Halldór Þormar Halldórsson, umsjónarmaður sanngirnisbóta sem greiddar hafa verið um 1.200 manns vegna þess hvernig farið var með þá sem börn á heimilum á vegum hins opinbera, telur að endurskoða þurfi lög um sanngirnisbætur og horfa til þess að fólk, sem vistað var á heimilum á borð við Arnarholt, réði í fæstum tilvikum sínum dvalarstað þó að það væri fullorðið. 

Það var bæði nöturlegt og kuldalegt að sjá fólk læst inni í einangrun í Arnarholti, segir fyrrverandi starfsmaður þar. Hún segir að málefni heimilisins brenni enn þann dag í dag á þeim starfsmönnum sem þar unnu. Þeir hafi reynt að vekja athygli á slæmum aðbúnaði á heimilinu á sínum tíma, án árangurs.

Allt virðist hafa logað í illdeilum á vistheimilinu Arnarholti árið 1983, tólf árum eftir að geðdeild Borgarspítalans tók heimilið yfir. Nítján þáverandi og fyrrverandi starfsmenn á heimilinu skrifuðu undir undirskriftalista það sama ár, þar sem þess var krafist af Borgarspítalanum að starfsmanni á heimilinu yrði vikið úr starfi „vegna mikillar óánægju fyrr og síðar“. Viðtöl við starfsmenn voru tekin í kjölfarið. Borgarskjalasafn hefur hafnað beiðni fréttastofu um aðgang að viðtölunum.

Velferðarnefnd Alþingis er einhuga um að ráðist verði í rannsókn á aðbúnaði í Arnarholti og á öðrum vistheimilum. Skiptar skoðanir eru hins vegar um hvort sérstök rannsóknarnefnd Alþingis eigi að skoða málið, eða nefnd á vegum forsætisráðuneytisins.

Hugsanlegt er að Alþingi þurfi að skipa formlega rannsóknarnefnd sem hefði víðtækari heimildir en nefndir á vegum Reykjavíkurborgar, til þess að skoða málefni Arnarholts. Þetta er bráðabirgðaniðurstaða borgarlögmanns, sem Dagur B. Eggertsson borgarstjóri greindi frá á fundi borgarstjórnar í dag. Dagur sagði að slík nefnd fengi væntanlega víðtækara hlutverk en að skoða einungis málefni Arnarholts.

Réttindagæsla fatlaðs fólk er undirmönnuð og vanfjármögnuð og stjórnvöld fylgdu ekki eftir þeim ábendingum sem fram komu í skýrslu um aðbúnað barna og fullorðinna á Kópavogshæli. Þetta segir Árni Múli Jónasson framkvæmdastjóri Þroskahjálpar. Í kjölfar umfjöllunar um slæman aðbúnað á vistheimilinu Arnarholt hafa samtökin krafið stjórnvöld um að grípa til ráðstafana nú þegar til að koma í veg fyrir að slíkt endurtaki sig.

Mál vistheimilsins Arnarholts er hörmulegt að sögn Óttars Guðmundssonar geðlæknis. Hann segir enga ástæðu til að efast um réttmæti lýsinga af Arnarholti. Ítrekað hafi verið bent á slæman aðbúnað þar og stofnunin alla tíð verið illa skilgreind.

Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, formaður borgarráðs, segir að fulltrúar ráðsins séu slegnir yfir fréttum af vistheimilinu Arnarholti. Málið var rætt á fundi ráðsins í gær. Hún segir að til greina komi að ráðast í rannsókn á málinu.

Farið var illa með fólk sem dvaldi á vistheimilinu Arnarholti allt til ársins 1971. Það var til dæmis látið vera í einangrun í litlum fangaklefa í margar vikur.

„Það sem sjokkerar mig mest er að rannsóknin hafi átt sér stað og hafi verið sett ofan í skúffu og verið þar í fimmtíu ár,“ segir Helga Vala Helgadóttir, formaður velferðarnefndar Alþingis, um frásagnir starfsfólks Arnarholts um hryllilega meðferð á þeim sem þar dvöldu fyrir árið 1971. Fréttastofa hefur fjallað ítarlega um málið í sjónvarpsfréttum í kvöld og í gærkvöld.

Vitnaleiðslur starfsfólks í Arnarholti verða nýttar til þess að krefjast þess að farið verði í allsherjarrannsókn á vistun fatlaðs fólks hér á landi, segir formaður Þroskahjálpar. Hún segir að upplýsingarnar sem komi fram í vitnaleiðslunum séu svakalegar, en fullyrðir að það sem átti sér stað í Arnarholti hafi einnig átt sér stað á öðrum vistheimilum. Gögn málsins fundust í skjalasafni Reykjavíkurborgar í dag, en trúnaður ríkir um þau í heila öld.

„Núverandi stefna stjórnvalda er enn að svelta fatlað fólk til hlýðni. Það er gert með því að skammta nógu naumt fjármagn. Tölum bara hreint út, fatlað fólk er svelt til hlýðni þegar örorkulífeyrir er svo naumt skammtaður að hann dugir ekki fyrir brýnustu nauðsynjum eins og húsaskjóli, mat og lyfjum, nema fram yfir miðjan mánuð, þegar búið er að velta hverri krónu margsinnis fyrir sér,“ segir Þuríður Harpa Sigurðdardóttir, formaður ÖBÍ, í fréttatilkynningu um starfsemi Arnarholts.