréttindadómstól Evrópu og tengjast Landsréttarmálinu. Fyrrverandi dómsmálaráðherra, telur að íslensk stjórnvöld hafi með þessu skrumskælt réttarríkið.

Álag á Landspítalann hefur aukist vegna COVID-19 síðustu vikur. Þrjátíu og tveir liggja á spítalanum með veiruna. Fyrir mánuði voru þeir aðeins níu. Yfirlæknir á Landspítalanum segir að bólusetning veiti góða vörn gegn alvarlegum veikindum.

Búlgaría ætlar að falla frá neitunarvaldi sínu við umsókn Norður-Makedóníu um aðild að Evrópusambandinu. Leiðtogaráð sambandsins samþykkti í gær að veita Úkraínu og Moldóvu stöðu umsóknarríkja.

Fjórir af hverjum fimm bílum sem hafa verið nýskráðir á árinu eru vistvænir. Formaður Rafbílasambandsins vill að stjórnvöld marki stefnu um að uppbygging hleðslustöðva fylgi fjölgun vistvænna bíla.

Grænum orkugarði verður líklega fundinn staður á norðurströnd Reyðarfjarðar og þar á að hefjast framleiðsla á rafeldsneyti eftir sex ár. Þetta kemur fram í nýjum samningi Fjarðabyggðar og alþjóðlegs fjarfestingasjóðs, sem ætlar að verja 14 þúsund milljörðum íslenskra króna í slíkar fjárfestingar víða um heim á næstu átta árum.

Breski Íhaldsflokkurinn tapaði tveimur þingsætum sem kosið var um í aukakosningum í gær. Stjórnarandstaðan segir að kjósendur hafi lýst vantrausti á Boris Johnson forsætisráðherra.

Sara Björk Gunnarsdóttir, landsliðskona í knattspyrnu, gengur til liðs við Ítalíumeistara Juventus eftir EM í sumar. Hún fer þangað frá franska liðinu Lyon.

Daglegur fréttaskýringaþáttur sem varpar nýju ljósi á það sem efst er á baugi og stundum það sem verðskuldar meiri athygli.

Umsjón: Sunna Valgerðardóttir og Þóra Tómasdóttir

Tugir ferðamanna hafa lent í bráðri lífshættu við Reynisfjöru undanfarin ár og gráðugt Atlantshafsbrimið tekið þar fimm líf síðan 2013. Snúðu aldrei baki í öldurnar, segja heimamenn. Hætta - Danger Lífshættulegar öldur - stendur á stórum skiltum sem taka á móti fólki áður en það röltir af stað í átt að dáleiðandi og óútreiknanlegu brimrótinu. Leiðsögumenn og fjöldinn allur af vefsíðum vara við þessum stað, sem heldur samt sem áður áfram að taka líf forvitinna ferðamanna. Umræður um öryggismál í fjörunni dúkka upp reglulega, starfshópar eru stofnaðir og málin rædd. Landeigendur benda á ríkið sem bendir til baka, eins og svo oft áður þegar um er að ræða vinsæla ferðamannastaði þessa lands sem eru í eigu fólks á svæðinu. En hvað er hægt að gera og verður eitthvað gert? Í Þetta helst skoðum við sögu og stöðu þessa rómaða og banvæna ferðamannastaðar sem hefur hlotið alþjóðlegar viðurkenningar fyrir náttúrufegurð án hliðstæðu.

Þetta helst er fréttaskýringaþáttur þar sem fjallað er um innlend og erlend fréttamál, menningu og daglegt líf. Fréttaskýringar, samtöl og umræður um það sem er efst á baugi.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Bjarndís Helga Tómasdóttir, varaformaður Samtakanna '78 og Hildur Björk Hörpudóttur sóknarprestur í Reykholti: Verkefnið Ein saga, eitt skref er samvinnuverkefni Þjóðkirkjunnar og Samtakanna '78 sem miðar að því að skoða sögur af misrétti gagnvart hinsegin fólki í kirkjunni. Vefsíða verkefnisins verður formlega opnuð á viðburði í Skálholti 25. júní.

Axel Sæland, formaður garðyrkjudeildar Bændasamtakanna: Um miðjan júní var kynnt skýrsla Spretthópsins svokallaða, en þar er alvarleg staða matvælaframleiðslu í landinu skoðuð. Hver er afstaða grænmetisbænda?

