Nærri helmingur sveitarfélaga landsins hunsaði ítrekaðar óskir starfshópsins sem skilaði skýrslu í dag og skoðaði meðferð á fólki með fötlun og geðræn vandamál. Meðal þeirra sveitarfélaga eru bæði fjórðu og fimmtu fjölmennustu sveitarfélög landsins. Framkvæmdastjóri Þroskahjálpar segir vanta betra eftirlit með þessu berskjaldaða fólki. 

Sterkar vísbendingar eru um að hópur fólks með fötlun eða geðræn vandamál hafi sætt illri meðferð á vistheimilum á árum áður. Starfshópur skilaði umfangsmikilli skýrslu í dag en forsætisráðherra skipaði hópinn fyrir tveimur árum eftir umfjöllun RÚV um illan aðbúnað á vistheimilinu Arnarholti. Hópnum var falið að gera úttekt og undirbúa rannsókn á vistheimilum um allt land. Í skýrslunni segir að það hafi gengið illa að afla upplýsinga frá sveitarfélögunum og þau svör sem bárust misnákvæm.

Þriggja manna nefnd forsætisráðherra, sem skipuð var til þess að afla upplýsinga um starfsemi vistheimilsins Arnarholts, hefur í þriðja sinn frestað skilum á samantekt sinni. Nefndinni er ætlað að undirbúa rannsókn á aðbúnaði vistmanna.

Um þessar mundir eru 15 ár liðin frá því að upp komst um illa meðferð á drengjum í Breiðavík á síðari hluta seinustu aldar. Drengirnir urðu fyrir andlegu, líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi, bæði frá eldri drengjum sem dvöldu þar og starfsmönnum heimilisins. Maður sem dvaldi í Breiðavík sem ungur drengur segir að enn sé verið að misbeita fólki einhvers staðar, líkt og viðgekkst á Breiðavíkurheimilinu.

Umboðsmaður Alþingis og starfsfólk hans heimsótti á föstudag réttargeðdeild, öryggisgeðdeild og sérstaka endurhæfingardeild á Kleppi í tengslum við svokallað OPCAT eftirlit með frelsissviptum, sem umboðsmaður sinnir. Tilefni heimsóknarinnar var fyrst og fremst fréttaflutningur síðustu vikna af slæmum aðbúnaði á geðdeildum. Tilgangurinn var einnig að fylgja eftir atriðum í skýrslu umboðsmanns um eftirlit með geðdeildum á Kleppi frá árinu 2019.

Deildarstjóri öryggis- og réttargeðdeildarinnar á Landspítala er í ótímabundnu leyfi frá störfum að beiðni stjórnenda spítalans í kjölfar ábendinga núverandi og fyrrverandi starfsmanna um aðbúnað og starfsaðstæður á deildinni.  Málið er til skoðunar hjá Embætti landlæknis.    

Þingflokkur Pírata hefur lagt fram þingsályktunartillögu um að ráðist verði í alhliða úttekt á starfsemi vist- og meðferðarheimila. Þingmennirnir vilja láta rannsaka öll vist- og meðferðarheimili fyrir börn og fatlaða einstaklinga sem ríki, sveitarfélög, félagasamtök og einkaaðilar hafa starfrækt hér á landi „svo langt aftur sem fyrirliggjandi gögn og upplýsingar gefa tilefni til“.

Stjórnendur Landspítalans brugðust þeim sem kvörtuðu undan stöðunni á öryggis- og réttargeðdeild spítalans. Þetta segir fyrrverandi starfsmaður á deildunum. Annar fyrrverandi starfsmaður segist ekki óska óvinum sínum að þurfa að dvelja á deildunum. Allt hafi gengið út á hindranir á deildunum, en ekki að gefa fólki tækifæri.

Dæmi er um að sjúklingar á Kleppspítala, öryggis- og réttargeðdeildum Landspítalans, hafi verið lokaðir inni á herbergjum sínum svo vikum og mánuðum skiptir. Framkvæmdastjóri Geðhjálpar segir að meðferðarkúltúr í geðlæknisfræðum virðist byggja á því að sýna völd.

Velferðarnefnd Alþingis ætlar að skila Alþingi þingsályktunartillögu um rannsókn á Arnarholti og öðrum sambærilegum heimilum. Formaður nefndarinnar segir að í rannsókninni verði einnig að skoða aðbúnað fólks á hvers kyns vistheimilum nú á dögum. Nefndarmenn hafi fengið ábendingar um slæman aðbúnað fatlaðs fólks og geðfatlaðra í nútímanum.

Umfang rannsóknar á vistheimilinu Arnarholti og öðrum sambærilegum heimilum gæti orðið gríðarlega mikið. Þetta segir í greinargerð forsætisráðuneytisins sem afhent var velferðarnefnd Alþingis í vikunni. Forsætisráðuneytið tekur ekki afstöðu til þess, hvort skipa skuli rannsóknarnefnd á vegum Alþingis eða stjórnsýslunefnd á vegum forsætisráðuneytis, til þess að rannsaka aðbúnað í Arnarholti og á öðrum sambærilegum vistheimilum.