Velferðarnefnd Alþingis ætlar að skila Alþingi þingsályktunartillögu um rannsókn á Arnarholti og öðrum sambærilegum heimilum. Formaður nefndarinnar segir að í rannsókninni verði einnig að skoða aðbúnað fólks á hvers kyns vistheimilum nú á dögum. Nefndarmenn hafi fengið ábendingar um slæman aðbúnað fatlaðs fólks og geðfatlaðra í nútímanum.

Umfang rannsóknar á vistheimilinu Arnarholti og öðrum sambærilegum heimilum gæti orðið gríðarlega mikið. Þetta segir í greinargerð forsætisráðuneytisins sem afhent var velferðarnefnd Alþingis í vikunni. Forsætisráðuneytið tekur ekki afstöðu til þess, hvort skipa skuli rannsóknarnefnd á vegum Alþingis eða stjórnsýslunefnd á vegum forsætisráðuneytis, til þess að rannsaka aðbúnað í Arnarholti og á öðrum sambærilegum vistheimilum.

Borgarstjórn samþykkti nú á áttunda tímanum einróma tillögu um að ráðast í heildstæða athugun á starfsemi vistheimilisins Arnarholts.

Borgarskjalasafnið hefur lagt til við borgarráð að sett verði upp trúnaðarherbergi í húsnæði safnsins við Tryggvagötu þar sem borgarfulltrúum gefst kostur á að kynna sér þau skjöl um Arnarholt sem varðveitt eru hjá safninu. Borgarfulltrúar verða að undirrita sérstaka trúnaðaryfirlýsingu um að þeir megi ekki birta, afhenda eða nota upplýsingarnar.

Halldór Þormar Halldórsson, umsjónarmaður sanngirnisbóta sem greiddar hafa verið um 1.200 manns vegna þess hvernig farið var með þá sem börn á heimilum á vegum hins opinbera, telur að endurskoða þurfi lög um sanngirnisbætur og horfa til þess að fólk, sem vistað var á heimilum á borð við Arnarholt, réði í fæstum tilvikum sínum dvalarstað þó að það væri fullorðið. 

Það var bæði nöturlegt og kuldalegt að sjá fólk læst inni í einangrun í Arnarholti, segir fyrrverandi starfsmaður þar. Hún segir að málefni heimilisins brenni enn þann dag í dag á þeim starfsmönnum sem þar unnu. Þeir hafi reynt að vekja athygli á slæmum aðbúnaði á heimilinu á sínum tíma, án árangurs.

Allt virðist hafa logað í illdeilum á vistheimilinu Arnarholti árið 1983, tólf árum eftir að geðdeild Borgarspítalans tók heimilið yfir. Nítján þáverandi og fyrrverandi starfsmenn á heimilinu skrifuðu undir undirskriftalista það sama ár, þar sem þess var krafist af Borgarspítalanum að starfsmanni á heimilinu yrði vikið úr starfi „vegna mikillar óánægju fyrr og síðar“. Viðtöl við starfsmenn voru tekin í kjölfarið. Borgarskjalasafn hefur hafnað beiðni fréttastofu um aðgang að viðtölunum.

Velferðarnefnd Alþingis er einhuga um að ráðist verði í rannsókn á aðbúnaði í Arnarholti og á öðrum vistheimilum. Skiptar skoðanir eru hins vegar um hvort sérstök rannsóknarnefnd Alþingis eigi að skoða málið, eða nefnd á vegum forsætisráðuneytisins.

Hugsanlegt er að Alþingi þurfi að skipa formlega rannsóknarnefnd sem hefði víðtækari heimildir en nefndir á vegum Reykjavíkurborgar, til þess að skoða málefni Arnarholts. Þetta er bráðabirgðaniðurstaða borgarlögmanns, sem Dagur B. Eggertsson borgarstjóri greindi frá á fundi borgarstjórnar í dag. Dagur sagði að slík nefnd fengi væntanlega víðtækara hlutverk en að skoða einungis málefni Arnarholts.

Réttindagæsla fatlaðs fólk er undirmönnuð og vanfjármögnuð og stjórnvöld fylgdu ekki eftir þeim ábendingum sem fram komu í skýrslu um aðbúnað barna og fullorðinna á Kópavogshæli. Þetta segir Árni Múli Jónasson framkvæmdastjóri Þroskahjálpar. Í kjölfar umfjöllunar um slæman aðbúnað á vistheimilinu Arnarholt hafa samtökin krafið stjórnvöld um að grípa til ráðstafana nú þegar til að koma í veg fyrir að slíkt endurtaki sig.

Mál vistheimilsins Arnarholts er hörmulegt að sögn Óttars Guðmundssonar geðlæknis. Hann segir enga ástæðu til að efast um réttmæti lýsinga af Arnarholti. Ítrekað hafi verið bent á slæman aðbúnað þar og stofnunin alla tíð verið illa skilgreind.