Tvær nýjar rannsóknir gjörbylta skilningi okkar á sögu hænunnar. Svo segja altjént vísindamennirnir sem að þeim stóðu, en þessar rannsóknir birtust í mætum vísindaritum í byrjun mánaðar. En hver er skilningur okkar á sögu hænunnar, hversu lengi hefur þessi góði fugl fylgt mannkyninu?

Útvarpsfréttir.

„Það sem er raunverulega áhugavert við hvert og eitt okkar eru grímurnar, ekki raunsæið á bak við þær. Þetta er auðmýkjandi játning, en við erum öll gerð úr því sama,“ skrifaði Oscar Wilde í einni ritgerða sinna. Án grímunnar og dýrðarljómans erum við öll tiltölulega svipuð, mannleg. Í þessari þáttaröð verður varpað ljósi á glansmyndirnar allt um lykjandi. Fyrirbrigði, táknmyndir og hugmyndir verða skoðaðar frá persónulegu sjónarhorni og til að mynda fjallað um minni, svik, hlustun, hraða, feguð,fölsun, eignir og egó.

Umsjón: Anna Gyða Sigurgísladóttir og Katrín Ásmundsdóttir.

Af handahófi gröfum við upp gömul hljóðbrot úr safni RÚV og hlustum á þau með eyrum ársins 2020. Rætt er við samtímafólk og þegar möguleiki gefst, einhvern sem tengist umræddri upptöku.

,,Maðurinn var ljótur en sauðkindin fögur. Sauðkindin var eins og dýrleg birta í myndinni, föst og traust. Engu að síður lifandi og frjáls. Og það sem skipti ekki hvað minnstu máli við síðari íhugun, snoppa hennar var miklu nær grasinu en höfuð mannsins.?? Þetta sagði Broddi Jóhannesson í þætti sínum um sauðkindina árið 1960, en við skoðum dýrategundina nánar í þætti dagsins. Við rýnum í eðli sauðfjár og heimsækjum að gefnu tilefni Jóhönnu Kristjánsdóttur, sauðfjárbónda í Svansvík í Ísafirði. Við heyrum brot úr áðurnefndum þætti Brodda Jóhannessonar og einnig þætti Sveins Skorra Höskuldssonar frá 1959 þar sem hann heimsækir Þverárrétt í Mýrasýslu og spjallar við bændur og fjallkónga.

Umsjónarmaður: Anna Gyða Sigurgísladóttir

Útvarpsfréttir.

Blanda er þemað í þessum þætti. Það má blanda ýmsu saman og blöndur er víða að finna í lífi hvers manns. Við fáum áfenga blöndu af humlum og geri á Ísafirði, blöndum krem og smyrsl í Hafnarfirði og svo er það sjálf Blanda sem rennur út í hafið. Allt þetta skoðum við í þessum síðasta þætti vertíðarinnar. Inslög unnu Ágúst Ólafsson, Dagur Gunnarsson og Halla Ólafsdóttir.

Umsjón: Dagur Gunnarsson

Við ætlum að velta aðeins fyrir okkur jarðgöngum og afleiddum áhrifum þeirra. Ein umdeildustu jarðgöng landsins, Vaðlaheiðargöng, voru opnuð fyrir umferð í lok árs 2018. Ágúst Ólafsson slóst í för með Valgeiri Bergmann, framkvæmdastjóra Vaðlaheiðarganga, inn í sólarlandahitann í göngunum. Við höldum svo vestur á Þingeyri. Með tilkomu Dýrafjarðarganga og bættum vegasamgöngum á Dynjandisheiði er ljóst að ýmislegt hefur breyst, og gæti breyst enn frekar, fyrir þorpið. Þingeyri hefur undanfarin ár tekið þátt í byggðaþróunarverkefni Byggðastofnunar, Brothættum byggðum og við hittum verkefnastjórann Agnesi Arnardóttur.

Efni í þáttinn unnu Ágúst Ólafsson og Halla Ólafsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínil plata þessarar vikur er Revolver, sjöunda hljóðversplata Beatles, sem gefin var út 5. ágúst 1966. Þetta var síðasta platan sem Beatles gerðu áður en þeir hættu að koma fram opinberlega.

Umsjón: Bogi Ágústsson.

Framleiðsla: Jónatan Garðarsson.

Hlið 1

1. Taxman

2. Eleanor Rigby

3. I'm Only Sleeping

4. Love You To

5. Here, There and Everywhere

6. Yellow Submarine

7. She Said, She Said

Hlið 2

1. Good Day Sunshine

2. And Your Bird Can Sing

3. For No One

4. Doctor Robert

5. I Want to Tell You

6. Got to Get You into My Life

7. Tomorrow Never Knows

Aukalög:

Paperback Writer

Rain

Útvarpsfréttir.

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Forseti Bandaríkjanna segir öfgafulla hugmyndafræði hafa ráðið för þegar hæstiréttur landsins felldi úr gildi fimmtíu ára gamlan úrskurð sem tryggði réttinn til þungunarrofs. Einn dómara við réttinn vill endurskoða réttinn til samkynja hjónabanda. Þórgnýr Einar Albertsson tók saman.

Loftlagsráð telur framkvæmd aðgerðaáætlunar í loftslagsmálum ómarkvissa. Umhverfisráðherra tekur undir með ráðinu um að gera þurfi betur. Sveinn Ólafur Melsted talaði við Guðlaug Þór Þórðarson.

Starfandi borgarstjóri segir að borgarstjórn muni fylgja ráðleggingum innviðaráðuneytisins varðandi nýja byggð í Skerjafirði. ráðuneytið segir byggðina ógna rekstraröryggi Reykjavíkurflugvallar og krefst frestunar framkvæmda. Ólöf Rún Erlendsdóttir talaði við Einar Þorsteinsson.

Fornleifafræðingur segir spennandi vikur framundan á Seyðisfirði. Heillegir húsveggir frá 11. öld hafa fundist í uppgreftri þar. Ásta Hlín Magnúsdóttir tók saman og talaði við Ragnheiði Traustadóttur.

------------------------------------------------------

Lengri umfjöllun:

Sagt var frá því í Speglinum í gær að apótek og heilbrigðisfyrirtæki í Svíþjóð hafi um árabil deilt persónulegum upplýsingum um viðskiptavini með Facebook, án samþykkis eða vitneskju fólksins. Getum við átt von á sambærilegum málum hér á landi? Elfur Logadóttir lögfræðingur, sem sérhæfir sig í tæknirétti, segir aðstæður bjóða upp á það. Neytendur hér á landi njóti ekki sömu verndar og í Evrópusambandinu, þegar að kemur að öflun persónuupplýsinga á netinu. Hafdís Helga Helgadóttir tók saman.

Úkraínski herinn hefur fengið fyrirmæli um að hörfa frá borginni Sjevjerodonetsk í Donbass þar sem mjög harðir bardagar hafa geysað undanfarna daga. Borgin er í rúst og mannfall meðal almennra borgara og báðum herjum mikið. Rætt hefur verið um að fall Sjevjerodonetsk geti valdið straumhvörfum í innrásarstríði Rússa í Úkraínu. Spegillinn fékk Albert Jónsson fyrrverandi sendiherra og sérfræðing í öryggismálum til að leggja mat á stöðuna í Úkraínu. Kristján Sigurjónsson tók saman.

Ríkisstjórnarflokkarnir bættu samanlagt við sig fylgi í kosningunum í haust og það hefur ekki gerst í 30 ár á Íslandi. Leiða má að því líkur að þar hafi pestin skipt miklu en í mælingum nú í vor hefur fylgið dvínað og stjórnin kannski ekki lengur í skjóli faraldursins að dómi Agnars Freys Helgasonar dósents við Háskóla Íslands. Hann er einn höfunda greinar í tímariti um stjórnmál og stjórnsýslu þar sem rýnt er í alþingiskosningarnar síðastliðið haust með gögnum úr Íslensku kosningarannsókninni. Í næstum fjörutíu ár, frá 1983 hefur

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Leikin eru nokkur lög frá rokkárunum. Guðbergur Auðunsson syngur lögin Lilla Jóns, Út á sjó og Adam og Eva, Óðinn Valdimarsson syngur Ég vil lifa, elska, njóta og Óðinn og Helena Eyjólfsdóttir syngja Segðu nei. Ragnar Bjarnason syngur Óli rokkari. Haukur Morthens syngur lögin Lóa litla á Brú og Ég er kominn heim. Erla Þorsteinsdóttir syngur lögin Vagg og velta og Í tangó tvö ein. Skapti Ólafsson flytur lögin Syngjum hátt og dönsum, Ef að mamma vissi það og Allt á floti.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Lofthelgin býður hlustendum að fljóta frjálslega í tíma og rúmi á lignu hafi hughrifatónlistar. Frá endurómi fortíðar til nýjustu strauma 21. aldarinnar leitum við heimshornanna á milli að réttri stemningu og andrúmslofti til að leiða hlustandann á ný mið andans. Út fyrir endimörk algleymis.

Umsjón er í höndum Friðriks Margrétar-Guðmundsson.

Upplýst og gagnrýnin umræða um samfélagsmál. Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Guðmundur Pálsson.

Bjarndís Helga Tómasdóttir, varaformaður Samtakanna '78 og Hildur Björk Hörpudóttur sóknarprestur í Reykholti: Verkefnið Ein saga, eitt skref er samvinnuverkefni Þjóðkirkjunnar og Samtakanna '78 sem miðar að því að skoða sögur af misrétti gagnvart hinsegin fólki í kirkjunni. Vefsíða verkefnisins verður formlega opnuð á viðburði í Skálholti 25. júní.

Axel Sæland, formaður garðyrkjudeildar Bændasamtakanna: Um miðjan júní var kynnt skýrsla Spretthópsins svokallaða, en þar er alvarleg staða matvælaframleiðslu í landinu skoðuð. Hver er afstaða grænmetisbænda?

Tvær nýjar rannsóknir gjörbylta skilningi okkar á sögu hænunnar. Svo segja altjént vísindamennirnir sem að þeim stóðu, en þessar rannsóknir birtust í mætum vísindaritum í byrjun mánaðar. En hver er skilningur okkar á sögu hænunnar, hversu lengi hefur þessi góði fugl fylgt mannkyninu?

eftir Kristínu Marju Baldursdóttur.

Margrét Vilhjálmsdóttir les.

(Áður á dagskrá 2003)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í dag var síðasti Mannlegi þátturinn fyrir sumarfrí, á mánudaginn tekur við Sumarmál, sem verður milli kl. 11-12 næstu u.þ.b. tvo mánuði með áhugaverðu efni, fugli dagsins og öllu tilheyrandi. En í dag er föstudagur og þá er auðvitað föstudagsgestur í þættinum þó að reyndar séu föstudagsgestirnir fjórir í þetta sinn, en þau stjórna þáttunum ásamt Ásgeiri Tómasi Arnarssyni og Magnúsi Orra Arnarssyni og Elín Sveinsdóttir hefur séð um dagskrárgerðina frá upphafi.Það eru þau Steinunn Ása Þorvaldsdóttir, Andri Freyr Hilmarsson, Katrín Guðrún Tryggvadóttir og Elva Björg Gunnarsdóttir, umsjónarfólk sjónvarpsþáttanna Með okkar augum. Þau eru í tökum þessa dagana á tólftu þáttaröð þessarar frábæru þátta, en þættirnir fara í sýningu í haust hér á RÚV. Við spjölluðum saman um lífið og tilveruna, hvaðan þau eru og hvað þeim finnst skemmtilegast að gera.

Í matarspjalli dagsins fengum við svo Sigga Gunnars, Sigurð Þorra Gunnarsson, og Friðrik Ómar Hjörleifsson til þess að segja okkur frá sínum uppáhaldsmat, sínum sérréttum og hvað þeim þykir skemmtilegast að elda. En Félagsheimilið, þáttur í þeirra stjórn, hefur göngu sína í dag á Rás 2 og við fengum þá til að segja okkur aðeins frá honum, en hann verður á dagskrá á föstudögum í sumar á eftir hádegisfréttir.

Tónlist í þættinum í dag:

Skólaball / Brimkló - (Magnús Kjartansson)

Ég lifi í voninni / Stjórnin (Jóhann G. Jóhannsson)

Í fjarlægð / Björgvin Halldórsson (Karl O. Runólfsson og Valdimar Hólm Hallstað)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.